O Kući nesagorivih reči u Matici srpskoj
Naučna monografija “Kuća nesagorivih reči: Narodna biblioteka Srbije 1838-1941”, čiji je autor istoričar Dejan Ristić, biće predstavljena 7. marta u Matici srpskoj u Novom Sadu, uz razgovor o toj studiji i projekciju dokumentarnog filma “Sećanja iz pepela”, realizovanog u produkciji Filmskih novosti iz Beograda.
Knjiga je zasnovana na višegodišnjem istraživanju tokom kojeg je Ristić utvrdio tačan datum i mesto osnivanja te nacionalne ustanove kulture, a posebnu pažnju posvetio je stradanju njenog fonda u Prvom i potpunom uništenju u Drugom svetskom ratu, ukazujući i na nebrigu nadležnih vlasti.
Uz Ristića, na predstavljanju njegove knjige u Matici srpskoj govoriće i predsednik te ustanove prof. dr Dragan Stanić, upravnik Biblioteke Matice srpske Selimir Radulović, direktorka Biblioteke grada Beograda Jasmina Ninkov i direktor Filmskih novosti Vladimir Tomčić.
Ristić je u toj knjizi predstavio najznačajnije ličnosti i događaje koji su obeležili prvi vek rada NBS, čiji je bio upravnik 2012-2013.
Knjigu čine četiri veće celine koje prate faze istorijskog razvoja NBS, počev od njenog osnivanja do uništenja zdanja i nacionalnog fonda u nacističkom bombardovanju Beograda, 6. aprila 1941.
Prva od njih, “Arheologija sećanja (1838-1921)”, obuhvata period od osnivanja NBS do njenog useljenja u zdanje na Kosančićevom vencu. Druga celina, “Zgrada na Šancu (1921-1925)ˮ, predstavlja segment prošlosti nacionalne biblioteke koji je oivičen važnim događajima – useljenjem u zdanje na Kosančićevom vencu i njegovim otvaranjem za korisnike i javnost. U trećoj celini, “Razdoblje otežanog rada i razvoja (1925–1941)ˮ, predstavljen je period obeležen radom sa korisnicima, ali i nastavkom ignorantskog odnosa državnih vlasti i čitavog društva prema NBS, što je imalo katastrofalne posledice u tragičnoj sudbini koja ju je zadesila prvog dana Drugog svetskog rata na ovim prostorima.
Poslednja, četvrta celina knjige, za čiji je naslov Ristić uzeo neshvatljivu izjavu nekadašnjeg ministra prosvete Miloša Trifunovića “Metite u podrume, zbrinite kako znate...ˮ, obuhvata najuži hronološki okvir i odnosi se na uništenje nacionalnog fonda. Prateći dešavanja koja su se odigrala tokom ranog proleća 1941. godine iz dana u dan, taj deo knjige ukazuje na tragičnu sudbinu NBS i pokušava da odgonetne motive i identitet pojedinaca koji su posredno i/ili neposredno odgovorni za uništenje nacionalnog fonda.
Ristićev rukopis za knjigu “Kuća nesagorivih reči: Narodna biblioteka Srbije 1838-1941” poslužio je za scenario dokumentarnog filma “Sećanja iz pepela” (2016) koji su producirale “Filmske novosti”, na inicijativu direktora Tomčića.
Dokumentarni film “Sećanje iz pepela” premijerno je prikazala Radio-televizija Srbije 6. aprila 2016. godine, povodom 75-godišnjice uništenja NBS u Drugom svetskom ratu.
(SEEcult.org)
