Počinje 4. Beldocs
Međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs predstavlja od 4. do 11. maja u Beogradu oko 80 ostvarenja iz tridesetak zemalja, uključujući pobednike najprestižnijih svetskih festivala, kao i angažovane i provokativne dokumentarce koji su posvećeni nekim od najakutelnijih tema današnjice, a publika će praktično imati jedinu priliku da ih vidi u festivalskim dvoranama, budući da su televizije i bioskopi hronično nezainteresovani za takva ostvarenja.
Međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs predstavlja od 4. do 11. maja u Beogradu oko 80 ostvarenja iz tridesetak zemalja, uključujući pobednike najprestižnijih svetskih festivala, kao i angažovane i provokativne dokumentarce koji su posvećeni nekim od najakutelnijih tema današnjice, a publika će praktično imati jedinu priliku da ih vidi u festivalskim dvoranama, budući da su televizije i bioskopi hronično nezainteresovani za takva ostvarenja.
Četvrti Beldocs počinje u Sava centru premijerom filma “O, Gringo” Darka Bajića o srpskoj legendi brazilskog fudbala Dejanu Rambu Petkoviću, zvanično najboljem igraču brazilskog fudbalskog prvenstva, čija je karijera dostigla vrhunac u 37. godini sa klubom Flamingo.
Prema rečima Bajića, snimanje filma “O, Gringo!” bila je svojevrsna misija da publika upozna Petkovića kao sjajnog fudbalera i čoveka.
“Film je dosta napet i zanimljiv, pomeren je od klasičnih sportskih reportaža”, rekao je Bajić, ističući da “O, Gringo!” nije samo priča o fudbalu, već i “ljudski lepa melodramska priča o njegovoj porodici”.
Četvrti Beldocs će u Međunarodnom takmičarskom programu prikazati 15 filmova, koji su učestvovali na najprestižnijim svetskim festivalima (IDFA, Sandens, Berlinale, DOK Leipzig...), dok će u konkurenciji domaćih dokumenataraca predstaviti ukupno 16 naslova, od kojih 14 premijerno.
Međunarodni program obuhvata holandski film “Ljudi koji sam mogao biti a možda i jesam” (Boris Gerrets) o velegradskoj usamljenosti i nedostupnosti, uslikanih mobilnim telefonom, belgijski “Kao da je ime bitno” (Eva Kupper) - portret njujorškog “rodnog teroriste” Džona Korija, te nemački “Zeleni talas” (Ali Samadi Ahadi), autentičan višestilski prikaz iranskih demostracija protiv režima.
Biće prikazani i finski filmovi “Barzak” (Mantas Kvedaravicius) - čečenski prag između živih i mrtvih, te “Sublimat života” (Joonas Berghall, Mika Hotakainen), džarmuševska ispovest finskih muškaraca u saunama.
Među atrakcijama glavnog programa je i američki film “Carstvo boksa” (Frederick Wiseman) - sinema verite kontemplacija teksaške bokserske vežbaonice u režiji rodonačelnika tog žanra, te pobednik Sandensa i IDFA “Mesto među zvezdama” (Leonard Retel Helmrich), porodična saga u indožanskoj faveli, impresivno snimljena improvizovanim farovima i kranovima.
Najavljen je i pobednički film Dok Lajpciga - švedski “Fabrika votke” (Jerzy Sladkowski) o samohranoj majci u ruskoj provinciji koja napušta dete, majku, sponzora i posao u fabrici votke radi časova glume i privida slobode.
Nemačko-izraelski “Jedan nedovršen film” (Yael Hersonski) priča je o nedovršenom nacističkom propagandnom filmu o “idili” u Varšavskom getu, a “Afrički izbori” (Jarreth Merz) prati istorijsku izbornu dramu u Gani, vrlo sličnu ovdašnjim prilikama.
Nemački film “Kako napraviti knjigu sa Steidl-om” (Gereon Wetzel, Jorg Adolph) predstavlja svet čuvenog izdavača bibliofilskih izdanja, a biće prikazana i inspirativna biografija angažovane južnoafričke pevačice Miriam Makebe “Mama Afrika” (Mika Kaurismaki), zatim “Nostalgija za svetlošću” (Patricio Guzman), poetsko ukrštanje istorije, politike i astronomije u spektakularnoj čileanskoj pustinji, te grčki film “Genocid memorije” (Andonis Papandopulos) o razarajućoj gladi u ratnoj Atini početkom 40-ih godina 20. veka, i “Khodorkovsky” (Cyril Tuschi) - triler biografija kontroverznog ruskog tajkuna.
Filmovi u domaćem takmičarskom programu govore o različitim problemima - iz vremena Drugog svetskog rata, kao i nedavnih ratova na prostoru bivše Jugoslavije, ali i o balkanskom prostoru, poput “Balkanskog dnevnika: Bugarska” Gorana Gocića.
