Srpski program 5. BELDOCS-a

Srpski dokumentarni film u brojčanoj je ekspanziji, ali taj trend nije praćen i rastom kvaliteta, ocenio je Miroljub Stojanović, jedan od selektora petog Međunarodnog festivala dokumentarnog filma BELDOCS, koji predstavlja u takmičarskom i ostalim programima ukupno 13 domaćih filmova.

“I pored napretka tehnologije na filmu, u kvalitativnom smislu ipak kaskamo za svetom”, rekao je Stojanović 4. maja na konferenciji za novinare, opisujući ujedno program petog BELDOCS-a kao “atraktivan i dosta ujednačen”.

Prema rečima Stojanovića, među srpskim filmovima koji su bili prijavljeni za učešće na BELDOCS-u bilo je i onih koji su na nivou radio drame, a od nekih od njih je bolji čak i TV dnevnik.

Za razliku od Srbije, dokumentarni filmovi u svetu u ekspanziji su i po kvantitetu i po kvalitetu, a publika BELDOCS-a imaće priliku da vidi oko 15 dokumentaraca koji predstavljaju svojevrsni presek prošlogodišnje svetske produkcije.

BELDOCS počinje 4. maja u Sava centru premijerom filma “Biba struja” Dušana Čavića i Dušana Šaponje o Slaviši Pajkiću, poznatom po sposobnosti da sprovodi i kontroliše struju visokog napon. To je debitantski dugometražni dokumentarac Šaponje i Čavića, kreativnog tandema Ciklotron produkcije, nastao posle njihovog višegodišnjeg rada na dokumentarnim televizijskim projektima. Film se bavi ljudskom stranom jedinstvenog fenomena po kome je Slaviša Pajkić poznat kao Biba Struja.
Prve festivalske večeri biće prikazan i igrano-dokumentarni film “Lice revolucije” Vladimira Milovanovića o petooktobarskim promenama u Srbiji, i to iz ugla jednog od vođa Otpora Branka Ilića.

Među najznacajnijim domaćim filmovima na petom BELDOCS-u je “Pismo ocu” nagrađivanog mladog reditelja Srđana Keče, koji je premijerno prikazan u Beogradu krajem 2011. na Filmskom festivalu “Slobodna zona”, a preispituje individualnu odgovornost običnih ljudi zatečenih u vihoru rata.

Kroz svojevrsni portret njegovog pokojnog oca, pokušavajući da razume način na koji je izabrao da umre, Keča istražuje zaboravljene fotografije, pisma i kućne video snimke kojima se vraća u vreme Jugoslavije 70-ih godina, kada su njegovi roditelji započeli vezu. Putovanje kroz prošle godine otkriva i zaostale užase nedavnih ratova na Balkanu, koji i dalje razdvajaju ljude i porodice.

Keča je rekao na pres konferenciji BELDOCS-a da je film “Pismo ocu” potraga za nekim tačkama slamanja u čitavoj generaciji ljudi.

“Rat je samo jedna od tih tačaka”, rekao je Keča, dodajući da se film stoga više odnosi na banalnost sveta, nego na sam rat.

Među filmovima u srpskom programu BELDOCS-a je i “Vilinska pesma” Vladimira Ilića, svojevrsno muzičko putovanje kroz svet iz ugla dece s posebnim potrebama.

Film “Vilinska pesma” prikazuje današnji svet očima tinejdžera sa autizmom, pozkaujući koliko su zapravo ta deca talentovana kada se sa njima intezivno radi i pomaže.

Među filmovima u srpskom programu je i “Umetnik iz senke” Milorada Đokića o majstoru crno-bele fotografije Voji Mitroviću, članu agencije Magnum, koji otkriva tаjnu svoje umetnosti. Film se bavi zapravo fenomenom gde se završava zanat, a počinje umetnost u fotografiji, a sniman je u Parizu i Beogradu.

Takmičarski srpski program obuhvata i filmove “Milena” Čarne Radoičić o slikarki, dizajnerki, ilustratoru i poeti Mileni Pavlović Barili, zatim “S Fidelom do kraja” Gorana Radovanovića o proslavi 52-godišnjice revolucije na Kubi, te “Podunavske Švabe” Marka Cvejića o dolasku jedne Nemice u Vojvodinu radi potrage za starom kućom njenog dede koji je proteran posle Drugog svetskog rata. Film otkriva nove činjenice o životu podunavskih Švaba koje su decenijama skrivane od javnosti.

Pet domaćih filmova biće prikazano i u “Beogradsko-informativnom programu”, uključujući “Zlato duž obala” Nikole Zečevića o novoj generaciji kreativaca u Beogradu koji su bez ikakve podrške, finansijske ili bilo koje druge, a ideje ostvaruju uglavnom noću, u ilegali, na ulicama, u podrumima...

Kreativnu stranu domaće scene predstavlja i Branko Radaković u filmu “Bilo jednom u Paraćinu”, posvećenom lokalnoj rok sceni.

Prema njegovim rečima, film “Bilo jednom u Paraćinu” nije prošao na vinkovačkom festivalu dokumentarnog rok filma DORF, ali mu je drago što je na BELDOCS-u, jer mu je to prvi dugometražni film.

“Rok grupe su u medijima bile potcenjene, a javnost neka proceni kakvi su to bendovi”, rekao je Radaković, čiji film govori o najznačajnijim autorskim bendovima i festivalima Paraćina, ali i o paraćinskim muzičarima koji su tek zaplovili vodama roka.

Kreativnoj lokalnoj, ali i regionalnoj sceni posvećen je i film “Na pola puta” Valentine Delić o istoimenom užičkom književnom festivalu, koji je predstavljen kroz ličnu priču organizatorke, lokalne profesorke književnosti.

Prema rečima Valentine Delić, njen film preispituje slobode i svrhu škole i nastave iz književnosti, naglašavajući da je škola poslednje utočište slobode u kojoj još nema finansijskih, političkih i svih drugih pritisaka.

Specifičan pogled na život u Beogradu pruža film “ŠOpen u podne” Aleksandra Đorđića, beogradskog taksiste.

Prema rečima producenta Mihaila Ristića, film je realizovan insajderskom logikom, dočaravajući prizore iz života beogradskih taksista koji su posebna vrsta ljudi sa specijalnim šarmom i veoma izraženom ljubavi prema slobodi i samostalnosti življenja uopšte.

Među domaćim filmovima je i “U potrazi za beogradskim andergraundom”, koprodukcija sa Španijom koju potpisuje Muriel Buzarra, a otvara mnoga pitanja - da li je andergraund, da li je scena, da li plagira ili je autentična i možda najvažnije, šta pokušava?

Jubilarni BELDOCS organizovan je u Sava centru, Domu omladine, Dvorani Kulturnog centra Beograda, Domu kulture Studentski grad i bioskopu “Fontana” u Beogradu, kao i u Kulturnom centru Novog Sada i bioskopu “Arena” u Novom Sadu.

Sajt BELDOCS-a je www.beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)