A šta ste još videli?

Banjalučki slikar Radenko Milak predstavlja se u Beogradu izložbom radova inspirisanih potresnom fotografijom Rona Haviva iz 1992. godine iz Bijeljine koja prikazuje kako jedan borac Arkanove paravojske šutira ženu koja leži na pločniku uz druge bespomoćne civile.

Izložbu “A šta ste još vidjeli? - Nisam mogao vidjeti sve!” otvoriće 21. februara u Galeriji-legatu Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića antropolog Ivan Čolović, osnivač i urednik Biblioteke XX vek i autor velikog broja eseja i knjiga (Bordel ratnika, Balkan: teror kulture...), a 22. februara u 14 sati biće održan razgovor sa Milakom i kustosom izložbe Branislavom Dimitrijevićem.

Potresna bijeljinska fotografija američkog fotoreportera Rona Haviva jedan je od najpoznatijih simbola medijskog predstavljanja rata u BiH i bivšoj Jugoslaviji 90-ih, kao što je Kapina fotografija pogibije španskog republikanca bila za Španski građanski rat, a slika egzekucije vietkongovca koju je u Sajgonu 1968. snimio Edi Adams za rat u Vijetnamu.

Iako je možda bilo i brutalnijih snimaka ratnog nasilja u Bosni, Havivov se izdvojio kao posebno amblematičan i simboličan - na neki način pokazuje i oličava ono što bi se moglo okarakterisati kao “moć slike” i njene medijske cirkulacije, navedeno je u najavi izložbe, uz podsećanje da je izložba Havivovih fotografija bila 2002. nasilno onemogućena u nekoliko gradova u Srbiji, dok je sam Arkan u jednom intervjuu tvrdio da su na slici srpski civili i muslimanski vojnici.

Iako su u javnom svedočenju jednog arkanovca detaljno opisane sve okolnosti snimljenog događaja i dalje su mnogi skloni da veruju da je fotografija montirana ili da je vojnik samo “nezgodno naskočio na trotoar”...

Milak se vratio tom traumatičnom prizoru 20 godina kasnije, započevši seriju slikanih kopija Havivove fotografije kakvih je do sada načinio više od 20. Zadajući sebi naizgled apsurdan umetnički zadatak, Milak preispituje kako medijsku spektakularizaciju rata i nasilja, tako i sopstveni osećaj odvratnosti prema fotografisanom događaju i izraz saosećanja sa žrtvama.

Svojim “slikarskim egzorcizmom”, kako je istaknuto, Milak pretvara tehnički reprodukovanu sliku u niz jedinstvenih manuelnih slika i tako jedan medijski prizor preobražava u intimni format “građanskog slikarstva”. Milakove naslikane kopije međusobno se razlikuju, budući da su rezultat manuelnog rada i da zavise od stanja u kojem se on nalazi, a ne samo od “unutrašnjeg” karaktera same slike.

Slikanje je materijalni, telesni čin koji uključuje trajanje i stalnu uključenost u svaki detalj koji na fotografiji može biti stvar koincidencije. Slikarski znak ne pruža samo informaciju o naslikanom događaju, već je uvek i samorefleksivan i bavi se odnosom nekog događaja i njegovog “telesnog” doživljaja.

Rođen 1980. godine u Travniku, Milak je studirao slikarstvo u Beogradu i Banjaluci, a poznat je i kao osnivač nezavisne umetničke asocijacije Protok i direktor Bijenala savremene umetnosti Spaport u Banjaluci.

Izložbu Milaka u Legatu Čolakovića, koja će biti otvorena do 19. marta, prati katalog sa tekstovima Branislava Dimitrijevića, kao i Ivane Bago i Antonie Majače (Delve | Institut za trajanje, mjesto i varijable).

Milak je gostovao u Beogradu i u martu 2011. godine, kada je sa Igorom Bošnjakom imao izložbu “Estetizacija politike” u Umetničkom centru UBSM, na kojoj je takodje predstavio seriju slika “A šta ste još videli?- Nisam mogao videti sve!”. Radovi na toj izložbi problematizovali su pitanje rata i zločina, političke demagogije i drugih fenomena društveno-političke stvarnosti Bosne i Hercegovine i ostalih zemalja u tranziciji u regionu.

Reč je o radovima sa izložbe “Izloženosti” Spaport bijenala 2010. godine u Banjaluci, čije su kustoskinje bile Ivana Bago i Antonija Majača iz Zagreba.

Izložbom Milaka u Legatu Čolakovića, u okviru najavljene saradnje MSUB i muzeja Ars Aevi u Sarajevu, beogradski muzej započinje rad na pripremi sarajevske kolekcije i započinje obeležavanje 20 godina od početka rata u Bosni i Hercegovini.

Zbirka Ars Aevi sastoji se od više od 160 radova renomiranih umetnika iz svih krajeva sveta, a nastala je kao rezultat saradnje međunarodne mreže muzeja savremenih umetnosti, fondacija, centara i galerija u Italiji, Sloveniji, Austriji, Turskoj i Bosni i Hercegovini.

(SEEcult.org)