Meštrovićeve skulpture iz zbirke Narodnog muzeja

Narodni muzej u Beogradu najavio je od 17. decembra izložbu skulptura Ivana Meštrovića iz svoje zbirke, a najveći broj tih izabranih dela, uglavnom nastalih pre Prvog svetskog rata, čine tzv. Vidovdanski fragmenti.

Skulpture izvajane za nerealizovanu monumentalnu arhitektonsko-skulptorsku celinu Vidovdanski hram stvorene su u periodu burnih istorijskih dešavanja, obeleženom Meštrovićevom  privrženošću ideji kulturnog i političkog jedinstva i oslobođenju južnoslovenskih naroda. Najvećim delom nastale su između 1908. i 1910. godine, dok je drvena maketa Vidovdanskog hrama, koja se danas čuva u Narodnom muzeju u Kruševcu napravljena 1912. Zahvaljujući međumuzejskoj saradnji, za potrebe izložbe “Ivan Meštrović (1883-1962). Skulpture iz zbirke Narodnog muzeja u Beogradu” donešena je u Beograd.

Srđa Zlopogleđa, 1908, gips

Radovi iz tog ciklusa, kako navodi Narodni muzej, od samog su nastanka privlačili izuzetnu pažnju na svim izložbama n Rimu, a kojima su izlagani: 1910. u Beču i Zagrebu, zatim u Paviljonu Kraljevine Srbije 1911, potom u okviru Bijenala u Veneciji 1914, te ratne 1915. u Muzeju Viktorije i Alberta u Londonu.

Izložba “Ivan Meštrović (1883-1962). Skulpture iz zbirke Narodnog muzeja u Beogradu” obuhvata ukupno 40 skulptura tog najistaknutijeg jugoslovanskog vajara. Sve skulpture, izložene u Velikoj galeriji na drugom spratu, potiču iz kolekcije Narodnog muzeja u kojem se čuva ukupno 80 radova Meštrovića, čija je umetnička slava daleko prevazišla granice Jugoslavije, osnovane 1918. godine kao državne zajednice Srba, Hrvata i Slovenaca, a u čijem je formiranju i sam Meštrović aktivno učestvovao.

Moja žena (portret Ruže Meštrović), 1908, mermer

Meštrovićevi radovi se nisu isticali samo po umetničkim vrednostima, već i po angažovanosti. Simboli oslobodilačkih težnji jugoslovenskih naroda, oličenii su kroz gloriozne predstave najvećih junaka iz bogate riznice srpskog narodnog stvaralaštva, poput Kraljevića Marka, Miloša Obilića, Srđe Zlopogleđe, istakao je Narodni muzej povodom izložbe.

Pored vajarskih ostvarenja iz Vidovdanskog ciklusa i još nekoliko radova sa istorijskom tematikom, u Narodnom muzeju se čuva i dvadesetak portreta značajnih poslenika iz sfere političkog i kulturnog života sa kojima se Meštrović često susretao, članova porodice i drugih ličnosti.

Pobednik, 1913, gips

Vajarska ostvarenja Meštrovića iz zbirke Narodnog muzeja predstavljaju značajnu celinu koja svedoči o ranijem periodu njegovog stvaralaštva povezanog sa delom opusa inspirisanog tragedijom i herojstvom junaka opevanih u srpskoj narodnoj poeziji. Ove skulpture su rađene u širokom rasponu stilskih osobenosti, od realizma, preko reminiscencija na antičku plastiku, zatim punih, napetih, nekad barokno energizovanih, ekspresivnih vitalnih formi, kao i radova sa izraženom secesijskom stilizacijom.

Pored skulptura koje imaju angažovani karakter, Meštrović je izveo i niz portreta ličnosti koje su obeležile prve decenije 20. veka u različitim sferama života, poput kralja Petra, Nikole Pašića, Milenka Vesnića, Jovana Dučića i drugih. Taj deo Meštrovićevog bogatog i raznovrsnog stvaralaštva, koji se čuva u zbirci Narodnog muzeja, u okviru kojeg je i nekoliko remek-dela jugoslovenske skulpture, danas predstavlja svedočanstvo o jednom vremenu, o njegovim estetskim i političkim idejama i idealima, naveo je Narodni muzej u najavi izložbe.

Umjetnik naroda moga, 1905, reljef u bronzi odliven 1973.

Posetioci Narodnog muzeja će tokom trajanja izložbe, čiji ja autor muzejski savetnik Vera Grujić, utorkom u 12 i subotom u 17 časova moći da prisustvuju stručnim vođenjima, uz mogućnost najave grupnih poseta sa vođenjem na adresu edukacija@narodnimuzej.rs. U okviru pratećih programa izložbe, najavljena su i tematska predavanja i radionice za najmlađu muzejsku publiku.

*Naslovna fotografija: Ivan Meštrović, dokumentacija Narodnog muzeja u Beogradu

(SEEcult.org)