8. Anarhistički sajam knjiga

Anarhistički sajam knjiga u Zagrebu već osam godina okuplja izdavačke kuće, grupe, projekte i osobe uključene u slobodarski pokret, a ove godine program je delom posvećen i istoriji anarhizma u regiji, umreženoj revoluciji, odnosno informacionim i komunikacijskim tehnologijama i socijalnim pokretima, te japanskoj nuklearki Fukušima godinu dana posle katastrofalnog zemljotresa i cunamija.

Osmi ASK, organizovan od 30. marta do 1. aprila u Galeriji Nova, predstavlja knjige koje nude izdavači iz Hrvatske i šire, besplatne materijale različitih grupa, novine, časopise... Prvog dana vikenda Sajam se seli i na ulicu (Zrinjevac), osim u slučaju lošeg vremena.

Program obuhvata predavanje grupe Stop secizmu “Radikalni aktivizam ili borba za jednakost”, koje je bazirano na osnovnoj teoriji prava životinja, veganstvu kao pokretu, njegovoj povezanosti sa ostalim socijalnim pokretima i diskriminacijama, te o najvažnijem segmentu pomoću kojeg je moguća promena - nespecističkom aktivizmu.

Prva diskusija posvećena je anarhističkoj istoriji u regiji koja je, kako ističu organizatori, bila izrazito bogata i dinamična u pojedinim razdobljima, razvijana u saradnji i pod uticajem aktivnosti u drugim zemljama, uz živu komunikaciju i razmenu ideja. Postojali su izdavački projekti, novine, organizovani su protesti, akcije, pa čak i atentati, a bio je veliki i uticaj anarhista u kulturnim i umetničkim krugovima. Pa ipak, anarhistička istorija regije ostala je prilično nepoznata, informacije su slabo dostupne ili raštrkane po raznim izvorima. Ne može se reći da je uvek postojao kontinuitet, ali su anarhističke ideje uvek bile prisutne, bez obzira na prepreke, diktature, zabrane, ratove...

Diskusija na osmom ASK-u ima za cilj da pruži kratak pregled nekih ključnih trenutaka koji su obeležili istoriju anarhističkog pokreta, ali i da otvori raspravu o problemu pisanja istorije, izvorima, povezanost područjima s kojima deli jezik, kulturu… Posebno će biti reči o odnosu prema različitim strujama u Prvoj internacionali, prema pitanju nacionalnog oslobođenja, prema marksizmu i ruskom narodnjačkom socijalizmu, kao i prema industrijalizaciji i razvoju modernog društva. Takođe, tema je pitanje zašto se anarhizam nije razvio u masovniji pokret i što je uzrokovalo prevlast marksizma.

U dvorištu Galerije Nova biće predstavljene “dve skice za portret” dvoje neuspešnih atentatora sa područja bivše Jugoslavije Jelene Ilka Marković iz Srbije i Luke Jukića, sarajevskog đaka. Dva portreta odlučnih atentatora, prikazanih u kontekstu političke situacije Srbije s kraja 19. veka i Hrvatske početkom 20. veka, daju sliku jedne drugačije istorije.

Diskusioni program posvećen je i “umreženoj revoluciji”, odnosno činjenici da su od 90-ih godina kapitalizam i zapadni modeli parlamentarne demokratije, pogurnuti globalizacijom i informacionim i komunikacijskim tehnologijama, najpre ušli u Istočni blok, a onda i na Daleki Istok, a trenutno polako, ali sigurno propituju totalitarne režime u arapskom svetu. Također, današnje vreme je i era interneta, koji pojedini teoretičari, poput Castellsa, porede i sa električnom energijom u industrijskoj eri. Postoji, međutim, i druga, negativna strana ovih promena, koja je povezana s prikupljanjem ličnih podataka, sve intenzivnijom prismotrom pojedinca i tehnički sve opremljenijim kontrolnim jedinicama, poput vojnih robota koji služe za pojačanu kontrolu međudržavnih granica. Na opštoj teorijskoj i praktičnoj ravni, očigledno je da informacione i komunikacione tehnologije zauzimaju vodeću ulogu u savremenim društvenim kretanjima. Pravo pitanje, koje pođednako zanima sve učesnike sukoba širom sveta, bez obzira na političku i ideološku opredeljenost, stoga je - kako.

Diskusija na ASK-u istražiće načine korišćenja informacionih i komunikacionih tehnologija u političkoj aktivnosti, te istaći glavne kontroverze. U zavisnosti od interesovanja, diskusija će detaljnije obraditi neku specifičnu tematiku u rasponu od složenih političkih pitanja poput sporazuma Acta, preko organizacije Arapskog proleća pomoću veb 2 alata do organizacija za objavljivanje na internetu, poput Što čitaš? i pojedinačnih napora.

Organizatori rasprave su Petar Jandrić, anarhista i visokoškolski nastavnik iz Zagreba, koji se uglavnom bavi odnosima anarhizma, tehnologija i obrazovanja, te A3yo, anarhista i visokoškolski nastavnik iz Hamburga, koji vodi anarhistički blog, arhivu materijala iz područja Istočne Evrope (fanzine i ostala d.i.y. izdanja) i povremeno se bavi distrubucijom.

Program ASK-a obuhvata i projekciju filma “Raid On Reykjavik Reloaded” o najvećoj ekotaži (ekološkoj sabotaži) u istoriji: 6. novembra, dvoje aktivista pokreta za solobođenje životinja potopila su dva broda za kitolov u luci u Rejkjaviku i uništili fabriku za preradu mesa kita. Osim što su uzrokovali značajnu ekonomsku štetu kitolovnoj industriji, uspeli su da skrenu međunarodnu pažnju na pitanje lova na kitove. Film se bavi razlozima, pripremama i izvršenjem same akcije, kao i njenim posledicama i stanjem kitolovne industrije danas, a napravljen je na DIY način, bez sponzora i donatora. Film je režirao i snimio Jan Hanus, autor filmova Squat Wars i Food Not Bombs - Solidarity in Praxis.

Poslednja diskusiona tema ASK-a posvećena je nuklearki Fukušima godinu dana posle katastrofalnog zemljotresa, kada su se istopila tri nuklearna reaktora, a velika količina radio nuklida je dospela u vodu, zemlju i vazduh. Japan se našao u teškoj situaciji i čitav sistem je bio na ivici kolapsa, dok je stanovnštvo ostavljeno na milost i nemilost političara i samožive kompanije TEPCO (vlasnica Fukušime). Međutim, uprkos katastrofalnim posledicama koje daleko prevazilaze okvire zvanično proglašene evakuacione zone (20-30km), pa i čitavog Japana, o Fukušimi, odnosno o nuklearnoj energiji i interesima koji stoje iza njene upotrebe, danas se više ne govori, ili barem ne na adekvatan način.

Učesnici diskusije na ASK-u, koju će voditi Pop, urednik Kontrapunkta, pokušaće da čitav slučaj razmotre na način koji će tu nesreću, nuklearnu energiju i spregu moćnih državnih i poslovnih interesa, kontekstualzovati na odgovarajući način, što u svetlu aktuelne iranske nuklearne krize ima poseban značaj.

U okviru ASK-a, posebno će biti predstavljen aktualni anarhistički pokret u Estoniji, uz najavu Balitičkog anarhističkog sastanka (BAM - Baltic Anarćist Meeting).

Tokom cele manifestacije u Galeriji Nova biće postavljena i izložba Predraga Pavića i Marka Vojnića Gina “Dvoje umetnika”.

Sajt ASK-a je http://www.ask-zagreb.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)