Sunčana strana (socijalizma)
Vizuelna umetnica Lana Stojićević predstavlja se od 6. juna u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda izložbom “Sunny Side” za koju je naslov pozajmila iz knjige “Yugoslavia’s Sunny Side: A History of Tourism in Socialism (1950s – 1980s)”, izmeštajući u savremeni kontekst jedan od turističkih objekata iz vremena jugoslovenskog socijalizma i hladnoratovske krize - hotelski bazen u Primoštenu sa futurističkom kupolom, nalik svemirskom brodu.
Reč je o bazenu hotela “Zora” u Primoštenu koji je u međuvremenu privatizovan i preuređen, a izgrađen je 1969. prema projektu Lovre Perkovića. Inspirisana činjenicom da se na turističkoj reklami iz 1971. godine našao i slavni reditelj Orson Vels, kao gost tog hotela, umetnica gradi narativ o asocijativnoj futurističkoj kupoli bazena.
Lana Stojićević izmešta Perkovićev bazen iz lokalnog geo-političkog regiona i sa “sunčane strane socijalizma” u savremeni globalni kontekst.
Turizam, sa jedne strane, kako je navela kustoskinja Sonja Jankov u katalogu izložbe, nudi spektakularna sunčana mesta koja su specifični ekosistemi, tematski parkovi, turistički rajevi i obećane destinacije – sve što predstavljaju i nova društva, obećana od strane različitih ideologija. Poput ideološke propagande, to jest kao deo nje, turizam omogućava promociju svoje zemlje i društvenog uređenja, ali i postaje metod održivosti ekonomije spajanjem materijalnog i kulturnog kapitala.
“Arhitektonski objekat u radu Lane Stojićević i sam postaje turista koji putuje na drugu planetu. Izmešten izvan podele na Istok i Zapad, on postaje svemirska oaza za pregovore tokom Hladnog rata u kojima se Jugoslavija pojavljuje kao posrednik”, navela je Sonja Jankov u tekstu “Projekat za EKO lošku/nomsku budućnost”.
Kod Lane Stojićević, bazen/leteći tanjir postaje metafora kontradiktornosti perioda koji sa jedne strane karakterišu vera u utopijsku budućnost, dokolica, glamur i potrošačka kultura (što arhitektura turizma uspeva da označi i omogući), a sa druge strane strah od uništenja planete, atomska skloništa, nadmetanje u svemirskom programu (što umetnica uvodi direktnim aluzijama na svemirski program). Danas su te razlike još drastičnije, između izrazitog kapitalizma i globalne ekološke katastrofe na pomolu, a rešenje se ni ne nazire.
U tom kontekstu, bazen/leteći tanjir se pojavljuje kao potencijalno rešenje “iz budućnosti koja nije još stigla”, kako navodi sama umetnica. Njegovi potencijali su latentni, kao većine arhitektonskih objekata tog perioda, prerano napuštenih i neostvarenih u dužem vremenskom periodu na način na koji su to njihove arhitekte zamišljale.
Upravo ta neostvarenost i potencionalnost otvara prostor za kreiranje novih narativa, što Lana Stojićević čini preplitanjem faktografije i fikcije. Upotrebljava dokumentarističke medije koji omogućavaju režiranje istine, a u kojima je centralna maketa bazena/letećeg tanjira, kao objekat koji služi prezentaciji nečega što će se tek realizovati u budućnosti.
“Serija fotografija izgleda kao dokumentacija inženjerskog procesa, dizajnirani kostimi dobijaju odlike uniformi stručnjaka koji će doći do značajnih otkrića. Na njima je prišiven logotip Sunčana strana sa piktogramom lansiranog bazena/letećeg tanjira i od tog momenta naziv ne pripada samo izložbi, nego laboratoriji ili kompaniji koja sprovodi ideju u delo. A svako ko uđe na izložbu, postaje deo tog projekta”, navela je Sonja Jankov.
Lana Stojićević (Šibenik, 1989) najčešće se izražava u mediju fotografije, tekstila i arhitektonske makete. Multimedijalnim radovima kritički istražuje raznolike lokalne teme, poput divlje gradnje, nebrige za (arhitektonsko) nasleđe i ekološka zagađenja.
Diplomirala je slikarstvo 2012. godine na Umetničkoj akademiji u Splitu, na kojoj je od 2015. do 2018. radila kao asistentkinja.
Izlagala je na brojnim samostalnim i grupnim izložbama u Hrvatskoj i inostranstvu. Osvojila je Metro Imaging Mentorship Award na izložbi New East Photo Prize (Calvert 22 Foundation, London, 2016.), godišnju nagradu Hrvatskog društva likovnih umetnika za mladu umetnicu (2015), drugu nagradu izložbe Young Contemporary Photography: Different Worlds (Galerija Photon, Ljubljana, 2015.), Erste Grand Prix na izložbi Erste fragmenti (2015), Rektorovu i Dekanovu nagradu (2012) i prvu otkupnu nagradu Zavičajnog muzeja grada Rovinja (2011). Bila je nominovana za New East Photo Prize (2016. i 2018), HT nagradu (Muzej savremene umetnosti, Zagreb, 2013, 2016, 2017. i 2019), kao i za nagradu “Radoslav Putar” (Institut za savremenu umetnost, 2015).
U okviru izložbe u Likovnoj galeriji KCB-a, za 7. jun najavljen je razgovor sa umetnicom, uz učešće nezavisne kustoskinje Sonje Jankov.
Izložba će biti otvorena do 27. juna.
*Foto: Lana Stojićević, Juraj Vuglač
(SEEcult.org)
