Poziv ULUS-a Vladi Srbije za novi ugovor i hitnu obnovu UP Cvijeta Zuzorić
Udruženje likovnih umetnika Srbije (ULUS), inicijator izgradnje i višedenijski korisnik Umetničkog paviljona “Cvijeta Zuzorić” u Beogradu, pozvao je 10. novembra Vladu Srbije, Ministarstvo kulture i Republičku direkciju za imovinu na potpisivanje ugovora na osnovu kojeg bi, uz poštovanje određenih uslova, počelo hitno rešavanje izrazito lošeg stanja tog važnog spomenika kulture.
S obzirom da su ULUS-u zbog komplikovane pravne situacije i odsustva ugovora, “vezane ruke”, to najveće umetničko udruženje pozvalo je otvorenim pismom Vladu Srbije na potpisivanje ugovora koji “mora biti na neodređeno vreme, uzimajući u obzir da je ULUS inicijator, učesnik u prikupljanju sredstava za izgradnju i dugogodišnji korisnik” UP “Cvijeta Zuzorić”.
Ugovor, takođe, mora da “glasi na upravljanje i korišćenje, u skladu sa pozitivno pravnim propisima, uvažavajući status ULUS-a kao jednog od nastarijih i najprestižnijih strukovnih udruženja u zemlji i regionu i stoga neizbežnog sagovornika o budućnosti, rekonstrukciji i funkcijama ovog objekta”.
Uslov ULUS-a je i da upravljanje i korišćenje objekta UP “Cvijeta Zuzorić” mora biti bez naknade, uzimajući u obzir da je ULUS neprofitno udruženje, koje uprkos svojoj brojnosti i obavljanju poslova od opšteg interesa u kulturi nema zagarantovano finansiranje.
Takođe, ugovorom bi se ULUS-u “omogućilo ostvarivanje dobiti za potrebe održavanja objekta, koje je neophodno kako bi se formirao fond za obnovu i dalje održavanje ovog spomenika kulture od neprocenjivog značaja za kulturu Srbije”.
ULUS je uputio otvoreno pismo nadležnima izražavajući uverenje da sve institucije, građani i građanke prepoznaju važnost brige o Umetničkom paviljonu “Cvijeta Zuzorić”, koji je podignut krajem 20-ih godina XX veka na inicijativu tog udruženja, uz podršku tadašnjeg umetničkog odeljenja Ministarstva prosvete i uz pomoć dobrotvornih priloga naroda Srbije.
U UP “Cvijeta Zuzorić”, inače, 10. novembra će biti održan protestni događaj “Nisam u javnom interesu”, kojim ULUS i Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije (NKSS) ukazuju još jednom na neophodnost rešavanja nagomilanih problema u kulturi, uključujući i odlaganja neophodne rekonstrukcije “Cvijete”.
“Paviljon ‘Cvijeta Zuzorić’ prokišnjava, nema grejanje, a ULUS godinama ne uspeva da obnovi ugovor za ovaj prostor, iako je upravo ovo udruženje inciralo njegovu izgradnju i stvaralo i delovalo u njemu skoro čitav vek, kroz decenije i smenjujuće režime, pa čak i države. Poruka koju danas nebriga države šalje o ovom prostoru je jasna - smatra se da nije u javnom interesu”, poručili su organizatori.
Paviljon “Cvijeta Zuzorić” u parku na Kalemegdanskoj tvrđavi prvi je galerijski prostor u Beogradu i šire koji je podignut isključivo za potrebe organizacije umetničkih događaja. Tim galerijskim prostorom od 1945. godine rukovodi ULUS, koji potile od Udruženja likovnih umetnika (ULU), osnovanog davne 1919. godine radi unapređenja socijalnog položaja umetnika i kreiranja demokratskog ambijenta u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca i kasnije Kraljevini Jugoslaviji, u kojem bi umetnost bila prepoznata kao nezamenljiv resurs u oblikovanju svesti i kreiranju javnog interesa. Drugi, važan deo aktivnosti ULU bio je usmeren ka promociji aktuelne umetničke prakse, te organizovanju nacionalnih i internacionalnih izložbi. Na predlog ULU-a, pisac Branislav Nušić osnovao je 1922. godine Društvo prijatelja umetnosti “Cvijeta Zuzorić”, kojem je 1928. godine, uz podršku Umetničkog odeljenja Ministarstva prosvete na čelu sa Nušićem, Beogradska opština dodelila plac na Malom Kalemegdanu. Nakon toga započela je izgradnja Umetničkog paviljona, prema nagrađenom nacrtu arhitekte Branislava Kojića, koja je bila finansirana dobrovoljnim doprinosima ljubitelja umetnosti i prijatelja Društva “Cvijeta”, kao i različitim privatnim inicijativama za prikupljanje sredstava. Najznačajnija sredstva, ipak, obezbeđena su uz pomoć države.
Aktivnosti u UP “Cvijeta Zuzorić” prekinute su Drugim svetskim ratom, ali su već od kraja 1944. godine nastavljene u okviru pravnog naslednika ULU-a - Udruženja likovnih umetnika Srbije. ULUS je odlukom gradske uprave dobio Paviljon na korišćenje i upravljanje, s obzirom na to da je dotadašnje Društvo prijatelja umetnosti “Cvijeta Zuzorić” ugasilo svoju delatnost kako bi ULUS preuzeo izlagački program Paviljona.
Od 1973. do 1975. godine izvršena je adaptacija i rekonstrukcija Paviljona, čime je dobio današnji izgled. U periodu od 1978. do 1986. godine Paviljon “Cvijeta Zuzorić” delovao je kao samostalna radna zajednica, čiji je program koncipirao Programski savet, zasebno stručno telo sastavljeno od istaknutih kritičara i istoričara umetnosti tog perioda. I pored toga, ULUS-ove tradicionalne izložbe i samostalne izložbe imale su kontinuitet u izlaganju i zagarantovane termine u godišnjim programima Paviljona. Posle masovnih protesta koje su organizovali nezadovoljni umetnici usled prisilnog iseljenja ULUS-a iz prostora u Baba Višnjinoj ulici 19, gde je ULUS privremeno bio smešten, Grad Beograd je 1986. godine vratio Paviljon na upravljanje i korišćenje ULUS-u, a Radna zajednica “Cvijeta Zuzorić” je ugašena.
Opšta društvena i politička kriza 90-ih godina negativno se odrazila kako na rad ULUS-a, tako i na sam objekat Paviljona. Prekinuta su nekada sigurna finansijska sredstva, koja su tokom 80-ih obezbeđivana od gradskog Sekretarijata za kulturu i Ministarstva kulture za umetničku produkciju i rad Udruženja.
Prema navodima ULUS-a, koji objavljuje na svom sajtu ažurirane podatke o problemima u procesu obećane rekonstrukcije Paviljona "Cvijeta Zuzorić", Skupština Grada Beograda predvidela je 2020. godine renoviranje Umetničkog paviljona “Cvijeta Zuzorić” za koje su sredstva već izdvojena, a dodatna se očekuju od Evropske unije. Međutim, ta odluka gradskih vlasti je, usled proglašenja vanrednog stanja zbog pandemije korona virusom i niza nerešenih pitanja u vezi sa realizacijom zahvata, i dalje upitna. Na godišnjoj Skupštini ULUS-a, održanoj 28. decembra 2019. godine, članovi i članice ULUS-a jednoglasno su se izjasnili da, u slučaju predstojećeg renoviranja Paviljona, neće dozvoliti da sedište ULUS-a napusti zgradu Paviljona “Cvijeta Zuzorić”.
(SEEcult.org)
