Osmi kilometar, posle Venecije, u Muzeju Jugoslavije
Izložba “Osmi kilometar” o rudarskom Boru, koja je predstavljala Srbiju na 17. Bijenalu arhitekture u Veneciji, postavljena je u Muzeju Jugoslavije, a s obzirom na temu, u vezi je i sa nedavno otvorenom izložbom “O fabrikama i radnicima”, koja se bavi industrijskim nasleđem na prostoru Srbije.
Autori “Osmog kilometra”, okupljeni oko platforme Moderni u Beogradu (MuBGD), osmislili su tu izložbu na osnovu prakse stanovnika Bora da u svakodnevnom govoru iskazuju pojedinačna mesta grada kroz meru njihove udaljenosti od rudarskog površinskog kopa, koji računaju kao polaznu tačku – “nulti kilometar” ili “smak sveta”. Sistem orijentacije stanovnika analogan je načinu planiranja i izgradnje samog grada kroz sedam gradskih kilometara. U tom smislu, “osmi kilometar” predstavlja kvalitativno novi sloj grada i sugeriše pravce njegovog budućeg razvoja nezavisno od rudarske industrije, kako ističu autori i autorke izložbe.
“Izložba prikazuje kako se na primeru Borskog basena razvijena rudarska proizvodnja do sada jednoznačno postavljala kao isključivi faktor postojanja grada. Umrežavanjem ove proizvodnje u globalne tokove kapitala, u gradu se ispoljava odsustvo mogućnosti rada na društvenom i prostornom planu. Ujedno, usled neodrživosti predloženih alternativa socio-ekonomskog razvoja Bora, ovo je i prilika za redefinisanje odnosa život – rad, a time i fizičkog okvira unutar kojeg se navedeni procesi odvijaju. Stoga, izložba i istraživanje razmatraju budućnost ovog odnosa kroz temu ‘osmog kilometra’, koji uvodi poremećaj u poredak postojećih sedam gradskih zona – sedam gradskih kilometara. Svaki od sedam kilometara istražen je kroz studije arhivske građe i kroz projekat teme koja je specifična za određeno područje, to jest kilometar grada. Odgovarajuće teme su redom: industrija, prostorno planiranje, prostori kulture, stambeni standard, kultura svakodnevnog života, ekologija, i demografija”, naveli su autori izložbe.
Platformu MuBGD čine: Iva Bekić, Petar Cigić, Dalia Dukanac, Stefan Đorđević, Irena Gajić, Mirjana Ješić, Hristina Stojanović i Snežana Zlatković. Saradnici na izložbi su bili: Кatarina Đorđević, Stefan Đorđević i Dragan Stojmenović.
Platforma MuBGD osnovana je u Beogradu 2018. godine i okuplja grupu arhitekata sa posebnim interesovanjem i angažmanom u oblasti ilustracije, grafičkog dizajna i likovnih umetnosti. Zajedno su pokrenuli projekat MuBGD u cilju promocije, ali i kritičke analize arhitektonskog nasleđa Beograda putem inovativnih grafičkih reprezentacija. Dugoročno istraživanje autora u domenu vizuelne reprezentacije ima za cilj doprinos u razumevanju kanonskih arhitektonskih projekata i objekata i njihovih uloga u širem društveno-političkom, ekonomskom i kulturnom kontekstu, kao kritičkog instrumenta za posmatranje, promišljanje i ponašanje u savremenom prostoru. Realizovali su više samostalnih izložbi (tokom 2019) za koje im je dodeljena nagrada “Ranko Radović” (2020) u kategoriji televizijske emisije, izložbe i multimedijalne prezentacije.
Projekat “Osmi kilometar” nagrađen je MicroMacro nagradom na STRAND Design Awards 2021 u kategoriji “Izazovi u arhitekturi i urbanom dizajnu”.
Izložba “Osmi kilometar” otvorena je u Muzeju “25. maj” do 15. februara 2022. godine.
*Foto: Goran Zlatković
(SEEcult.org)
