Uvod u celinu Bogdanovića
Stvaralaštvo Bogdana Bogdanovića, uticajnog i svestranog arhitekte, intelektualca i vizionara, bivšeg gradonačelnika Beograda i akademika, koji je sebe nazivao epicentrom nediscipline – tema je dvodnevnog programa u Centru za kulturnu dekontaminaciju i na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu, koji je osmišljen kao poziv na zajedničko putovanje na mesta Bogdanovićevog stvaranja, igranja, kritičkog, i pre svega drugačijeg mišljenja, čija se vrednost ogleda u kulturnom nasleđu koje ne prestaje da bude izvor inspiracija i ideja.
Kao poziv na bavljenje Bogdanovićevim stvaralaštvom, program “Uvod u celinu” obuhvata predavanja, okrugli sto, razgovore i izložbu, a prema navodima autorke tog projekta, arhitekte Ljubice Slavković, razlozi za to su brojni, a neophodnost očigledna: “Sve što nas danas okružuje evocira delo ovog erudite kao primarno”.
“Bogdan Bogdanović je arhitekta koji briše granice arhitekture. Ukoliko bismo pokušali da njegovo delovanje ukrotimo kako bi ga definisali, u kaleidoskopski fokus smestili bismo grad. Grad je istraživao, maštao, mislio i stvarao, vodio, zapisivao i prepričavao, sanjao, i iznova uzduž i popreko, kroz prostor i kroz vreme, otkrivao. Grad kao celinu, i sve ono što ga čini”, navela je Ljubica Slavković, podsećajući da je Bogdanović u memorijalnoj arhitekturi nalazio slobodu izraza i stvarao autentični arhitektonski jezik memorijalima koji se uzdižu istovremeno u prošlosti, sadašnjosti i budućnosti.
Njegova prva knjiga, “Mali urbanizam” (1958), nastala je kao reakcija na velike urbanističke poteze vremena – ali ne kao set instrukcija, već kao poziv na drugačiji način promišljanja grada, čime je anticipirao i pionirske korake ka građanskoj participaciji i gradu koji nastaje iznutra, a ne odozgo.
Upitan da izabere jednu od svojih mnogih biografija, Bogdanović je odgovorio da je on to uvek osećao kao celinu.
Autor više od 20 memorijala širom regiona, 18 knjiga i više od 500 članaka, Bogdanović je u vreme vladavine betona podizao stambenu arhitekturu u kamenu. Bio je predsednik Saveza arhitekata Jugoslavije i član SANU do istupanja 1981. Među osnivačima je Međunarodne akademije arhitekture. Bio je gradonačelnik Beograda. Osnivač je Seoske škole za filozofiju arhitekture u Malom Popoviću. Nosilac je brojnih regionalnih i evropskih priznanja, od Ordena za hrabrost, preko Piranezijeve nagrade, do Zlatne medalje grada Beča. Počasni je građanin Mostara…
Njegovo celokupno delovanje može se “skupiti samo pod drugačije mišljenje”, navela je Ljubica Slavković.
Bio je dekan Arhitektonskog fakulteta i protagonista Nove škole arhitekture, na koju će podsetiti izložba na tom fakultetu, priređena u saradnji sa studentima doktorskih studija i diplomcima AF.
“Kroz naporan rad na gradilištima otvorio se za mene neslućeni registar oblika, znamenja, graditeljskih metafora i alegorija, otpočele su serije duhovnih doživljaja koji su prosto mamili da budu zapisani i književno razrađeni, i posledično, prebačeni u svet književne graditeljske fantastike. Zato tako često ponavljam: pisao sam da bih umeo da gradim, gradio sam da bih umeo da pišem. Dobar deo moje graditeljske filozofije izgradio se u bibliotekama i nad knjigama koje nikakve veze sa arhitekturom nemaju. Dobar deo književnih ideja sazrevao je na gradilištima, u fizičkim i izvanfizičkim ambijentima zanata”, naveo je Bogdanović 2001.
Bogdanović je, kako je naveo Fridrih Ahlajnter (2002), bio urbanolog, urbani istraživač i gradski šetač, arhitekta, skulptor, ornamentista i kaliograf, grafičar i “škrabalo”, mitolog, etimolog, pripovedač i pisac visokog ranga, da, bivši jakobinac, bivši trockista, večiti gnostičar i deista, jednokratni političar, iako čitavog života snažno politička individua, višestruki nadrealistički prestupnik, provokativni književni mislilac i filozof, i ništa manje, veliki učitelj bez doktrine, koji je nastupao sa svim svojim talentom. “Fenomen Bogdan Bogdanović je više nego suma njegovih delova, i verovatno nepristupačan u bilo kojoj formi čisto analitičkoj misli”, naveo je Ahlajnter.
Program “RAZgOVORI” u CZKD-u počeće uvodnim izlaganjem Ljubice Slavković i predavanjem Jelice Jovanović “B. Bogdanović o Beogradu”, te Sonje Leboš (Zagreb/Korčula) “Arhitektura kao primenjena antropologija” i razgovorom u kojem učestvuju Filip David, prof. Zoran Lazović, Sonja Leboš, prof. Vladimir Mako i Snežana Ristić kao moderatorka.
Za 12. decembar najavljena su predavanja Ivana Ristića (Beč) “B. Bogdanović kao crtač”, prof. Ericha Raitha (Beč) “Na krivudavim stazama ka urbanologiji”, Vladimira Vukovića (Beč) “Pisana dela B. Bogdanovića”, Aleksandra Staničića (Milano/Beograd) “B. Bogdanović kao nehotimični začetnik savremenog diskursa o urbicidu”, te Alekse Korolije (Milano) “Od pera i kamena”.
Program “PoGLEDI” na Arhitektonskom fakultetu obuhvata izložbu na temu Nove škole i reforme AF 1971 -1973 (Bogdanovićevi memorijali, okom autora i današnje stanje / pregled Bogdanovićevog stvaralaštva), razgovore i predavanja.
Projekat "Uvod u celinu" realizovan je u produkciji CZKD-a, uz podršku Austrijskog kulturnog foruma, mreže Traduki i Ministarstva kulture i informisanja Srbije.
Program se nalazi u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u PRILOGU.
(SEEcult.org)
