Horor u fokusu 28. Animafesta

Svetski festival animiranog filma – Animafest u Zagrebu predstaviće od 4. do 9. juna više od 350 filmova iz 76 zemalja, a centralni program posvetio je žanru horora, povodom 200-godišnjice prvog izdanja gotičkog romana “Frankenstein ili moderni Prometej” (1818) Meri Šeli (Mary Shelley).

Uz tematski program, te takmičarske programe u kojima učestvuju oskarovci i zvezde globalne animacijske scene, 28. Animafest nudi i multimedijalnu proslavu 50-godišnjice Profesora Baltazara, retrospektivne programe posvećene svetskim i hrvatskim klasicima, kao i baltičkim kinematografijama, te projekcije na otvorenom i animacikliranje, izložbe i radionice, kao i program za profesionalce Animafest PRO.

Opsežan program Horor u animiranom filmu uključuje kratkometražne i dugometražne filmove, kao i izložbe i projekcije na otvorenom, saopštili su organizatori povodom tematskog programa koji je osmislio umetnički direktor 28. Animafesta Daniel Šuljić sa saradnicima (Božidar Trkulja, Chris Robinson, Franziska Bruckner, Yves Nougarède, Olga Bobrowska, Piotr Kardas, Ornela Čop i Einar Baldvin).

Prema navodima Šuljića, tema horora, straha i strave, od nepoznatog i natprirodnog do ubojitog i sumanutog, intrigirala je i intrigira umetnike svih područja umetničkog đelovanja od najranijih dana čovečanstva. Film kao medij vrlo je pogodan za “plašenje” gledalaca kroz trenutak iznenađenja ili kroz nelagodno postepeno uvlačenje pod kožu.

“Animacija zbog svog likovnog jezika u sebi nosi odmak od stvarnosti, zbog čega je animirano nasilje gledaocu prihvatljivije. No, najbolji autori likovni i filmski jezik, te svoju neograničenu imaginaciju vešto koriste za postizanje još dubljeg i trajnijeg pečata jeze i groze. Jedno od prvih pitanja koje se pojavilo, kada sam počeo tražiti filmove za program, bilo je - gde definisati granice horora. Što bi to bio horor u animaciji? Kod ove tematike, čini se da bi ceo festival mogao od ruba do ruba biti posvećen samo njoj”, naveo je Šuljić.

Einar Baldvin

Kratkometražni filmovi u centralnom tematskom programu podeljeni su na kratke klasike iz svih krajeva sveta, tri celine filmova nastalih nakon 2000. godine, te jedan program hrvatskih horora, kao i dva programa na otvorenom u Art parku. Dugometražni repertoar donosi kultne filmove iz Japana, Koreje i SAD, a program dopunjuju dve inostrane izložbe posvećene žanru horora, koji je nadahnuo i festivalski plakat i špicu Animafesta, autora Stipana Tadića.

Program kratkih klasika Memento mori otvara stoga Diznijev kratkometražni film, prvi iz serije Silly Symphonies, “The Skeleton Dance” (1929), kao primer najranijih bavljenja tom tematikom. U istom programu najavljena su i svevremena dela mnogih velikana strave i užasa – Tima Burtona (Vincent), Piotra Dumałe (A Nervous Life of Cosmos), Chrisa Landretha (Bingo), Raoula Servaisa (Harpya), Paula Berryja (The Sandman) i Ruth Lingford (Death and the Mother).

Iako se u žanr ne uklapa u potpunosti, zbog uznemirujuće i mračne atmosfere kojom odiše, te dalekosežnog uticaja na velik broj kasnijih horor lutka-filmova, u taj program uvršten je i film “Street of Crocodiles” braće Quay.

Harpya, Raoul Servais

Filmovi iz poslednjih petnaestak godina čine segmente Jeza u vašoj glavi i Krv!!!, a među njima su ostvarenja Rosta (Splintertime), Einara Baldvina (Baboon), Suzie Templeton (Dog), Jasona Carpentera (The Renter), Runea Spaansa (The Absence of Eddy Table), Roberta Morgana (D is for Deloused), Lore D'Addazio (Juliette) i Petera Cornwella (Ward 13), kao i obavezni japanski autori Takena Nagao (Chainsaw Maid) i Yusuke Sakamoto (The Night of The Naporitan). Četvrti segment, nazvan Znam šta ste crtali prošlog leta, predstavlja izbor iz ovogodišnjih prijavljenih filmova horor žanra, kojima su dodata dva dela iz ranijih godina.   

