Duh Fehmiua u krcatom DOB-u

Putujuća dokumentarna izložba o Bekimu Fehmiuu (1936-2010), jednom od međunarodno najuspešnijih glumaca sa prostora bivše Jugoslavije, otvorena je 6. septembra u krcatom Domu omladine Beograda, u prisustvu mnogobrojnih kolega, prijatelja i poštovalaca koji su još jednom odali počast tom velikom umetniku i intelektualcu.

Izložbu “Bekim Fehmiu - Bogatstvo izgubljeno u tišini” otvorila je njegova udovica, glumica Branka Petrić, koja je i pomogla organizaciju postavke obezbedivši pojedine eksponate, kao što su kolt iz filma “Dezerter” (1971) Barta Kenedija i šešir iz filma “Skupljači perja” Aleksandra Saše Petrovića, koji je deo programa prateće filmske revije u DOB-u.

Izložba sadrži lične fotografije Fehmiua, novinske intervjue, dokumenta iz života i delove njegove autobiografije, te filmske postere i tonske i video zapise. Kroz hronološki prikaz života slavnog glumca - od najranijeg detinjstva do godina neposredno pre tragične smrti, izložba predstavlja prikaz njegove sjajne i bogate glumačke karijere, svedočeći i o njegovim izuzetnim etičkim, intelektualnim i humanističkim stavovima i shvatanjima, koji prevazilaze ograničenja nacionalnih kultura i granica.

Ogromno interesovanje za izložbu, koja je prethodno gostovala u Peći, Prištini, Prijedoru, Sarajevu i Prizrenu, istaknuto je na otvaranju kao izraz poštovanja ne samo prema glumačkom opusu Fehmiua, već i prema intelektualnom stavu i etičkom činu tog glumca, koji je krajem 80-ih i početkom 90-ih prekinuo karijeru i povukao se iz javnosti.

Ističući Fehmiuov uticaj na niz generacija na prostoru bivše Jugoslavije, novinar i kritičar Teofil Pančić rekao je da “male i sitne sredine zaboravljaju svoje velike i značajne ljude”, ali da ogromno interesovanje za izložbu u DOB-u “daje nadu da Beograd i Srbija nisu ta mala sredina u kojoj su mali ljudi preuzeli sve”.

Uoči raspada bivše Jugoslavije i ratnih 90-ih, Fehmiu je pokazao da je ne samo odličan glumac i veliki intelektualac, već i veliki čovek, istakao je Pančić, podsećajući da je Fehmiu prekinuo karijeru i povukao se 1987. godine iz javnosti, jer nije mogao da podnese kontekst u kojem je trebalo da radi kao da je sve normalno. Njegovo ćutanje bilo je etički čin, naglasio je Pančić.

Kustoskinja izložbe Nevena Negojević rekla je da je to svojevrsna priča Fehmiua o samome sebi, budući da su fotografijama i delovima intervjua u kojima je govorio o određenim trenucima života obuhvaćeni i njegovo detinjstvo, i karijera i odlazak iz javnog života.

Ističući i edukativni karakter izložbe, ona je dodala da se čini kao da nas Fehmiu uči kako se gradi i čuva ljudsko dostojanstvo.

Direktorka Italijanskog instituta za kulturu u Beogradu Sira Miori zahvalila je italijanskoj organizaciji Associazione Trentino con i Balcani na organizovanju izložbe o Fehmiuu, kao i svima koji su pomogli da se realizuje, a istakla je i da je Fehmiu za nju ostao fascinantni Odisej iz istoimene TV serije sa kraja 60-ih, kao i simbol interkulturalnog dijaloga.

Koordinator Associazione Trentino con i Balcani za Srbiju Ilija Petronijević zahvalio je porodici Fehmiu i DOB-u na saradnji.

Direktor DOB-a Milan Lučić rekao je da izložba pokazuje i koliko je Beograd nekada bio kosmopolitski grad, i kakva je bila tišina 90-ih godina, koja je još pomalo prisutna.

Izložba će biti otvorena do 12. septembra, a prati je revija Fehmiuovih filmova, počev od “Specijalnog vaspitanja” (1977) Gorana Markovića, koje je prikazano na otvaranju.

Publika ima priliku da besplatno pogleda u Velikoj sali DOB-a i filmove “Pavle Pavlović” (1975) Mladomira Puriše Đorđevića, “Deps” (1974) Antuna Vrdoljaka, “Roj” (1966) Miodraga Miće Popovića, “Avanturisti” (1970) Luisa Gilberta, te legendarne “Skupljače perja” (1967) Saše Petrovića.

Izložba je deo projekta “Dijalog, sećanje i elaboracija konflikta” koji promoviše zajedničko kulturno nasleđe na prostoru Balkana, a nakon Beograda najavljena je i u Kraljevu, a potom i u Firenci i Trentu.

Fehmiu je okončao život 15. juna 2010. godine u svom stanu u Beogradu, a njegova tragična smrt, nakon dugogodišnje samoizolacije i svojevrsnog protesta zbog situacije na ovim prostorima, izazvala je ogromnu tugu među kolegama, prijateljima i poštovaocima širom bivše Jugoslavije. Počast mu je odata i u Beogradu, i u Prištini, kao i na festivalima u mnogim drugim gradovima u regionu.

Fehmiuova tišina gromoglasno je ođeknula tek nakon njegove smrti.

Rođen u Sarajevu 1. juna 1936. godine, Fehmiu je studirao Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu do 1960. godine, u klasi profesora Mate Miloševića. Pored Jugoslavije, glumio je i u drugim evropskim državama, posebno Italiji.

Iz pozorišta se povukao 1987. odigravši poslednju ulogu u predstavi "Gospođa Kolontajn", dok je na filmu poslednji put igrao u “Džingis Kanu” 1992.

(SEEcult.org)