Slike s Balkana
Narodni muzej u Beogradu gostuje od 3. aprila u Muzeju grada Novog Sada izložbom “Paja Jovanović - Slike Balkana”, koja obuhvata 17 slika i crteža tematski vezanih za istoriju i folklor balkanskih prostora kojima je Jovanović bio veoma fasciniran.
Jovanović je bio poznat kao slikar ljudi i običaja na Balkanu, a slavu i popularnost stekao je vrlo rano, ne navršivši ni 30. godina života. Do njegove pojave u srpskom slikarstvu su se takvim uspehom mogli pohvaliti samo pojedinci. Bio je među retkim srpskim slikarima koji je rano, sa svega 29 godina postao član Srpske kraljevske akademije, a međunarodna priznanja sticao je i u umetničkim metropolama poput Beča, Londona, Minhena i Pariza.
Posle dobrog prijema na koji je naišao sa slikama Mačevanje, Prvi čas mačevanja i Guslar, Jovanović je nastavio da niže uspehe narednim delima, od kojih su pojedina zauzela istaknuto mesto ne samo u njegovom, nego i u evropskom slikarstvu tog vremena. Motive za njih je nalazio u svakodnevnom životu običnih ljudi koje je stretao na putovanjima po Balakanu - kod Kuča u Crnoj Gori, među Srbima i Arbanasima u okolini Skadra, na Kosovu i Metohiji, severnoj Albaniji itd.
Gotovo svako njegovo putovanje je bilo ispraćeno novinskim napisima tog vremena, pa se tako zna da je pored celog Balkana, gde je stizao čak i do pojedinih grčkih ostrva, obišao i Dalmaciju, Bosfor i Malu Aziju, da bi se posebno zadržao u Egiptu i Maroku, a potom stigao čak do Kavkaza. Kada bi završio jednu ili nekoliko slika, već je razmišljao o novom putu i drugoj temi, a kada je prikupio dovoljno građe sa putovanja po Balkanu, vraćao se u svoj atelje u London, potom Minhen, Pariz i na posletku u Beč, da detaljno i prema svim pravilima akademske veštine naslika scene, događaje i ljude sa Balkana i prikaže ih preko svojih galerista tadašnjoj publici.
Njegove slike snažno su odjeknule u narodu i probudile nacionalna osećanja u godinama koje su prethodile Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu. U tom pogledu Jovanović je bio čovek vremena u kojem je živeo i stvarao.
Svestan da je tada pripadao jednom skromnom broju međunarodno priznatih srpskih slikara, prihvatio je ulogu umetnika koji je, ravnopravno sa umetnicima drugih nacionalnosti u Austro-Ugarskoj monarhiji, opravdao etničku i kulturnu samosvojnost Srba.
Autor izložbe je Petar Petrović, istoričar umetnosti i viši kustos Narodnog muzeja u Beogradu.
Izložba će biti otvorena u galerijskom prostoru Zbirke strane umetnosti Muzeja grada Novog Sada do 4. maja.
(SEEcult.org)
