Dobar start 4. Beldocsa

Premijerom dokumentarnog filma “O, Gringo!” Darka Bajića o srpskom fudbaleru Dejanu Rambu Petkoviću koji je postao zvezda u Brazilu, 4. maja počeo je četvrti međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs, pretvorivši punu Veliku salu Sava centra u svojevrsnu fudbalsku arenu, uz burne aplauze raznolike publike u kojoj je bilo i vatrenih navijača, pa se dvoranom zaorila i zastava “Crvene zvezde”, nekadašnjeg Petkovićevog kluba.

Premijerom dokumentarnog filma “O, Gringo!” Darka Bajića o srpskom fudbaleru Dejanu Rambu Petkoviću koji je postao zvezda u Brazilu, 4. maja počeo je četvrti međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs, pretvorivši punu Veliku salu Sava centra u svojevrsnu fudbalsku arenu, uz burne aplauze raznolike publike u kojoj je bilo i vatrenih navijača, pa se dvoranom zaorila i zastava “Crvene zvezde”, nekadašnjeg Petkovićevog kluba.

Četvrti Beldocs, koji će do 11. maja prikazati oko 80 dokumentaraca iz tridesetak zemalja, zvanično je otvorio ministar inostranih poslova Srbije Vuk Jeremić, koga je publika najpre dočekla uz negodovanje i zvižduke.

Jeremić je istakao da je i sam bio fasciniran reakcijama u Brazilu na Petkovića.

“Nama su u Brazilu sva vrata bila otvorena, a otvorio ih je on”, rekao je Jeremić, ističući da “niko nije više učinio za Srbiju u Brazilu od Ramba u proteklih deset godina”.

“On je jedan od najboljih ambasadora u Latinskoj Americi koga smo ikad imali”, poručio je Jeremić, a pošto je posle govora pošao sa pozornice, voditeljka ceremonije otvaranja, glumica Ana Franić, vratila ga je kako bi zvanično proglasio Beldocs otvorenim, nakon čega je dobio i aplauz.

Zvezda večeri Rambo Petković rekao je da je Bajić uspeo da odgovori na sva pitanja koja su ga mučila, pre svega u vezi sa tim zašto igra fudbal u Brazilu i zašto nije igrao u reprezentaciji...

“Ovo je veliki događaj za Srbiju i za srpski fudbal koji ima mnogo talentovanih igrača”, rekao je Petković, dodajući da Srbija zaslužuje da svet zna ko je rođen u njoj.

Premijeri filma “O, Gringo!” prisustvovao je i Teo Fonseka, bivši potpredsednik Vitorije iz Baije, prvog Petkovićevog kluba u Brazilu, a publici se obratio i bivši košarkaš Vlade Divac, predsednik Olimpijskog komiteta Srbije i jedna od najvećih sportskih zvezda sa ovih prostora, koji je rekao da zvezdaši mogu da budu ponosni na Ramba.

“Ja sam partizanovac, ali sam i ja ponosan na Ramba”, rekao je Divac uoči projekcije filma, koja je praćena burnim aplauzima posle svake scene u kojoj je prikazano Petkovićevo majstorstvo .

Reditelj Bajić opisao je snimanje filma “O, Gringo!” kao težak, ali lep posao, u kojem je uživao, a posebno je zahvalio porodici Petkovića, koga u Brazilu zovu Peći.

“Izuzetno nas vole u Brazilu. Kada kažemo da smo iz Pećijeve Srbije, onda znaju gde je Srbija”, rekao je Bajić, koji je poznat pre svega po igranim filmovima, a na Beldocsu učestvuje i svojim prvim dokumentarcem, posvećenim Kino klubu Beograd, koji će pokloniti Jugoslovenskoj kinoteci.

Film “O, Gringo!” svedočanstvo je o uzlaznoj putanji Petkovića i njegovoj ogromnoj popularnosti u Brazilu, gde je zvanično proglašen najboljim igračem prvenstva koje je osvojio u 37. godini sa klubom Flamengo i oko 48 miliona navijača.

Petković je ispred Marakane u Riju, najpoznatijeg stadiona na svetu, ostavio trag stopala pored fudbalskih legendi kakvi su Pele, Ziko, Zagalo, Ronaldo, Ronaldinjo, Kaka, Adriano.

Film prikazuje, između ostalog, i kako mu 200.000 ljudi na Marakani skandira ime, te kako praktično ne može da izađe na ulicu bez pratnje, jer ga odmah prepoznaju i opkole obožavoci.

Životne kontraste Bajićev film naglašava i prelaskom sa scena na spektakularnoj brazilskoj Marakani na propali stadion fudbalskog kluba Majdanpek u Petkovićevom rodnom gradu, u kojem je i počeo karijeru, igrajući potom i u Radničkom u Nišu, pa u Zvezdi i Real Madridu.