Među filmovima u domaćem programu je i “Cinema Komunisto” Mile Turajlić, koji upravo učestvuje i na desetom Trajbeka festivalu u Njujorku, a domaću premijeru imao je na festivalu “Sedam veličanstvenih”, nakon svetske na IDFA.
Srpski takmičarski program obuhvata i film “Balkanske zavese” (Ruggero de Virgilis), koprodukciju sa Italijom i Slovenijom, koja govori o balkanskim vozovima i XXI veku.
Bice prikazan i film “Micićev kofer” Slobodana Simojlovića, rekonstrukcija nezapočetog filma o srpskom umetniku Ljubomiru Miciću, idejnom tvorcu Zenitizma i jednom od najznačajnijih pokretača evropske avangarde 20-ih godina prošlog veka. Film o Miciću nameravao je da snimi svojevremeno Dragan Ve Ignjatović, pa je film i svojevrsni omazz tom multimedijalnom umetniku koji je tragiccno stradao 2008. godine.
Biće prikazan i film “Boye: Prvi pravi ženski zvuk” Brankice Drašković o novosadskom bendu “Boje”, kao i “Hidrogenski džuboks” Mihajla Ristića o muzici i ideji bit pesnika Alena Ginsberga, koji je nastupio u Beogradu 1986. godine.
“Ko je ubio Deda Mraza” Miloša Miloševića i Nenada Tesle socijalna je demistifikacija ritualnog praznovanja, a “Problem percepcije” Ivana Mandića govori o istoriji, verodostojnosti i rehabilitaciji četničkog pokreta.
Premijerno će biti prikazan i film “Oženiću celo selo” Željka Mirkovića, muzikalni dokumentarac o provodadžisanju i borbi protiv bele kuge u Srbiji, koji je prikazan već na niz međunarodnih festivala, kao i “Životna trka” Mladena Matičevića o trojici maratonca iz Etiopije koji su emigrirali u Srbiju radi boljeg života.
Publika će videti i priču o proganjanom disidentu Dragiši Kašikoviću - “U spomen na Dragisu i Ivanku” Baneta Miloševića, te “Mila traži Senidu” Robera Tomića Zubera, koprodukciju sa BiH, Hrvatskom i Slovenijom, dirljivu istragu usvojene devojke o svom identitetu i porodičnim vrednostima.
Najavljen je i film “Bez neba” Bojane Starčević - uspomena na pilote Kraljevske avijacije koje su komunisti streljali u oktobru 1944. godine.
Biće prikazan i film “Mica i okolne priče” Milana Nikodijevića o Mici Trofrtaljki, trash-folk ikoni 70-ih, te film “Buđenje” Irena Fabri, koji predstavlja video dnevnike troje perspektivnih 20-godišnjaka o perspektivi života u tranzicionoj Srbiji.
Žiri za međunarodni program čine Rob Lemkin, režiser filma “Neprijatelj naroda” koji je pobedio prošle godine, programski koordinator IDFA Martijn te Pas i selektor DOK Lajpcig festivala Mattias Heeder, dok će najbolji srpski dugometražni dokumentarni film proglasiti žiri koji čine filmska producentkinja Veronika Radović iz Pariza, režiser Puriša Đorđević i režiserka Vanja Kovačević, autorka filma “Zvezda je rođena”, pobednika na prošlogodišnjem Beldocsu.
U Kinoteci će biti prikazana celina “Beogradski program”, koju čine filmovi “Bioskop Lifka” Branislave Todorović-Klinić, “Kino klub Beograd” - prvi dokumentarac Darka Bajića iz 1981. godine, “Opelo za Bobija Fišera” Igora Stevanovića, priča a anti-američkom američkom šahovskom šampionu sveta, kao i “Škola filma - Povest o vremenu, ljudima i filmu” Nikole Lorencina o diplomcima albanske nacionalnosti sa kraja 70-ih koji se vraćaju na FDU Beograd nakon 20 godina.
Biće prikazan i holandski film “Novi svetac” (Allard Detiger) o mladom regrutu koji postaje savremena ruska ikona kada u zatočenistvu odbija da se preobrati u islam i zato biva ubijen.
Najavljeni su i filmovi “Fatamorgana Josipa Novaka i pauci” (Marko Kostić, Milan Milosavljević) o atipičnom kapitalističkom propagadnom filmu “Rudareva sreća” iz 1928. godine, “Preko granica” Igora Toholja o posleratnoj SFRJ viđenoj kroz vizuru četiri ortopedska pacijenta iz četiri grada, “Lopovi po zakonu” (Alexander Gentelev) o vetaranima ruskog organizovanog kriminala, “Avala film: rešenje ili propadanje” Srđana Kneževića o propasti najvećeg filmskog studija na Balkanu, “Život, priključenija i održivi razvoj jednog kokota” Vladimira Perovića iz Crne Gore o jedinstvenom običaju u Perastu, poljski “Delić leta” (Marta Minorowicz), finski “Kinbaku - umetnost vezivanja” o bizarnosti i duhovnosti erotskog vezivanja u Tokiju, te “Porodični instikt” (Andris Gauja), brutalno humanistička porodična drama u ruralnoj Letoniji.
