Nacionalni paviljoni u Veneciji
Među nacionalnim učesnicima Bijenala arhitekture u Veneciji prvi put su Albanija, Bahrein, Iran, Malezija, Maroko i Ruanda, a osim Bosne i Hercegovine, učestvuje i većina zemalja iz regiona jugoistočne Evrope, koje su na temu o susretanju ljudi u arhitekturi odgovorile različitim izložbama, od broda u venecijanskoj luci (Hrvatska) do svojevrsnog igrališta (Srbija).
Među nacionalnim učesnicima Bijenala arhitekture u Veneciji prvi put su Albanija, Bahrein, Iran, Malezija, Maroko i Ruanda, a osim Bosne i Hercegovine, učestvuje i većina zemalja iz regiona jugoistočne Evrope, koje su na temu o susretanju ljudi u arhitekturi odgovorile različitim izložbama, od broda u venecijanskoj luci (Hrvatska) do svojevrsnog igrališta (Srbija).
Tradicionalno, najveću izložbu ima Italija, a po broju učesnika ističu se Nemačka i Austrija, dok nordijske zemlje - Finska Norveška i Švedska, učestvuju zajedno, izložbom “Ostani u kontaktu” (Stay in Touch).
Pobednici 12. Bijenala arhitekture, čija je umetnička direktorka Kazujo Seđima (Kazuyo Sejima), a tema “People meet in architecture” (Ljudi se sreću u arhitekturi), biće poznati 28. avgusta. Tada će biti dodeljen i Zlatni lav za životno delo holandskom arhitekti Remu Kolhasu (Koolhas).
Međunarodni žiri (Beatriz Colomina, Francesco Dal Co, Joseph Grima, Arata Isozaki, Moritz Küng, Jean Nouvel i Trinh T. Minh-ha), dodeliće Zlatnog lava za najbolji nacionalni paviljon, Zlatnog lava za najbolji projekat na međunarodnoj izložbi 12. Bijenala i Srebrnog lava za najboljeg mladog arhitektu.
Pobednički paviljon prethodnog, 11. Bijenala arhitekture - poljski, predstavlja ovog puta izložbu “Izlaz u hitnom slučaju” (Emergency Exit), na kojoj učestvuju Agnješka Kurant (Agnieszka) i Aleksandra Vasilkovska (Wasilkowska).
Albanija, debitant na Bijenalu arhitekture, učestvuje izložbom “Izvan boje” (Beyond Color), čiji je kustos Đerđ Bakalbaši (Gjergj Bakallbashi).
Crna Gora, koja je debitovala 2008. godine, predstavlja se izložbom “Mesta za ponovne susrete - Reciklaža prostora”, koja obuhvata prvonagrađena rešenja na međunarodnim konkursima u Crnoj Gori u protekle dve godine - za sportsko-rekreativnu zonu na prostoru bivšeg jalovišta rudnika u Mojkovcu, univerzitetski kompleks na mestu napuštenih hala fabrike “Obod” na Cetinju i preuređenje okruženja brane hidroelektrane Piva u turističke svrhe.
Crnogorska izložba, čiji je komesar Goran Radović, dekan podgoričkog Arhitektonskog fakulteta, predstavlja projekte Anđelke Badnjar, Rifata Alihodžića, Krunoslava Ivanišina i Lulzima Kabašija, biće otvorena 27. avgusta u prostoru palate “Zorzi”, koju je ustupio Crnoj Gori UNESKO.
Srbija učestvuje projektom “Klackalište - poligon neravnoteže” beogradske umetničke grupe Škart (Ðorde Balmazović, Dragan Protić, Goran Petrović), a izložbu će u nacionalnom paviljonu na Đardinima otvoriti 27. avgusta srpski ministar kulture Nebojša Bradić.
Klackalica, kao osnovni motiv postavke, izabrana je kao kontraobjekat - umesto reprezentativne arhitekture i urbanističkih koncepata, usvojen je svakodnevni predmet kao metafora poziva na igru, poziva na susret i dijalog. Klackalište poziva na iskušavanje našeg odnosa prema sebi i drugima, prema okruženju i prirodnoj sredini, kao i spremnosti na suočavanje sa nepoznatim.
Izložbu čini svojevrsno igralište sa nestandardnim varijacijama na temu klackalice, uz koje se nalazi i prostor za mobilne biljke, nazvane mobiljke, koje će posetioci moći da prošetaju.
Projekat grupe Škart izabran je u konkurenciji još tridesetak projekata, koji su stigli na javni konkurs Ministarstva kulture, a predloge je pregledao Programski savet (akademik i prof. Branislav Mitrović, prof. Branko Pavić i arhitekte Goran Vojvodić, Dejan Miljković i Lazar Kuzmanov), u saglasnosti sa komesarom izložbe arhitektom Jovanom Mitrovićem.