Bajićev film prikazuje i pojedine anegdote iz Petkovićevog života, poput scene sa jednim od suigrača iz Brazila koga je doveo u Majdanpek, gde je ovaj prvi put u životu video sneg i obradovao mu se kao dete. Takođe, prikazan je i blizak odnos Petkovića i njegove majke, kojoj redovno javlja telefonom rezultate utakmica.

Nakon premijere na Beldocsu, “O, Gringo!” će biti prikazan premijerno i 5. maja u Novom Sadu, a potom 7. maja u Nišu, dok će se od 12. maja naći u bioskopima.

Premijera u Rio de Žaneiru zakazana je za 26. maj, na otvaranju brazilskog festivala dokumentarno filma, a prema rečima Bajića, u toku su i pregovori za distribuciju filma “O, Gringo!” u bioskopima u Brazilu.

Uoči premijere filma “O, Gringo!”, Bajić je istakao na konferenciji značaj dokumentarnih filmova za otkrivanje “neke druge strane” o današnjem svetu, odnosno pronalaska novog ugla posmatranja.

Bajić se ujedno osvrnuo i na teškoće produkcije dokumentarnog, ali i filma uopšte u Srbiji, navodeći, između ostalog, i da je za svoje filmove dobio znatno veća sredstva u Hrvatskoj, nego ovde.

I sam Beldocs ponovo se suočio sa problemom nedovoljnih finansija za festival tog obima, ali je njegov direktor i osnivač Mladen Vušurović poručio da ne odustaje.

Četvrti Beldocs će u Međunarodnom takmičarskom programu prikazati 15 filmova, koji su učestvovali na najprestižnijim svetskim festivalima (IDFA, Sandens, Berlinale, DOK Leipzig...), dok će u konkurenciji domaćih dokumenataraca predstaviti ukupno 16 naslova, od kojih 14 premijerno.

Međunarodni program obuhvata holandski film “Ljudi koji sam mogao biti a možda i jesam” (Boris Gerrets) o velegradskoj usamljenosti i nedostupnosti, uslikanih mobilnim telefonom, belgijski “Kao da je ime bitno” (Eva Kupper) - portret njujorškog “rodnog teroriste” Džona Korija, te nemački “Zeleni talas” (Ali Samadi Ahadi), autentičan višestilski prikaz iranskih demostracija protiv režima.

Biće prikazani i finski filmovi “Barzak” (Mantas Kvedaravicius) - čečenski prag između živih i mrtvih, te “Sublimat života” (Joonas Berghall, Mika Hotakainen), džarmuševska ispovest finskih muškaraca u saunama.
Među atrakcijama glavnog programa je i američki film “Carstvo boksa” (Frederick Wiseman) - sinema verite kontemplacija teksaške bokserske vežbaonice u režiji rodonačelnika tog žanra, te pobednik Sandensa i IDFA “Mesto među zvezdama” (Leonard Retel Helmrich), porodična saga u indožanskoj faveli, impresivno snimljena improvizovanim farovima i kranovima.

Najavljen je i pobednički film Dok Lajpciga - švedski “Fabrika votke” (Jerzy Sladkowski) o samohranoj majci u ruskoj provinciji koja napušta dete, majku, sponzora i posao u fabrici votke radi časova glume i privida slobode.

Nemačko-izraelski “Jedan nedovršen film” (Yael Hersonski) priča je o nedovršenom nacističkom propagandnom filmu o “idili” u Varšavskom getu, a “Afrički izbori” (Jarreth Merz) prati istorijsku izbornu dramu u Gani, vrlo sličnu ovdašnjim prilikama.

Nemački film “Kako napraviti knjigu sa Steidl-om” (Gereon Wetzel, Jorg
Adolph) predstavlja svet čuvenog izdavača bibliofilskih izdanja, a biće prikazana i inspirativna biografija angažovane južnoafričke pevačice Miriam Makebe “Mama Afrika” (Mika Kaurismaki), zatim “Nostalgija za svetlošću” (Patricio Guzman), poetsko ukrštanje istorije, politike i astronomije u spektakularnoj čileanskoj pustinji, te grčki film “Genocid memorije” (Andonis Papandopulos) o razarajućoj gladi u ratnoj Atini početkom 40-ih godina 20. veka, i “Khodorkovsky” (Cyril Tuschi) - triler biografija kontroverznog ruskog tajkuna.

Filmovi u domaćem takmičarskom programu govore o različitim problemima - iz vremena Drugog svetskog rata, kao i nedavnih ratova na prostoru bivše Jugoslavije, ali i o balkanskom prostoru, poput “Balkanskog dnevnika: Bugarska” Gorana Gocića.

