Lifka Raselu i Manojloviću
Britanski filmski veteran Ken Rasel (Russell) i beogradski glumac Predrag Miki Manojlović dobitnici su prestižne nagrade “Aleksandar Lifka” 16. Festivala evropskog filma Palić, koji će biti održan od 18. do 24. jula, a u omaž programu prikazaće neke od njihovih najznačajnijih filmova, uključujući Raselovovu ekranizaciju slavne rok opere grupe Hu (The Who) “Tommy” i provokativne i zabranjivane “Demone”.
Britanski filmski veteran Ken Rasel (Russell) i beogradski glumac Predrag Miki Manojlović dobitnici su prestižne nagrade “Aleksandar Lifka” 16. Festivala evropskog filma Palić, koji će biti održan od 18. do 24. jula, a u omaž programu prikazaće neke od njihovih najznačajnijih filmova, uključujući Raselovovu ekranizaciju slavne rok opere grupe Hu (The Who) “Tommy” i provokativne i zabranjivane “Demone”.
Rasel će na Paliću boraviti četiri dana, dok će drugi deo festivala biti posvećen Manojloviću, jednom od najznačajnijih srpskih glumaca, koji se istakao i u niz stranih filmova poslednjih godina, najavljeno je 18. juna na konferenciji za novinare u Muzeju Jugoslovenske kinoteke, na kojoj je predstavljen program 16. Palića.
Rasel (Henry Kenneth Alfred Russell) bio je prošle godine i zvezda hrvatskog Motovun film festivala (MFF), na kojem mu je uručena nagrada “Maverick”, namenjena autorima koji su zadužili filmsku istoriju kršenjem tabua, izvrtanjem ustaljenih normi i proširivanjem granica filmskog izraza.
Karijeru je započeo na BBC-ju, gde se proslavio originalnim biografijama poznatih svetskih kompozitora, što mu je ostala omiljena tema i po prelasku na veliko platno.
Od Malera do Čajkovskog, Lista i Bartoka, gotovo da i nema velikog problematičnog genija muzičke istorije kome Rasel nije posvetio film, nadahnut njihovom muzikom, ali i pikanterijama iz privatnog života, stvarajući višeslojne portrete umetnika u borbi s građanskim konvencijama.
Prvi veliki uspeh postigao je ekranizacijom romana "Zaljubljene zene" (D.H.Lawrence) iz 1969. godine, koji će biti prikazan u omaž programu na Paliću, a glumici Glendi Džekson (Jackson) doneo je Oskara, uz nominacije za najbolji film, scenario i režiju. Poznata je i scena rvanja Olivera Rida (Reed) i Alana Bejtsa (Bates), koja je jedan od prvih prikaza potpuno golih muških tela u mejnstrim filmu.
Orgijastičkim filmom "Demoni" (1971) o crkvenim čistkama u doba kardinala Rišeljea, Rasel je podelio filmski svet na zgrožene moraliste i na one koji su ga smatrali novim Orsonom Velsom (Welles). Taj film je zabranjen ili skraćen u mnogim zemljama, a glavnim glumcima Vanesi Redgrejv (Vanessa Redgrave) i Oliveru Ridu u Italiji je čak bio zabranjem ulazak u tu zemlju tri godine, iako je film trijumfalno prikazan u Veneciji i osvojio nagradu Društva italijanskih kritičara za najbolju režiju.
Rasel je u konzervativnim 80-im godinama prošlog veka sve češće osuđivan kao "dekadentni stilista" i sistematski guran na margine, a poslednji udarac za bilo kakvu komercijalno uspešnu karijeru zadao je filmom "Kurva" iz 1991, svojevrsnim odgovorom na holivudsku bajku "Zgodna žena", kojim je naturalistički predstavio svakodnevnicu jedne prostitutke.
Iako u poodmaklim godinama, Rasel poslednjih godina uglavnom radi filmove o svom trošku, digitalnom tehnologijom i distribucijom preko interneta.
Osim filma “Tommy” (1975), u kojem nastupaju Oliver Rid (Reed), Rodžer Daltri (Rodger Daltrey), Elton Džon (John), Erik Klepton (Eric Clapton), Tina Tarner (Turner), Džek Nikolson (Jack Nicholson).., te “Demona” (1971), palićka publika videće i Raselove filmove “Zaljubljene žene” (1969), “Surovi mesija” (1972) i “Valentino” (1977) s Rudolfom Nurejevim u glavnoj ulozi.
Omaž posvećen Manojloviću obuhvata filmove “Samo jednom se ljubi” (1981) Rajka Grlića, “Nešto između” (1983) Srđana Karanovića, “Tajvanska kanasta” (1985) Gorana Markovića, “Otac na službenom putu” (1985) Emira Kusturice i “Bure baruta” (1998) Gorana Paskaljevića.
Među Manojlovićevim novijim filmovima su “Besa” Srđana Karanovića, “Neka ostane među nama” Rajka Grlića i TV serija “Na terapiji” Marka Đilasa, a na čelu je i Upravnog odbora Filmskog centra Srbije.
Manojlović je, između ostalog, u poslednje vreme angažovan u Radionici integracije, svojevrsnom kulturnom centru za osobe sa posebnim potrebama, koji je otvoren u Ulici Branka Krsmanovića 28 (Bara Venecija). U tom prostoru uskoro bi trebalo da bude i premijera predstave u kojoj igraju i ljudi s posebnim potrebama, u koreografiji i režiji Sonje Vukićević.
Palićki festival, inače, biće prvi u Srbiji koji će imati titl za osobe slabog sluha na projekcijama domaćih filmova.
Među dosadašnjim dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka” su Lučijan Pintilije, Jirži Mencel, Margareta Fon Trota, Kšištof Zanusi, Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Ištvan Sabo, Mikloš Jančo, Peter Bačo, a prošle godine to priznanje dobili su britanski reditelj Ken Louč (Loach) i domaći reditelj Goran Paskaljević.
Nagrada je ustanovljena u čast Aleksandru Lifki (1880-1952), jednom od začetnika kinematografije na ovim prostorima, a njeni dobitnici su stvaraoci koji su, poput Lifke, unapredili evropsku kinematografiju.
Aleksandar Lifka idejni je tvorac jednog od najopremljenijih putujućih bioskopa koji su početkom 20. veka delovali na ovoj teritoriji, prikazujući filmove i po Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini…
Višegodišnju putujuću aktivnost okončao je 1911. godine, nastanivši se u Subotici, gde je otvorio svoj stalni Lifka bioskop.
Pateovom kamerom, još u vreme kada je vodio putujući bioskop, Lifka je napravio veći broj kratkih reportaž, a o tom njegovom radu postoji više svedočanstava. Prvi film zvao se “Sudbina jedne kapi vode”, a popularne su bile i “Lifka novosti”. Posle požara, međutim, od svega su u depou sačuvana samo četiri kratka fragmenta.
Lifka je posle Prvog svetskog rata postao zastupnik nemačke firme AEG u Subotici, a 1922. napustio je rad sa filmom i bioskopom i potpuno se posvetio drugim trgovačkim poslovima.
Sajt palićkog festivala je www.palicfilmfestival.com
(SEEcult.org)
