Politička umetnost Sombatija
Izložba Balinta Sombatija “Bili smo heroji” – retrospektiva političkih radova tog umetnika od početka 70-ih do danas, biće otvorena 13. januara u Podroomu Kulturnog centra Beograda, nakon nedavne premijerne postavke u Subotici.
Reč je o multimedijalnoj izložbi Sombatija, međunarodnog priznatog umetnika i predstavnika “nove umetničke prakse” koja se pojavila 60-ih godina u bivšoj Jugoslaviji.
Na izložbi su zastupljeni objekti, dokumentovani performansi, video instalacije i instalacije specijalno radjene za taj projekat, čiji je kustos Nebojša Milenković.
Prema navodima Milenkovića, kontekst Jugoslavije i jugoslovenstva – njene zajedničke kulture, političkog, intelektualnog (umetničkog) i emotivnog nasleđa, bili su ako ne inicijalni pokretači, onda svakako tematsko jezgro oko kojeg se razvijala umetnost Sombatija, koja se zajedno sa kontekstom i sama menjala, nadograđivala i kontekstualno usložavala.
Milenković Sombatijevu umetnost posmatra u okviru četiri sadržinsko-formalne celine: angažovana (politička) umetnost, konceptualna (idea art), umetnost ponašanja (behaviour art) i umetnost znakova (semiološka ili semioumetnost). Unutar tih oblasti, uz brojna preklapanja i poneko odstupanje, Sombati je ostvario produkciju od više hiljada umetničkih radova, realizovanih u gotovo svim medijumima prisutnim u (neoavangardnim) eksperimentalnim umetničkim praksama. Tu prilično preciznu kvalifikaciju treba dopuniti Sombatijevim bogatim uredničkim, teorijskim, polemičkim i književnim radom, naveo je Milenković u tekstu kataloga izložbe.
Sombati se 70-ih prevashodno bavio istraživanjima i (pre)ispitivanjima samog jezika umetnosti, kao i rubnim područjima kulture i društva, svojevrsnim međuprostorima umetnosti. Sredinom 80-ih, neprekidno ispitujući međusobnu uslovljenost estetike slobode i politike slobode, počinje da izvodi performanse koje nastavlja sve do danas, kada postaje jedan od najistaknutijih performera u istočnoevropskoj umetnosti. Počev od 90-ih pa do danas, Sombati najvećim delom bazira svoj rad na aktivnom kritičkom odnosu prema stvarnosti, izraženom kroz nemirenje sa različitim vidovima i oblicima totalitarne zbilje.
Rođen u Pačiru u Vojvodini 1950. godine, Sombati je diplomirao na Akademiji “Aleksandar Čusov” u Akademgorodu u Rusiji 1984. godine.
Sa Slavkom Matkovićem (1948-1994) osnovao je 1969. godine konceptualnu grupu Bosch + Bosch koja je proizvela nov i moderan umetnički jezik i snažno uticala na umetnička kretanja na ovim prostorima.
Sombati se prvi put samostalno predstavlja u KCB-u.
Izložba “Bili smo heroji”, čiji je kustos Nebojša Milenković, održana je krajem 2014. godine u Modernoj galeriji “Likovni susret” i delom u galeriji “Vinko Perčić” u Subotici.
To je bila prva samostalna izložba Sombatija u Subotici od 1987. godine, kada je izveo performans “Foto-foto” u Galeriji “Likovni susret”. Od tada, njegov umetnički, društveni i politički angažman ne jenjava, a vremenom je postao etabliran i na široj, evropskoj umetničkoj sceni.
Izložba u KCB-u biće otvorena do 31. januara.
(SEEcult.org)