Među filmovima u domaćem programu je i “Cinema Komunisto” Mile Turajlić, koji je prikazan i na desetom Trajbeka festivalu u Njujorku, a domaću premijeru imao je na festivalu “Sedam veličanstvenih”, nakon svetske na IDFA u Amsterdamu.

Srpski takmičarski program obuhvata i film “Balkanske zavese” (Ruggero de Virgilis), koprodukciju sa Italijom i Slovenijom, koja govori o balkanskim vozovima i XXI veku.

Biche prikazan i film “Micićev kofer” Slobodana Simojlovića, rekonstrukcija nezapočetog filma o srpskom umetniku Ljubomiru Miciću, idejnom tvorcu Zenitizma i jednom od najznačajnijih pokretača evropske avangarde 20-ih godina prošlog veka. Film o Miciću nameravao je da snimi svojevremeno Dragan Ve Ignjatović, pa je film i svojevrsni omazz tom multimedijalnom umetniku koji je tragiccno stradao 2008. godine.

Najavljen je i film “Boye: Prvi pravi ženski zvuk” Brankice Drašković o novosadskom bendu Boje, kao i “Hidrogenski džuboks” Mihajla Ristića o muzici i ideji bit pesnika Alena Ginsberga, koji je nastupio u Beogradu 1986. godine.

“Ko je ubio Deda Mraza?” Miloša Miloševića i Nenada Tesle socijalna je demistifikacija ritualnog praznovanja i svojevrsni izraz negodovanja autora zbog izneverenih očekivanja u današnjoj Srbiji, a “Problem percepcije” Ivana Mandića govori o istoriji, verodostojnosti i rehabilitaciji četničkog pokreta.

Premijerno će biti prikazan i film “Oženiću celo selo” Željka Mirkovića, muzikalni dokumentarac o provodadžisanju i borbi protiv bele kuge u Srbiji, koji je prikazan već na niz međunarodnih festivala, kao i “Životna trka” Mladena Matičevića o trojici maratonca iz Etiopije koji su emigrirali u Srbiju radi boljeg života, ali su se suočili s problemom dobijanja srpskog državljanstva.

Publika će videti i priču o proganjanom disidentu Dragiši Kašikoviću - “U spomen na Dragisu i Ivanku” Baneta Miloševića, te “Mila traži Senidu” Robera Tomića Zubera, koprodukciju sa BiH, Hrvatskom i Slovenijom, dirljivu istragu usvojene devojke o svom identitetu i porodičnim vrednostima.

Najavljen je i film “Bez neba” Bojane Starčević - uspomena na pilote Kraljevske avijacije koje su komunisti streljali u oktobru 1944. godine.

Biće prikazan i film “Mica i okolne priče” Milana Nikodijevića o Mici Trofrtaljki, trash-folk ikoni 70-ih, te film “Buđenje” Irena Fabri, koji predstavlja video dnevnike troje perspektivnih 20-godišnjaka o perspektivi života u tranzicionoj Srbiji.

Žiri za međunarodni program čine Rob Lemkin, režiser filma “Neprijatelj naroda” koji je pobedio prošle godine, programski koordinator IDFA Martijn te Pas i selektor DOK Lajpcig festivala Mattias Heeder, dok će najbolji srpski dugometražni dokumentarni film proglasiti žiri koji čine filmska producentkinja Veronika Radović iz Pariza, režiser Puriša Đorđević i režiserka Vanja Kovačević, autorka filma “Zvezda je rođena”, nagrađenog na prošlogodišnjem Beldocsu.

U Kinoteci će biti prikazana celina “Beogradski program”, koju čine filmovi “Bioskop Lifka” Branislave Todorović-Klinić, “Kino klub Beograd” - prvi dokumentarac Darka Bajića iz 1981. godine, “Opelo za Bobija Fišera” Igora Stevanovića, priča a anti-američkom američkom šahovskom šampionu sveta, kao i “Škola filma - Povest o vremenu, ljudima i filmu” Nikole Lorencina o diplomcima albanske nacionalnosti sa kraja 70-ih koji se vraćaju na FDU Beograd nakon 20 godina.

Biće prikazan i holandski film “Novi svetac” (Allard Detiger) o mladom regrutu koji postaje savremena ruska ikona kada u zatočenistvu odbija da se preobrati u islam i zato biva ubijen.

