Preminuo Nebojša Popov

Sociolog Nebojša Popov, dugogodišnji glavni urednik časopisa “Republika” i jedan od najuglednijih intelektualaca, antiratnih aktivista i boraca za ljudska prava i slobode u Srbiji i na prostoru bivše Jugoslavije, preminuo je 7. aprila u Zrenjaninu u 76. godini.

Popov je preminuo u bolnici 7. aprila uveče, objavio je “Danas”, za koji je dao poslednji intervju, a počeo je da piše i autorski tekst o reagovanjima na svoju knjigu “Kako smo dospeli dovde”, u izdanju “Republike”.

Popov se ovih dana bavio idejom o novom, prvom broju pete serije lista “Republika”, a do poslednjih sati života, prema rečima jednog od njegovih prijatelja, osmišljavao je koncept. Pitanje koje je postavio pred odlazak u bolnicu bilo je: “Dakle, hoćemo li kod štampara ili kod lekara”.

Popov je godinama bolovao od srca, preživeo je dve kliničke smrti, nakon kojih je, kako je pisao, i dobio potrebu da napravi red u svojim sećanjima. Zato je i napisao svoju poslednju knjigu sećanja od 1939. do 2015. godine, u kojoj se bavi temama od oslobođenja posle Drugog svetskog rata do vrtloga populističkih revolucija i srpskog kapitalizma.

Knjiga “Kako smo dospeli ovde” nedavno je promovisana i u njegovom rodnom Zrenjaninu – u Pozorišnom klubu Zeleno zvono, u organizaciji Novog optimizma, kao i u Centru za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu.

Popov je objavio i knjige “Contra fatum: (slučaj grupe profesora Filozofskog fakulteta u Beogradu: 1968-1988)” (1989), “Sukobi: društveni sukobi – izazov sociologiji” (1990), “Jugoslavija pod naponom promena: (dvanaest ogleda: 1968-1990)” (1990), “Srpski populizam: Od marginale do dominantne pojave” (1993), “Republikanac” (1994) i “Iskušavanja slobode: Srbija na prelazu vekova” (2010).

Rođen 1939. godine u Zrenjaninu, Popov je diplomirao na Pravnom fakultetu u Beogradu, a doktorirao na Filozofskom fakultetu u Zagrebu 1976.

Postao je član Saveza komunista još kao gimnazijalac, ali je napustio partiju 1970. godine zbog ugrožavanja slobode studentske štampe. Po završetku studija, zaposlio se na Radničkom univerzitetu “Đuro Salaj”, gde se do 1969. bavio obrazovanjem radnika. Potom je na Filozofskom fakultetu radio kao asistent na predmetu Opšta sociologija, a 1975. godine udaljen je sa još sedmoro profesora.

Popov je 1981. godine postavljen za v.d. upravnika Centra za filozofiju i društvenu teoriju, u kojem su se zaposlile i njegove izbačene kolege sa Filozofskog fakulteta. U Centru za filozofiju i društvenu teoriju, koji je kasnije postao samostalan institut, proveo je najveći deo radnog veka.

Popov je bio jedno vreme i sekretar redakcije časopisa “Praxis” i višegodišnji član Upravnog odbora Korčulanske ljetne škole, koja je, kao i “Praxis”, ukinuta sredinom 1974. pod pritiskom vlasti.

Bio je i jedan od pokretača Zimskih filozofskih susreta koji su održavani na Tari, u Vrnjačkoj Banji i na Divčibarama, a organizovao je i niz okupljanja sociologa i filozofa na Cresu, Lošinju i u Komiži.

Bio je i jedan od organizatora Slobodnog univerziteta, koji je održavan u privatnim stanovima, a bavio se i naučnim istraživanjem obnove feminističkog pokreta u Srbiji i Jugoslaviji.

Inicirao je 1982. godine obnavljanje rada Jugoslovenskog udruženja za sociologiju (JUS) i bio jedan od njegovih poslednjih predsednika.

Kao član peticionaškog pokreta i pokreta za podršku poljskom pokretu Solidarnost, bio je uhapšen i prekršajno osuđen na kaznu zatvora od 25 dana.

Bio je jedan od osnivača Udruženja za jugoslovensku demokratsku inicijativu (UJDI) 1989. godine, kao i predsednik Republikanskog kluba, član Glavnog odbora Građanskog saveza Srbije i jedan od osnivača Centra za antiratnu akciju.

Glavni urednik lista “Republika” - glasila građanskog samooslobađanja, protiv stihije straha, mržnje i nasilja, postao je 1990. godine.

Za urednički i autorski rad dobio je više uglednih nagrada, među kojima je i nagrada “Desimir Tošić” koja mu je dodeljena za seriju ogleda objavljenih u “Republici” tokom 2009. godine, u kojima, kako je istakao tada žiri, “razmatra važna društvena i politička pitanja, i to tako što se oslanja na svoje bogato stručno znanje i decenijski lični angažman oko gorućih problema ovog društva”.

Dobitnik je i nagrade “Dušan Bogavac” za etičnost i hrabrost, nagrade “Konstantin Obradović” za unapređenje kulture ljudskih prava koju dodeljuje Beogradski centar za ljudska prava, te nagrade medijske organizacije Jugoistočne Evrope SEEMO.

Vreme i mesto komemoracije i sahrane Popova biće objavljeni naknadno.

*Foto: Medija centar

(SEEcult.org)