YUGOSLAMIA - prikaz

Udruženje Alternativni kolektiv iz Beograda organizovalo je 16. oktobra u Domu omladine izvanredno neobično, vrlo posećeno slem veče Yugoslamia (eng. slam - zalupiti, tresnuti). U Srbiji nedovoljno zastupljena, slem je jedna od novijih umetničkih disciplina razvijenih u Americi početkom 80-ih.

Slem podrazumeva poetsko-teatarski performans, odnosno scenski nastup u kome se autori direktno obraćaju publici, predstavljajući poeziju raznovrsnom ekspresijom i dinamikom uz gestikulaciju, šapat, pevanje ili urlanje, bez suvoparnog čitanja sa papira, uz upotrebu dodatnih audio efekata i rekvizita, ili bez njih. To je dvosmerna komunikacija otvoreno iskazanih stavova, ubeđenja i emocija između autora i publike, u kojoj je publici dozvoljeno dobacivanje, aplaudiranje ili pak glasno negodovanje, nadovezano na stihove izvođača.

Yugoslamia je kao inicijalna manifestacija premijerno protekla u netakmičarskom duhu, u klupskoj atmosferi male sale DOB-a, uz slobodan ulaz svih zainteresovanih. Ambijent bez stolica i sedenja pospešio je atmosferu i omogućio izvođačima da se predstave bez striktnih ograničenja, kao i publici da se saživi sa njihovim senzibilitetom i porukama. Uz izvrsne autore iz Hrvatske i Srbije, pozornicom je dominirala najavljena zvezda večeri - hedlajnerka Caroline Harvey iz SAD (Boston, Masačusets).

Caroline Harvey je ostvarila vrlo produktivnu karijeru internacionalno priznate šampionke slema i zaposlena je kao profesorka na Berkli Univerzitetu. Poznata je po nastupu koji publiku preplavljuje emocijama, jer je izuzetno socijalno angažovan i oscilira između panka i folka.

Njene priče govore o traumama praćenim od najranijeg detinjstva, prožetim ekspresijama i tonovima koji razdiru našu misao, čime pomera shvatanje o sebi, o ženstvenosti, porodici, religiji. Caroline radi na projektima aktivnog pisanja i na taj način pomaže mladima koji su preživeli traume.

Osim sjajne interpretacije, podelila je i svoje oduševljenje Beogradom i ljudima u njemu, pošto je prvi put posetila Srbiju, a nekoliko dana boravka iskoristila je da nastupi tri puta u tri dana (u petak u Američkom kutku DOB-a za tinejdžersku publiku u organizaciji američke ambasade, sledeće večeri u Novom Sadu i potom na glavnom događaju Yugoslamia).

Posle zvaničnog nastupa na početku programa koji je ispraćen ovacijama, sa interesovanjem je ispratila nastup svih učesnika iako ne razume njihov jezik, a posle svih učesnika je izvela novu poeziju posvećenu svom boravku u Beogradu, toplom gostoprimstvu i novostečenim prijateljstvima. Naglasila je da se oseća kao među porodicom, da je fascinirana upečatljivom izvedbom svih učesnika i toplo zahvalila na pažnji i divnim doživljajima koje će uvek pamtiti. Takođe je svojim stihovima iskazala pacifističke, antimilitarističke stavove protiv svih oblika ratnih sukoba i represije u društvu.

"My tour guide in Belgrade is a revolutionary.
A cigarette smoking loud mouth who taught himself how to scream when the rest of the world was still whispering “nice ties” and putting band aids on bullet wounds.
As we drive past the vast crumble of a bombed-out building, it is clear he knows which fires burned where and for how long.
I imagine I can still taste the cement and gnarled metal bursting from that exacting NATO bomb in 1999.
Much of the city has now been rebuilt and repaved, but this huge building lurks like a dying giant limping toward an embarrassing death.
Perhaps I should pretend to be a good American and be distressed by such an obvious consequence of war, but I too wear my tattoos and scars with pride marking victory over the battles I am not willing to forget.
Later, drinking in the secret nightclub of a friend’s bedroom I am told:
the planes felt like a video game;
that real trauma is sifting through a brain in pieces on the sidewalk;
and the bombs aren’t always perfect, you know, sometimes the wrong things explode."