Hrvatska učestvuje projektom plovećeg paviljona, koji stiže u Veneciju iz Rijeke, a obuhvata i izložbu dokumentacije u izložbenom prostoru u Arsenalu, kao i publikaciju koja objedinjuje čitav projekat.
Ploveći paviljon, izgrađen na šlepu, strukturisan je od 32 tone zavarenih žičanih mreža u 40 slojeva, unutar kojih je prostor formiran različitim konturama. Gotovo nevidljiva iz određene udaljenosti, struktura čelične mreže različite gustoće, variranjem prozirnosti, oblikuje vizuelne efekte i stvara jedinstveni doživljaj prostora.
Autorski tim hrvatskog projekta, koji će biti predstavljen od 28. avgusta, sastavljen je od 15 arhitekata, koji spadaju među najznačajnije u Hrvatskoj (Saša Begović, Marko Dabrović, Igor Franić, Tanja Grozdanić, Petar Mišković, Silvije Novak, Veljko Oluić, Helena Paver Njirić, Lea Pelivan, Toma Plejić, Goran Rako, Saša Randić, Turato IDIS, Pero Vuković i Tonči Žarnić), a komesar je arhitekta Leo Modrčin, dok je organizator riječki Muzej moderne i savremene umetnosti.
Makedonija učestvuje projektom “Učenje arhitekture” (Learning Architecture), čiji je komesar Frosina Zafirovska, a delo je grupe autora (Jone Jankoski, Dejan Ivanovski, Aleksandar Radevski, Saša Tasic, Dominika Boškova, Goce Adzimitrevski, Martin Guleski, Slobodan Velevski, Goran Mickovski, Filip Cenovski, Oljga Guleska, Betim Zeqiri, Nikola Strezovski, Nataša Milovancev, Elizabeta Avramovska, Mitko Hadzi-Pulja, Minas Bakalacev) i stotinak studenata Arhitektonskog fakulteta u Skoplju.
Makedonski projekat problematizuje prvi kontakt sa arhitekturom, postavljajući pitanje da li je to igra ili funkcija, dogma ili dijalog, individualan ili kolektivan čin...
Mađarski projekat “Granična arhitektura” (BorderLINE Architecture), čiji je komesar Žolt Petranji (Zsolt Petrányi), a kustosi su Andor Vecelenji-Garaj (Wesselényi-Garay) i Marcel Ferencz, zapravo je instalacija od gotovo sto kilometara kanapa, 20.000 olovaka i na stotine crteža, kojima se ističe linija, umesto kuće, kao primarno stanje arhitekture. Poruka mađarske izložbe je da arhitekte ne grade kuće, niti kreiraju prostore, već ih crtaju.
Slovenija učestvuje projektom “Sve nijanse zelene” (All Shades of Green), koji se odnosi na savremene odnose čoveka i prirode manifestovane u urbanim javnim prostorima.
Komesar slovenačke izložbe je Blaž Peršin, a učestvuju Ana Kucan, Luka Javornik, Boštjan Botas Kenda, Primož Fijavž, Peter Rauch, Peter Koštrun i Sašo Kalan.
U paviljonu Italije, zemlje domaćina, predstavljena je izložba “ALIATI. Reflections from the future” (AJILATI. Refleksije iz budućnosti), čiji je naziv igra reči - ime Italije ispisano obrnutim redom slova ukazuje na potrebu novog čitanja savremene arhitekture.
Osim nacionalnih, 12. Bijenale obuhvata i međunarodnu izložbu na kojoj se predstavlja 48 firmi, arhitekata, inženjera i umetnika iz celog sveta, među kojima debituje proslavljeni nemački filmski reditelj Vim Venders (Wim Wenders) - 3-D video instalacijom “If Buildings Could Talk” (Kad bi zgrade govorile).
Bijenale arhitekture obuhvata još dva glavna programa - “Arhitektonske subote” sastoji se od serije razgovora u kojima će učestvovati arhitekte, kritičari i drugi stručnjaci tokom čitavog trajanja Bijenala, dok program “Destinacija Bijenale Venecija. Univerziteti se sreću u arhitekturi” poziva obrazovne institucije da organizuju dolazak studenata radi edukacije i i praktičnog iskustva u sagledavanju novih arhitektonskih trendova.
Trodnevni vernisaž 12. Bijenala arhitekture počeo je 26. avgusta, a izložbe i niz pratećih događaja najšira javnost moći će da pogleda od 29. avgusta do 21. novembra.
Sajt Bijenala u Veneciji je www.labiennale.org
(SEEcult.org)
