Ponovo Solunci govore
Beogradska premijera predstave “Solunci govore” prema tekstu Antonija Đurića, u dramaturškoj obradi i režiji Cisane Murusidze i izvođenju glumaca akademija umetnosti iz Beograda i Banjaluke, biće održana 26. aprila na Sceni “Raša Plaović” Narodnog pozorišta u Beogradu, nakon nedavne premijere na Velikoj sceni Narodnog pozorišta Republike Srpske.
U novoj postavci drame “Solunci govore”, uvrštenoj u zvanični program obeležavanja veka od početka Prvog svetskog rata, mladi glumci generacijski progovaraju sa scene o najsvetlijim stranicama srpske istorije sa obe strane reke Drine, oživljavajuči na taj način, kako je istakla beogradska Akademija umetnosti, sećanje na sve rodoljube koji su nesvakidašnjim stradanjima doprineli pobedi u Velikom ratu.
Beogradska i banjalučka akademija žele da predstavom “Solunci govore” doprinesu i odbrani istine na umetnički način, nastavljajuči ujedno i uspešnu saradnju na razvoju kulturnih veza Srbije i RS.
Stvarne likove učesnika i heroja Velikog rata - Milunke Savić, Budimira Davidovića, Miladina Miletića, Mijata Gredeljevića, Vojina Marjanovića, Čede Popovića, Tadije Pejovića, Milana Gvozdenovića, Vukašina Vukotića, Ogista Albera, Lisijena Rejna, Alekse Ristića, Sofije Jovanović, Ljubice Čakarević, Živojina Lazića, Ivana Ivanovića, Živojina Tovarevića i Miodraga Tomića, igraju banjalučki studenti glume Marija Đajić, Ivan Perković i Danilo Kerkez i njihove beogradske kolege Saša Simović, Stefan Kovačević, Darko Ivić i Srđa Bjelogrlić.
Rediteljka Cisana Murusidze zadivljena je time “koliko su ti mladi glumci za tako kratko vreme uspeli da uđu u likove koje tumače”. “Za samo tri dana oni su ušili u materiju više intuitivno, nego racionalno i osetili zbog čega treba da nađu inspiraciju unutar sebe. Reč je o dubokom poniranju u njih same, u složenu materiju nabijenu emocijama”, navela je ona.
Sastavni deo predstave su i multimedijalni prilozi, kroz koje su slikom i govorom prikazana obraćanja regenta Aleksandra Prvog Karađorđevića, crnogorskog kralja Nikole Prvog i Arčibalda Rajsa, u tumačenju prvaka Narodnog pozorišta iz Beograda Ivana Bosiljčića, Miodraga Radovanovića Mrguda i Tanasija Uzunovića.
Čuvenu zapovest majora Dragutina Gavrilovića i pesmu Milutina Bojića “Plava grobnica” kazuje pokojni glumac Vasa Pantelić, poruku srpske majke Branka Zorić-Vasović, koja je i saradnica rediteljke, crkveno pojanje izvode Oliver Njego i Vukašin Savić, a muzičku podlogu daju Bora Dugić (frula) i Borislav Veličković (truba).
Đurićev tekst “Solunci govore” (prvo od desetak izdanja te knjige objavio je Kulturni centar Gornjeg Milanovca, 1978) praizveden je na Sceni “Krug 101” Narodnog pozorišta u Beogradu 30. decembra 1981. godine, takođe u režiji Cisane Murusidze. Drama je tokom dve decenije (do 2001) odigrana više od 350 puta i predstavljala je najizvođeniju predstavu nacionalnog teatra u tom periodu, doživevši značajan uspeh i gostovanja u brojnim gradovima širom Srbije.
U tadašnjoj podeli uloga bili su Branka Zorić-Vasović, Lepomir Ivković,Gojko Baletić, Tihomir Arsić, Siniša Ćopić, Boško Puletić, Dragan Ocokoljić, Radovan Miljanić i Vukašin Savić. Scenograf je bio Erih Deker, kostime je kreirala Ljiljana Orlić, a izbor muzike bio je poveren Zvonimiru Jovičiću.
Novu verziju predstave “Solunci govore” dramaturški je obradila, režirala i muziku izabrala Cisana Murusidze, sa saradnicama Brankom Zorić Vasović i Jelenom Kostić Trepetovom, rediteljka video priloga je Katarina Bulajić, scenograf Dragan Stojkov, kostimografkinja Dragana Purković-Macan, a scenski pokret osmislila je Renata Agostini.
Izvršni producent je prof. dr Luka Kecman, dekan Akademije umetnosti u Banjaluci, a producent Dušan Đoković, predsednik Akademije umetnosti u Beogradu, koji u dopisu Ministarstvu prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Srbije kao posebnost navodi da če predstavu pratiti i programska publikacija u kojoj će gledaocima biti predstavljen i istorijski deo Velikog rata i istorijski aspekti tog događaja za Srbiju i srpski narod.
Publikacija če biti deljena publici besplatno, a prema rečima Đokoviča, trebalo bi, naročito mlađoj populaciji, da bude i svojevrstan kratak udžbenik istorije iz tog perioda.
Predviđeno je da se predstava izvodi u gradovima u RS i Srbiji, posebno za đačku i studentsku publiku.
Premijera u Banjaluci, održana 6. aprila, dopunjena je i izložbom Istorijskog muzeja Srbije “Milunka Savić – heroina Velikog rata”, kao i fotografijama iz reprint izdanja reprezentativnog “Ratnog albuma 1914-1918” koje je ustupilo IP “Pavoslavna reč” iz Novog Sada (Zoran Gutović) i iz knjige Dušana M. Babca “Srpska vojska u Velikom ratu 1914-1918”, izdanje Medija centra “Odbrana” u Beogradu.
Rreprize predstave “Solunci govore” biće 29. aprila u Ustanovi kulture “Vuk Karadžić”, 9. i 26. maja na Sceni “Raša Plaović”, te 28. maja na sceni Kulturnog centra Novog Sada, u okviru Sterijinog pozorja mladih.
Predstava “Solunci govore” deo je zvaničnog programa obeležavanja stogodišnjice od početka Prvog svetskog rata, a pod pokroviteljstvom je predsednika Srbije Tomislava Nikolića i predsednika RS Milorada Dodika, uz blagoslov patrijarha srpskog Irineja.
Dimitrije Stefanović