Među ostalim učesnicima iz regiona bili su prisutni kontroverzni hrvatski autori Jasmina Šušić i Dejan Inđić, zatim briljantni slemeri iz Niša Goran Živković i Karinos Uterus, dramatični pesnik-performer iz Pančeva Dejan Čančarević koji se ovog puta opredelio za slow-down tempo, dok je za izvedbu jednog segmenta svog performansa angažovao i petoro ljudi iz publike; pesnikinja i dramaturškinja, neprevaziđena kraljica slema iz Beograda Milena Minja Bogavac, progresivni mladi duo beogradske scene  Maja Vujinović i Jelena Brkić (Opake slemerke), vrsna rok pevačica i pesnikinja Sana Garić, kao i lokalni slemer, virtuozni Aljoša Dražović koji svoju poeziju uglavnom izvodi na engleskom jeziku.

Program je vodila književnica Branka Selaković iz Užica, dok se za muzičku podršku zdušno pobrinuo DJ Dutzae.

Projekat Yugoslamia je realizovan uz podršku Ambasade SAD, a prijateljsku potporu su pružile organizacije Poezin i ARTEQ.

Yugoslamia je idejno i koncepcijski ponikla iz andergraunda i teži da u njemu ostane, te je kao takva protiv prilagođavanja i podilaženja državnim, političkim i kulturno-obrazovnim institucijama koje nameću svoju disciplinu i pravila ponašanja. Logično bi bilo pretpostaviti da se ovakav događaj održava u nekom (ako ne podrumskom ono bar) zadimljenom klupskom prostoru uz zveket staklenih čaša, gde duvanski dim štipa za oči, a konferansije stalno utišava publiku i gde prisutni ne moraju da izlaze napolje iz sale da bi sebi pribavili piće na šanku u holu Doma omladine.

Istovremeno, aktuelni zakon zabrane pušenja u svim prosvetnim i kulturnim institucijama, čini od nekadašnjih kultnih, andergraund ambijenata kao što su Dom omladine i Studentski kulturni centar u Beogradu, uštirkane, sterilne objekte koji ne mogu da zadrže publiku u celovečernjem kontinuitetu, već ih prisiljava da ga napuštaju usred manifestacije i izlaze napolje da bi popušili cigaretu.

To je novi vid institucionalizovanog andergraunda, koji suštinski ostaje obojen anarhističkim levičarskim idejama, zastupajući svojevrsnu neposlušnost i otpor prema režimskom i društvenom ustrojstvu, ali je takođe prilagodljiv novim uslovima.

Ostaje nam da se prisećamo svih ranijih događaja, koncerata i festivala, koji su trajali duboko u noć, kada nismo morali da gledamo na sat zbog prekoračenja trajanja programa i izlaziti napolje na hladnoću da bismo popušili cigaretu, dok na stejdžu pevamo "subverzivne ili dekadentne" stihove prizivajući underground.

Stihovi Aljoše Dražovića: Da li si dovoljno underground?

Ti si moderna devojka ili emancipovan dečko,
kroz sve nivoe grada ti se krećeš vešto,
linkuješ se brzo, impresioniraš često
ne drži te mesto, ne sputavaju te norme
kažeš mi da gotiviš demokratske reforme
ali su ti granice nezavisnog Kosova sporne
a političke teme generalno smorne
ložiš se na mangice, praktikuješ jogu
kad odeš u Amsterdam, probaš čak i drogu;
a na celu tvoju priču, ja samo mogu
da te pitam jednu jednostavnu stvar:
Da li si dovoljno underground
da prepoznaš progressive sound?

Tekst: Biljana Kosmogina
Foto: Zed