Travelling Communiqué
Međunarodna autorska rekonstrukcija foto arhiva Kabineta predsednika SFRJ Josipa Broza Tita - transdisciplinarna izložba “Travelling Communiqué”, otvorena je 10. juna u Muzeju istorije Jugoslavije (MIJ) u Beogradu, a predstavlja više od 50 radova 60 autora iz 32 zemlje koji razmatraju funkciju jednog od najznačajnijih foto arhiva 20. veka i preispituju mogućnosti za njegovu upotrebu u budućnosti.
Projekat “Travelling Communiqué” polazi od ideje da zajedničke izjave, slike i zvuci sa prve konferencije Pokreta nesvrstanih, održane u vreme hladnoratovske krize u septembru 1961. godine u Beogradu, i dalje putuju i traže odgovor.
“Оbnovljeno interesovanje stručnjaka i umetnika za Pokret nesvrstanih, podstaknuto digitalizacijom foto arhiva Kabineta Josipa Broza Tita, još jedan je u nizu pokazatelja uloge i značaja ustanova zaštite kulturne baštine, stalne aktuelnosti njihovih zbirki i fondova, ali i neophodnosti da se baština pohranjena u njima sačuva i učini dostupnom”, istakao je državni sekretar u Ministarstvu kulture i informisanja Srbije Dejan Ristić otvarajući izložbu koja je realizovana zahvaljujući digitalizaciji 135.000 fotografija (iz foto-arhive MIJ koja sadrži oko 300.000 fotografskih snimaka).
Dejan Ristić
Ristić je naveo da aktuelnost i neophodnost emancipatorskih, antikolonijalnih i antiglobalističkih ideja - delom proisteklih i iz aktivnosti Pokreta nesvrstanih, svedoči u našem vremenu o snazi i istorijskoj utemelјenosti vizija tvoraca tog pokreta.
“Insistirajući na pravu da se njihov glas čuje, a interesi i težnje uvaže u širem kontekstu međunarodnih odnosa, članice Pokreta nesvrstanih demonstrirale su neobičnu snagu, istrajnost i doslednost usled čega ni danas njihove ideje ne gube na značaju i opravdanosti”, istakao je Ristić, podsećajući da je autentično ispolјavanje stavova i vizija zemalјa tzv. Trećeg sveta, manifestovano u okvirima Pokreta nesvrstanih u vreme kulminacije Hladnog rata, predstavljalo simbol masovnog antikolonijalnog i emancipatorskog pokreta koji je dominirao Afrikom, Azijom i Latinskom Amerikom u decenijama nakon Drugog svetskog rata.
Prva konferencija Pokreta nesvrstanih, Beograd, 1961.
Svojevrsni “glas nevidlјivih”, kako je rekao, prvi put se jasno mogao čuti 1961. godine u Beogradu, a odabravši Jugoslaviju i njenog predsednika Josipa Broza Tita za domaćina prvog okuplјanja šefova država i vlada Pokreta nesvrstanih, lideri zemalјa tzv. Trećeg sveta svoje ideje, očekivanja i zahteve izrekli su upravo na tlu Starog kontinenta – za mnoge od njih simbola ugnjetavanja i diskriminacije.
Ristić je konstatovao da je obnovlјeno interesovanje stručnjaka i umetnika za Pokret nesvrstanih, podstaknuto digitalizacijom Zbirke fotografija Josipa Broza Tita, još jedan u nizu pokazatelјa uloge i značaja ustanova zaštite kulturne baštine, stalne aktuelnosti njihovih zbirki i fondova, ali i neophodnosti da se baština pohranjena u njima (posredstvom digitalizacije) sačuva i učini svima dostupnom.
Milica Tomić
Autori projekta “Travelling Communiqué”, kako je napomenuto, svojim radovima ne veličaju Pokret nesvrstanih u političkoj istoriji tog vremena, već otkrivaju mogućnosti prolongiranja trenutka njegovog osnivanja u društvene okolnosti današnjice. Pokret nesvrstanih razumeju kao treći prostor emancipacije i pokušaj da se otvori raznolikost anti-kolonijalnog mišljenja.
“Travelling Communiqué” predstavlja “pokušaj stvaranja političke subjektivizacije onih čiji glasovi postoje, uprkos naporima da se utišaju”.
Projekat je nastao kao kolektivni rad Armina Linkea (Nemačka/Italija), Dorin Mende (Nemačka) i Milice Tomić (rođene u SFRJ), u saradnji sa kustoskim timom MIJ (Radovan Cukić, Ivan Manojlović, Mirjana Slavković) i kroz diskusije sa mnogobrojnim međunarodnim autorima.
Milica Tomić, Izgubljeno pismo polazi od, 2014, fotografija (foto: Armin Linke)
Radovi su u različitim medijima (video eseji, fotografije, kolaži, fototapeti, filmovi, tekstovi, predavanja, dokumentarna građa i dr.).
Na otvaranju izložbe, održan je i performans autora Tarek Elhaika i autorke Kristine Ravetto-Biagioli u bioskopskoj sali MIJ.
Direktorka MIJ Neda Knežević istakla je da je digitalizacija foto arhive tog muzeja, na kojoj se i dalje svakodnevno radi, pokazala koliko je interesantna i intrigira autore širom sveta.
