Beograd i pozni srednji vek
Nova tribina ljubitelja istorije Beograda posvećena je Beogradu i njegovoj okolini u poznom srednjem veku, a biće održana 7. marta u Konaku kneginje Ljubice, uz učešće Aleksandra R. Krstića iz Istorijskog instituta. Okolina srednjovekovnog Beograda prema navodima Krstića, zapravo je prostor današnjeg gradskog područja srpske metropole, jer je srednjovekovni Beograd bio ograničen na tvrđavu nad ušćem Save u Dunav i naselje u njenoj neposrednoj blizini.
Nova tribina ljubitelja istorije Beograda posvećena je Beogradu i njegovoj okolini u poznom srednjem veku, a biće održana 7. marta u Konaku kneginje Ljubice, uz učešće Aleksandra R. Krstića iz Istorijskog instituta.
Okolina srednjovekovnog Beograda prema navodima Krstića, zapravo je prostor današnjeg gradskog područja srpske metropole, jer je srednjovekovni Beograd bio ograničen na tvrđavu nad ušćem Save u Dunav i naselje u njenoj neposrednoj blizini.
Beograd je, kao pretežno pogranični grad na važnim saobraćajnim pravcima, imao u srednjem veku burnu i bogatu istoriju. Više puta je bio predmet ugarsko-srpskih borbi tokom 14. stoleća, a 1403. godine postao je prestonica despota Stefana Lazarevića.
Despot je tokom nepunih četvrt stoleća izgradio Beograd kao vojni, politički, upravni, crkveni, privredni i kulturni centar Srbije.
Grad je 1427. godine ipak morao biti vraćen Ugarskoj, pod čijom vlašću je ostao do 1521.
Tada su Beograd, šest decenija nakon osvajanja srpske države, zauzeli Turci, učinivši ga središtem Smederevskog sandžaka.
Sve promene kroz koje je Beograd prošao između 1403. i 1521. godine odrazile su se i na njegovu okolinu, sa kojom je bio povezan upravnim i ekonomskim vezama.
Uspon grada kao srpske prestonice doprinosio je naseljavanju i razvoju područja u njegovom zaleđu, a ugarsko-osmanski sukobi u Podunavlju i Posavini u drugoj polovini 15. i prvim decenijama 16. veka dovodili su do razaranja naselja i migracija stanovništva i na današnjoj teritoriji Beograda.
Brojna seoska naselja u okolini srednjovekovnog Beograda, od kojih su se mestimično sačuvali i arheološki tragovi, zabeležena su tek u prvim osmanskim popisima iz druge polovine 15. i prve polovine 16. veka. Osim njih, u zaleđu Beograda su se tokom poznog srednjeg veka razvijali rudarski i trgovački centri Rudišta pod planinom Avalom, na kojoj se nalazila tvrđava Žrnov, i Železnik na Kosmaju.
Zemun u Sremu, nasuprot Beogradu, bio je tvrđava i gradsko naselje sa dugom istorijom, tokom prve polovine 15. stoleća, takođe u posedu srpskih despota. U okolini Zemuna u poznom srednjem veku bilo je više seoskih naselja koja postoje i danas, dok su druga vremenom iščezla.
Preko Dunava, u južnom Banatu, pored varoši Pančevo u 15. veku nalazila se tvrđava Tornjište. U tim, tada močvarnim krajevima, već su početkom 15. stoleća postojala neka od naselja koja danas ulaze u sastav Beograda, kao što je Borča.
Beograd je predstavljao važan duhovni centar u 15. i početkom 16. veka.
Beogradski mitropolit bio je duhovni poglavar Srba i drugih pravoslavnih u Ugarskoj kraljevini, a u poznom srednjem veku se u okolini Beograda nalazilo više manastira (Rakovica, Vinča, Rajinovac kod Begaljice, Sveti Đorđe kod Leštana, Kasteljan, Pavlovac i Tresije na Kosmaju, Sveti Hristifor u Mislođinu, Fenek i Obed u Donjem Sremu, Vojlovica kod Pančeva).
Ulaz na predavanje u Konaku kneginje Ljubice, koji pripada Muzeju grada Beograda, besplatan je.
Sajt Muzeja Grada Beograda je www.mgb.org.rs
(SEEcult.org)