Najavljeni su i “Teskoba lanaca” (Boris Malagurski), kritika uloge NATO, EU i SAD u raspadu SFRJ, nemački “Guča” (Matthias Heeder) o jednom od najstarijih južnjačkih trubačih sastava koji u podmlađenom sastavu kreće u novi pohod, zatim putopisno-istorijska saga o Miroslavljevom jevanđelju “U početku beše reč” Boška Savkovića i “Smrt insekta” (Hannes Vartiainen, Pekka Veikkolainen), spektakularna animacija o insektima i prolaznosti života.
Beldocs u posebnoj celini predstavlja u Kinoteci i najbolje filmove sa Dok Lajpciga, a u Centru za kulturnu dekontaminaciju prikazaće dokumentarce o ljudskim pravima i društveno angažovane filmove, koji će ujedno biti i povod za tribine posle projekcija.
Među njima su “20 godina posle” (Isidora Sekulić, Jovana Gligorijević) o medijskom nasledstvu u zemljama V4 i izazovima sa kojima se suočavaju novinari, “Godine koje su pojeli lаvovi” Bore Kontića iz BiH o ulozi novinara u ratovima u bivšoj Jugoslaviji, “Munira” Rudija Urana iz Slovenije o istrajnosti i aktivizmu portparolke žrtava, “Mila traži Senidu” Roberta Tomića Zubera, koji je i deo domaćeg takmičarskog programa, “Seeking Magic” Antonete Kastrati sa UNMI Kosova, koji postavlja pitanje postojanja zlih čini i iscelitelja, “Paradise Hotel” Sofie Tzavella iz Bugarske o fenomenu blokа 20, “rаjskog hotelа" zа Rome - eksperimentа bugаrske vlаde iz 1985. godine.
Biće prikazan i izraelski film “Google Baby” (Zipi Brand Frank) o kupovini beba preko interneta uz posredovanja surogat majki u Indiji, kanadski “Market” (Rama Rau) o seljacima koji u malom indijskom mestu zahvaćenom cunamijem preživljavaju prodavajući bubreg, te “Autumn Gold” (Jan Tenhaven) o 90-godišnjim atletičarima koji se pripremaju za svoje Olimpijske igre.
Posebnu celinu čini i “Omladinski program” koji je besplatan za srednjoškolce.
Najavljena je i retrospektiva filmova kubanskog autora Santjaga Alvareza u Domu kuture Studentski grad, na koju je ulaz besplatan.
U saradnji sa Medijskim edukativnim centrom i organizacijom MadiaLab, Beldocs će organizovati radionice na kojima beogradski srednjoškolci imaju priliku da naprave prvi dokumentarni film i da ga prikazu u okviru festivala.
U okviru Beldocs foruma, najavljeni su master časovi režisera Roba Lemkina i Gorana Radovanovića, kao i predavanja Martičke Božilove iz Balkanskog dokumentarnog centra, profesora Istorije filma na FDU Aleksandra Jankovića i distributera Irene Taskovski, koja će govoriti o tržištu i marketingu u dokumentarnom filmu.
U procesu selekcije programa za četvrti Beldocs učestvovali su režiseri dokumentarnog filma i članovi saveta Beldocsa Vladimir Perović, Boris Mitić, Igor Toholj, Ivan Ikić i osnivač i direktor festivala Mladen Vušurović, koji pruzima odgovornost za finalni izbor.
Iako predstavlja jedinstvenu priliku da publika vidi neke od najboljih dokumentaraca iz regiona i sveta, Beldocs je i dalje je suočen sa neizvesnom budućnošću - zbog nedostatka sredstava.
Prema rečima osnivača i direktora Beldocsa Mladena Vušurovića, minimalni budžet potreban za takav festival je pet miliona dinara, a za četvrti Beldocs obezbeđeno je svega oko 1,2 miliona.
Beldocs su podržali opština Stari grad i Fond za otvoreno društvo, ali ne i Skupština grada Beograda i Ministarstvo kulture, pa je onda, prema rečima Vušurovića, izostala i finansijska podrška Erste fondacije, iako je pohvalila ceo projekat.
Ističući i da su svi autori sa veliklim entuzijazmom podržali Beldocs, Vušurević je podsetio da je taj festival osnovao kako bi pokrenuo talas razvoja domaće dokumentaristike. “Festival mora biti profesionalan ili ga neće biti”, poručio je Vušurović.
Projekcije filmova četvrtog Beldocsa su u Sava centru, Domu omladine Beograda, Kinoteci, DKSG-u, CZKD-u i i Dvorani Kulturnog centra Beograda, a cena kompleta karata je 2.500 dinara, dok su kompleti za srpski i međunarodni takmičarski program po 1.500 dinara.
Pojedinačne karte koštaju 100, 120 i 150 dinara - u zavisnosti od dvorane, dok je cena za projekcije u Sava centru 300 dinara.
Sajt Beldocsa je www.beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