Najavljeni su i filmovi “Fatamorgana Josipa Novaka i pauci” (Marko Kostić, Milan Milosavljević) o atipičnom kapitalističkom propagadnom filmu “Rudareva sreća” iz 1928. godine, “Preko granica” Igora Toholja o posleratnoj SFRJ viđenoj kroz vizuru četiri ortopedska pacijenta iz četiri grada, “Lopovi po zakonu” (Alexander Gentelev) o vetaranima ruskog organizovanog kriminala, “Avala film: rešenje ili propadanje” Srđana Kneževića o propasti najvećeg filmskog studija na Balkanu, “Život, priključenija i održivi razvoj jednog kokota” Vladimira Perovića iz Crne Gore o jedinstvenom običaju u Perastu, poljski “Delić leta” (Marta Minorowicz), finski “Kinbaku - umetnost vezivanja” o bizarnosti i duhovnosti erotskog vezivanja u Tokiju, te “Porodični instikt” (Andris Gauja), brutalno humanistička porodična drama u ruralnoj Letoniji.

Najavljeni su i “Teskoba lanaca” (Boris Malagurski), kritika uloge NATO, EU i SAD u raspadu SFRJ, nemački “Guča” (Matthias Heeder) o jednom od najstarijih južnjačkih trubačih sastava koji u podmlađenom sastavu kreće u novi pohod, zatim putopisno-istorijska saga o Miroslavljevom jevanđelju “U početku beše reč” Boška Savkovića i “Smrt insekta” (Hannes Vartiainen, Pekka Veikkolainen), spektakularna animacija o insektima i prolaznosti života.

Beldocs u posebnoj celini predstavlja u Kinoteci i najbolje filmove sa Dok Lajpciga, a u Centru za kulturnu dekontaminaciju prikazaće dokumentarce o ljudskim pravima i društveno angažovane filmove, koji će ujedno biti i povod za tribine posle projekcija.

Među njima su “20 godina posle” (Isidora Sekulić, Jovana Gligorijević) o medijskom nasledstvu u zemljama V4 i izazovima sa kojima se suočavaju novinari, “Godine koje su pojeli lаvovi” Bore Kontića iz BiH o ulozi novinara u ratovima u bivšoj Jugoslaviji, “Munira” Rudija Urana iz Slovenije o istrajnosti i aktivizmu portparolke žrtava, “Mila traži Senidu” Roberta Tomića Zubera, koji je i deo domaćeg takmičarskog programa, “Seeking Magic” Antonete Kastrati sa UNMI Kosova, koji postavlja pitanje postojanja zlih čini i iscelitelja, “Paradise Hotel” Sofie Tzavella iz Bugarske o fenomenu blokа 20, “rаjskog hotelа" zа Rome - eksperimentа bugаrske vlаde iz 1985. godine.

Biće prikazan i izraelski film “Google Baby” (Zipi Brand Frank) o kupovini beba preko interneta uz posredovanja surogat majki u Indiji, kanadski “Market” (Rama Rau) o seljacima koji u malom indijskom mestu zahvaćenom cunamijem preživljavaju prodavajući bubreg, te “Autumn Gold” (Jan Tenhaven) o 90-godišnjim atletičarima koji se pripremaju za svoje Olimpijske igre.

Posebnu celinu čini i “Omladinski program” koji je besplatan za srednjoškolce.

Najavljena je i retrospektiva filmova kubanskog autora Santjaga Alvareza u Domu kuture Studentski grad, na koju je ulaz besplatan.

U saradnji sa Medijskim edukativnim centrom i organizacijom MadiaLab, Beldocs će organizovati radionice na kojima beogradski srednjoškolci imaju priliku da naprave prvi dokumentarni film i da ga prikazu u okviru festivala.

U okviru Beldocs foruma, najavljeni su master časovi režisera Roba Lemkina i Gorana Radovanovića, kao i predavanja Martičke Božilove iz Balkanskog dokumentarnog centra, profesora Istorije filma na FDU Aleksandra Jankovića i distributera Irene Taskovski, koja će govoriti o tržištu i marketingu u dokumentarnom filmu.

U procesu selekcije programa za četvrti Beldocs učestvovali su režiseri dokumentarnog filma i članovi saveta Beldocsa Vladimir Perović, Boris Mitić, Igor Toholj, Ivan Ikić i osnivač i direktor festivala Mladen Vušurović, koji pruzima odgovornost za finalni izbor.

Projekcije filmova četvrtog Beldocsa su u Sava centru, Domu omladine Beograda, Kinoteci, DKSG-u, CZKD-u i i Dvorani Kulturnog centra
Beograda.

Cena kompleta karata je 2.500 dinara, dok su kompleti za srpski i međunarodni takmičarski program po 1.500 dinara.

Pojedinačne karte koštaju 100, 120 i 150 dinara - u zavisnosti od dvorane.

Sajt Beldocsa je www.beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)