Pobednici 4. Beldocsa
Najboljim dokumentarnim filmom srpskog takmičarskog programa četvrtog Beldocsa u Beogradu proglašen je “Run for Life” (Životna trka) Mladena Matičevića o grupi maratonaca iz Etiopije koji su pokušali da dobiju politički azil i državljanstvo u Srbiji, dok je u međunarodnoj konkurenciji pobedio finski film “Barzak” Mantasa Kvedaraviciusa, psihološka drama o posleratnoj Čečeniji.
Najboljim dokumentarnim filmom srpskog takmičarskog programa četvrtog Beldocsa u Beogradu proglašen je “Run for Life” (Životna trka) Mladena Matičevića o grupi maratonaca iz Etiopije koji su pokušali da dobiju politički azil i državljanstvo u Srbiji, dok je u međunarodnoj konkurenciji pobedio finski film “Barzak” Mantasa Kvedaraviciusa, psihološka drama o posleratnoj Čečeniji.
Na četvrtom Beldocsu, koji se završava 11. maja u Domu omladine uručenjem nagrada, trijumfovao je i domaći reditelj Darko Bajić dokumentarcem “O, Gringo” o srpskom fudbaleru Dejanu Petkoviću Rambu, koji je postao zvezda u Brazilu. Tim filmom četvrti Beldocs je i svečano otvoren 4. maja u Sava centru, u prisustvu Petkovića, a nagradili su ga žiri kritike i publika.
Žiri srpskog takmičarskog programa, koji su činili Mladomir Puriša Đorđević, Veronika Radović i Vanja Kovačević, jednoglasno je proglasio najboljim domaćim dugometražnim dokumentarcem “Run for Life”, uz obrazloženje da je to film koji se odvažio da stvori originalan kinematografski jezik, koji ostaje utemeljen u realnosti noćnih mora iz života glavnih protagonista.
“Snažna poetska vizija razotkriva svet izgubljenih duša koje bez kraja lutaju između živih i mrtvih, prošlosti i sadašnjosti. Film je zrelo svedočanstvo o istrajnosti ljudskog duha”, istakao je žiri o filmu Matičevića, koji je opisao kako su tri atletičara-maratonca iz Etiopije pokušali da zamene svoju zemlju Srbijom, u potrazi za boljim životom, sportskom karijerom i srpskim državljanstvom.
Film prati njihovih godinu i po dana provedenih u Srbiji, od trenutka kada su stigli, pa sve dok nisu bili prisiljeni da je napuste. U međuvremenu su se sprijatelji sa Matičevićem, čija su perspektiva i naracija iz ličnog ugla i okosnica filma.
Matičević je, inače, kao i još nekoliko domaćih reditelja, izjavio tokom Beldocsa da je neophodna znatno veća podrška nadležnih institucija za produkciju dokumentaraca.
“U Srbiji raditi dokumenatarc znači raditi bez para”, rekao je Matičević na konferenciji za novinare uoči otvaranja 4. Beldocsa, ističući da je neophodno i da Beograd dobije bioskop za dokumentarne filmove, jer su oni, kako je ocenio, danas mnogo značajniji nego igrani.
Matičević je već godinama fasciniran maratonom, a kada su se u Srbiji pojavili trkači iz Etiopije, najpre je mislio da napravi komediju o tome šta se dešava kada dođu nazad u svoje selo. Film je ispao znatno drugačiji nego što je u početku zamislio.
Prema njegovim rečima, ispostavilo se da je srpsko državljanstvo “teže dobiti nego državljanstvo neke razvijenije zemlje”.
Matičević je za tu priču, koja nadilazi sportske aspekte, čuo iz novina, a film je snimao godinu i po, započevši ga skromnim sredstvima dobijenim od Skupštine grada Beograda.
Deo novca je, kako je naveo, pronašao u inostranstvu, a pomogla je i Republika.
Film “Run for Life” biće prikazan na RTS-u, a Matičević ne veruje da će biti u bioskopskoj distribuciji, ali će biti na mnogim festivalima.