I hrvatski autori bavili su se hororom, kako autori Zagrebačke škole, tako i oni mlađe i srednje generacije, pa peti program predstavlja izbor domaćih uspešnih ostvarenja u tom žanru (Hrvatski bestijarij). Među njima su najavljeni radovi animatora u rasponu od legendi poput Vladimira Jutriše i Aleksandra Marksa (Muha), Pavla Štaltera i Branka Ranitovića (Maska crvene smrti), te nedavno preminulog Zlatka Boureka (Mačka), preko još aktivnih klasika poput Joška Marušića (Riblje oko) i Zlatka Pavlinića (Kugina kuća), do trenutnih perjanica hrvatske animacije Marka Meštrovića i Davora Međurečana (Silencijum), te Simona Bogojevića Naratha (Levijatan).

Dugometražni deo tematskog programa donosi dva kultna filma – anime “Perfect Blue” Satoshija Kona i korejski zombi horor “Seoul Station” Yeona Sanghoa.

Seoul Station, Yeon Sang-ho

“Perfect Blue” (1997) je psihološki horor o bivšoj pop pevačici, sada glumici, koja se uz izazove novog posla mora nositi i s tajanstvenim stalkerom zbog koga gubi dodir s realnošću. Inspirisan ambivalentnim odnosom stvarnosti i zamišljaja u delima Philipa Dicka, film je lansirao karijeru svog, nažalost prerano preminulog reditelja, uticao na stvaralaštvo mnogih filmskih i muzičkih umetnika poput Darena Aronofskog i Madone, a privukao je i znatnu kritičku pažnju, pre svega feminističke teorije koja ga je čitala kao delo o identitetu, voajerizmu (gaze) i izvođenju. Filmu se pripisuju i znatni uticaji Hičkoka, a čitan je i kao kritički prikaz savremenog japanskog potrošačkog društva. “Seoul Station” (2016) je pak fabularni prethodnik igranog filma “Voz za Busan” istog reditelja i podžanra zombi apokalipse.

Najavljen je i film Tima Bartona “Moje najdraže čudovište” (Frankenweenie, 2012), koji je deo programa za decu i mlade.

Deo projekcija i pratećih događaja u vezi horor teme Animafesta odvijaće se i na otvorenom (Animafest u Art parku: Tri noći potpunog užasa), a obuhvata kratke filmove objedinjene naslovom “Creepy Animation Night” u izboru Mihaija Mitrice, direktora festivala Anim'est iz Bukurešta, te kompilaciju kratkih filmova viralne zvezde stop-animacijskog trash gore humora Leeja Hardcastlea “Claymation Horror”.

Claymation Horror, Lee Hardcastle

Dugometražni film Franka Sudola “City of Rott”, još jedan zombi rad jedinstvenog vizuelnog izraza, takođe je najavljen u Art parku.

Program horora zaokružuju dve inostrane izložbe, od kojih jedna obuhvata crteže i grafike Einara Baldvina, nagrađivanog losanđeleskog animatora islandskog porekla (The Pride of Strathmoor), osnivača studija GLAS Animation i saradnik kompanije Apple. Na izložbi “The Crawling King” predstaviće radove iz istoimenog grafičkog romana mračne epske fantastike koji će takođe biti predstavljen u sklopu Animafesta.

Uz tu izložbu, koja će biti otvorena 5. juna u Kulturnom centru Mesnička, najavljena je i izložba Roberta Morgana “Morgan's Organs” u Galeriji ULUPUH sa izborom radova iz njegovih makabričnih dela. Taj britanski umetnik (The Cat with Hands, The Separation, Bobby Yeah), majstor glinamacije inspirisan Švankmajerom, Fransisom Bejkonom i Dejvidom Linčom, braćom Kvej i E. A. Poeom, autor je u savremenoj animaciji jedinstveno stravičnog opusa, istakli su organizatori Animafesta.

D Is For Deloused, Robert Morgan

Program Animafesta biće održan u bioskopima kinima Europa, Tuškanac i Kinoteka, te na drugim gradskim lokacijama.

Festivalski sajt je animafest.hr, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)