Projektni tim MIJ, Poseta Meksiku, 1963.
Prvi deo izložbe “Travelling Communiqué” predstavljen je u septembru 2013. godine u vidu javne intervencije na izložbi “After Year Zero” u berlinskom izložbenom centru Haus der Kulturen der Welt (Dom svetskih kultura).
Travelling Communiqué na izložbi After Year Zero, kustosi Anselm Franke i Annet Busch
Prateći program izložbe u MIJ podeljen je u dve celine - letnju školu od 11. do 13. juna, koja ima za cilj da pokrene kolektivne diskusije o temama koje projekat obuhvata, i filmski program koji uređuje Miroljub Stojanović.
Od 10. juna do 17. avgusta u bioskopskoj sali MIJ publika će imati priliku da pogleda niz angažovanih filmova iz Alžira, Indonezije, Egipta, Bolivije, Kube i Indije. Filmski program ne predstavlja retrospektivni pogled na doprinos pojedinih zemalja globalnoj filmskoj kulturi, već je zamišljen kao model filmskog ponašanja čitavog jednog antikolonijalnog naraštaja u kojem se može prepoznati savremena publika.
The Otolith Group, detalj fototapeta
Produkcija projekta plod je saradnje sa Ministarstvom kulture i informisanja Srbije, Ministarstvom spoljnih poslova Nemačke i Gete institutom Beograd.
Koproducenti projekta su Dutch Art Institute i Netsa Art Village iz Adis Abebe.
“Travelling Communiqué” su podržali i HKW Berlin (Haus der Kulturen der Welt), ETH Zürich (Institut für Geschichte und Theorie der Arćitektur-Eidgenöšisće Technische Hochschule), te ambasade Alžira, Indonezije i Egipta u Srbiji.
Izložba će biti otvorena do 17. avgusta.
*Spisak učesnika projekta:
Armin Linke (Nemačka/Italija), Doreen Mende (Nemačka), Milica Tomić (rođena u SFRJ) u stalnoj diskusiji sa Yero Adugna Eticha (Etiopija), Kader Attia (Alžir/Francuska), Fabian Bechtle (Nemačka); Conflicting Identities - ETH Zürich: Philip Ursprung (Švajcarska), Marija Marić (BiH), Seraina Renz (Švajcarska), Dubravka Sekulić (rođena u SFRJ), Damjan Kokalevski (Makedonija) i Haris Piplas (Bosna i Hercegovina); Mirjana Dragosavljević (rođena u SFRJ), Tarek Elhaik (Maroko/SAD) & Kriss Ravetto-Biagioli (SAD), Theo Eshetu (Velika Britanija/Etiopija), Kodwo Eshun (Velika Britanija), Heba Farid (Egipat), Anselm Franke (Nemačka), Elizabeth W. Giorgis (Etiopija), Fasil Giorghis (Etiopija), Jean-Luc Godard (Švajcarska) i Anne-Marie Mièville (Francuska), Flaka Haliti (Kosovo), Roza El Hassan (Mađarska/Sirija), Samia Henni (Švajcarska/Alžir), Maja Hodošček (rođena u SFRJ), Pramod Kumar (Indija), Lopičić+ Lopičić arh. (Srbija), Mirko Lovrić (Srbija), Olga Manojlović Pintar (Srbija), Fred Moten (SAD); istraživačka grupa MIJ: Radovan Cukić (Srbija), Ivan Manojlović (Srbija), Mirjana Slavković (Srbija), Dorja Benussi (Hrvatska), Ivan Benussi (Srbija); Mark Nash (Velika Britanija); Netsa Art Village (Addis Ababa); Helen Zeru Araya (Etiopija), Tamrat Gezahegn (Etiopija), Mulugeta Kassa (Etiopija), Mihret Kebede (Etiopija) i Tesfahun Kibru; Garin Nugroho (Indonezija), The Otolith Group (Velika Britanija), O’Tam Pulto (Etiopija), Milja Radovanović (rođena u SFRJ), Branimir Stojanović (Srbija), Miroljub Miki Stojanović (rođen u SFRJ); Subversive Films: Mohanad Yaqubi & Reem Shilleh (okupirana Palestina), Žiga Testen (Slovenija); Travelling Communiqué u Dutch Art Institute, Arnhem: Jan Adriaans (Holandija), Katia Barrett (Velika Britanija), Hanan Benammar (Alžir/Francuska), Anna Dasović (Holandija), Coco Duivenvoorde (Holandija), Aziza Harmel (Tunis), Monique Hendriksen (Holandija), Marianna Maruyama (SAD/Italija), Celia Eslamieh Shomal (Iran), Aarti Sunder (Indija), Silvia Ulloa (Španija), Larraitz Torres (Španija) i Laila Torres Mendieta (Meksiko); Dejan Vasić (rođen u SFRJ); Jelena Vesić (rođena u SFRJ) & Rachel O’Reilly (Australija), Vanessa Vasić-Janeković (rođena u SFRJ), Françoise Vergès (Reinion) i Jovanka Vojinović (rođena u SFRJ).
(SEEcult.org)