Matičević je poznat publici Beldocsa i zahvaljujući filmu “How To Become a Hero”, a ranije se afirmisao i muzičkim dokumentarcem “Geto”, dok je trenutno aktuelan igranim filmom “Zajedno”, čiji je i reditelj, i scenarista, i producent.
Nagrada za najbolji domaći dokumentarni film četvrtog Beldocsa podrazumeva povelju i hiljadu evra, dok su ostale nagrade bez novčanog iznosa.
Najbolji dokumentarac u međunarodnoj konkurenciji proglasio je žiri koji su činili prošlogodišnji pobednik Rob Lemkin, te Matijas Heder i Martijn te Pas, a filmu “Barzak” dodelil su nagradu zbog originalnog kinematografskog jezika, koji “ostaje utemeljen u realnosti noćnih mora iz života glavnih protagonista”.
“Snažna poetska vizija razotkriva svet izgubljenih duša koje bez kraja lutaju između živih i mrtvih, prošlosti i sadašnjosti”, naveo je žiri, ističući da film “Barzak” predstavlja “zrelo svedočanstvo o istrajnosti ljudskog duha”.
“Barzak” je debitantsko delo Kvedaravičiusa, koji je poreklom iz Litvanije, a kompletan je autor tog filma u čak petostrukoj ulozi (režija, scenario, kamera, produkcija, montaža).
To je snažna emotivna priča o predugom i neizvesnom čekanju, smeštena u jedan čečenski grad u kojem jednom mladiću već sedam godina nema traga. Najbliža rodbina nestalog mladića ima jedino utehu od komšija, rođaka i stranaca sa sličnom mukom i sudbinom. Osim nestalog momka, tu je i slučaj kidnapovanog mladića, čiji se lik javlja nesrećnoj majci u snove, pet godina od otmice. Sliku upotpunjava i stariji čovek sa žestokim ratnim traumama, invalid bez jednog uveta sa izgorelom rukom. Kao takav, ne može se navići na život izvan zatvorske ćelije.
Bliska prošlost ratnih strahota ostavlja duboke ožiljke, osetljiva politička situacija ugrožava nevine, porodica je umorna, ali i uporna u traganju.
“Barzak” je posvećen svim žrtvama brutalnog stradanja, bilo da su zaista izgubili živote ili su zauvek nestali, a prikazan je i u programu Panorama 61. Berlinala, i na festivalu Docpoint u Helsinkiju, na kojem je takođe nagrađen.
Žiri FIPRESCI Srbija na četvrtom Beldocsu, koji su činili filmski kritičari Borislav Anđelić, Vlada Džudović, Ivan Karl i Dinko Tucaković, proglasio je najboljim filmom iz Srbije “O, Gringo”, koji je osvojio i nagradu publike.
Nagrada FIPRESCI Srbija za najbolji film iz međunarodnog programa dodeljena je ostvarenju “Ljudi koji sam mogao biti i možda jesam” (People I Could Have Been and Maybe Am) Borisa Gerretsa iz Holandije o velegradskoj usamljenosti i nedostupnosti, uslikanoj mobilnim telefonom.
Beldocs je, u saradnji sa Limundo timom, raspisao je bio i konkurs za snimanje jednominutnog dokumentarca na temu “Moja vizura - moje slobodno vreme”. Filmovi koji su ušli u uži izbor prikazivani su u okviru festivala, a nagrada od 10.000 dinara dodeljena je filmu “Moje slobodno vreme”, čiji je autor Emin Grbo.
Odluku o najboljem filmu na konkursu doneo je žiri koji su činili Vladimir Kajlovic, Vlada Nikolić i Olga Maksimović.
Četvrti međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs prikazao je od 4. maja ukupno oko 80 ostvarenja iz tridesetak zemalja, a završava se filmom “Khodorkovsky” Cyrila Tuschija o kontroverznom ruskom tajkunu Mihailu Hodorkovskom, čija je poslednja verzija bila ukradena uoči svetske premijere na ovogodišnjem Berlinalu.
Publika će imati priliku i da upozna autora, sa kojim će razgovor voditi beogradski reditelj Boris Mitić.
Sajt Beldocsa je www.beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
