Nebojši Milenkoviću nagrada Lazar Trifunović za 2023.
Istoričar umetnosti, pisac i građanski aktivista Nebojša Milenković, kustos Zbirke konceptualne umetnosti Muzeja savremene umetnosti Vojvodine (MSUV), dobitnik je nagrade “Lazar Trifunović” za 2023. godinu, a nagrađen je za tekst “Zbogom avangardo! O jugoslovenskoj i novosadskoj umetničkoj avangardi (1968–1972)”, objavljen u časopisu za književnost, umetnost i kulturu “Gradac” (broj 225-226).
Žiri koji su činili: viša kustoskinja Narodnog muzeja u Beogradu Evgenija Blanuša, naučna saradnica na Odeljenju za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu Ana Ereš i teoretičarka, istoričarka umetnosti i dekanka Fakulteta za medije i komunikaciju Maja Stanković, istakao je da Milenković u nagrađenom studijskom tekstu “ocrtava sveobuhvatan pogled na fenomen novih umetničkih praksi na jugoslovenskom prostoru sa posebnim osvrtom na pojave i protagoniste na novosadskoj umetničkoj sceni”, pružajući detaljnu rekonstrukciju nastanka i razvoja neoavangardnih i konceptualnih umetničkih praksi u lokalnoj sredini.
Njegov tekst “ne zadržava se na analizi ovih fenomena u izolovanom okviru domaće umetničke scene, već tendencije iz lokalnog konteksta sučeljava sa istovremenim i idejno srodnim pojavama na internacionalnom planu, ali i sa širim društveno-političkim i kulturnim kontekstom vremena u kome su nastale i na koji su reagovale, i time nudi jedan slojeviti istorijski osvrt na, kako autor naziva, ‘poslednju avangardu’ umetnosti na ovim prostorima. Insistirajući na potencijalu umetnosti da iskorači ili prevazilazi postojeće i prihvaćene forme delovanja i ponašanja, Milenković svoj kritički doprinos pisanju o umetnosti temelji na detektovanju i isticanju onih strategija umetničkog delovanja neoavangardi koje se i danas nameću kao aktuelne, odnosno podstiču potencijal umetnosti da otkriva i nudi alternativne načine mišljenja i angažovanja u savremenosti”, naveo je žiri u obrazloženju.
Foto: Manja Holodkov
Žiri je razmatrao predloge prispele na konkurs za nagradu “Lazar Trifunović” za 2023. godinu, kao i druge javno dostupne doprinose kritičkom mišljenju o modernoj i savremenoj umetnosti objavljene tokom 2023. godine.
Nebojša Milenković (Niš, 1971), istoričar umetnosti, kustos, muzejski savetnik, pisac i građanski aktivista, diplomirao je istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Od 2001. zaposlen u MSUV u Novom Sadu kao kustos Zbirke konceptualne umetnosti. Kustoski je priredio više desetina autorskih i monografskih izložbi. Uređivao je jugoslovensku haiku biblioteku Macuo Bašo (1989-1996), kao i časopis za kritiku, istoriju i teoriju umetnosti “Anomalija” (2005-2007). Tekstove o književnosti, umetnosti, kulturi i politici objavljuje u mnogim regionalnim novinama, časopisima i na veb portalima.
Autor je monografija: “Ich bin Künstler Slavko Matković” (2005), “Szombathy art” (2005), “vladimir kopicl: ništa još nije ovde ali neki oblik već može da mu odgovara…” (2007), “Vujica Rešin Tucić: Tradicija avangarde” (2011), “Slobodan Šijan: Moraću da skrenem!” (2013), “Natrag: Božidar Mandić i Porodica bistrih potoka” (2015) i “Ilija Šoškić: Akcione forme” (2018, sa Zoranom Erićem).
Autor je i istorijsko-umetničkih studija: “Zvezda i njena senka – Ikonografske predstave zvezde petokrake u umetnosti socijalističkog i postsocijalističkog društva” (2006) i “Zbogom avangardo!, O jugoslovenskoj i novosadskoj umetničkoj avangardi 1968-1972”, (tematski broj časopisa Gradac, 2022).
Napisao je i šest zbirki pesama, knjigu priča “O Harmsu i drugim demonima” (2016), kao i romane “Nešto što strašno podseća na život: Kratka istorija letenja u Subotici“ (2019) i “Savršen antitalenat za sreću” (2021, 2022).
Dobitnik je više stručnih priznanja, uključujući nagradu Društva istoričara umetnosti Srbije (2006), nagradu Porodice bistrih potoka (2013) i nagradu “Pavle Vasić” (2014).
Nagrada “Lazar Trifunović” dodeljuje se od 1993. godine u cilju podsticanja, razvoja i afirmisanja novih metodoloških i interpretativnih modela i pristupa u pisanju o modernoj i savremenoj vizuelnoj umetnosti u štampanim i elektronskim medijima, predstavljajući jedino stručno priznanje koje motiviše kritičko mišljenje u toj oblasti.
Nagrada se dodeljuje u znak sećanja na uticajnog istoričara umetnosti, likovnog kritičara i profesora Univerziteta u Beogradu Lazara Trifunovića (1929-1983), svojevremeno najmlađeg direktora Narodnog muzeja u Beogradu, plodnog publiciste i harizmatičnog profesora istorije umetnosti XX veka na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Trifunović je stručno delovao u dve osnovne oblasti: kao istoričar (moderne) umetnosti i likovni kritičar, uz to i kao profesor Moderne umetnosti na beogradskom Univerzitetu i muzeolog - kao direktor Narodnog muzeja u Beogradu, te kao osnivač i direktor Galerije savremene umetnosti u Nišu. Trifunović je bio osnivač katedre za Modernu umetnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je predavao istoriju modernizma do kraja života. Bio je i član i predsednik Jugoslovenske sekcije Međunarodnog udruženja umetničkih kritičara (AICA).
Nagrada “Lazar Trifunović” sastoji se od plakete sa likom Trifunovića (rad vajara Mihajla Paunovića), novčanog iznosa i izložbe koju lauret priređuje u okviru ciklusa “Kritičari su izabrali” u Likovnoj galeriji KCB-a.
Dosadašnji dobitnici nagrade “Lazar Trifunović” su: Mileta Prodanović, Ljiljana Ćinkul, Lidija Merenik, Branislav Dimitrijević, Jasmina Čubrilo, Stevan Vuković, Bojana Pejić, Jovan Despotović, Dragica Vukadinović, Branislava Anđelković, Svetlana Racanović, Darka Radosavljević Vasiljević, Zoran Gavrić, Milanka Todić, Maja Ćirić, Dejan Sretenović, Nikola Dedić, Jerko Denegri, Sava Stepanov, Jelena Stojanović, Irina Subotić i Milan Popadić, Radonja Leposavić, Danijela Purešević, Sanja Kojić Mladenov, Dragana Kovačić i Ana Ereš (Bogdanović), Maja Stanković, Simona Ognjnović, Sofija Milenković i Gordana Stanišić, Slađana Petrović Varagić i Miroslav Karić.
Nagrada "Lazar Trifunović" tradicionalno se uručuje 14. januara u galeriji Artget Kulturnog centra Beograda, na dan Trifunovićevog rođenja.
*Naslovna fotografija: Nebojša Babić
(SEEcult.org)
