64. Sterijino pozorje – Pobuna, ženski rod
Selektor 64. Sterijinog pozorja u Novom Sadu, dramaturg Svetislav Jovanov, odabrao je za Selekciju nacionalne drame osam predstava koje odlikuje, kako je naveo, autentičan i istraživački pristup problematici ženske emancipacije.
“Reč je o predstavama u kojima pobuna zanemarenog, potisnutog i/ili porobljenog ženskog identiteta, žene kao Drugog – postaje šifra borbe za društvene, moralne i civilizacijske promene”, naveo je Jovanov u obrazloženju takmičarske selekcije 64. Pozorja, koja obuhvata predstave iz Srbije, Nemačke, Republike Srpske i Crne Gore.
Reč je o predstavama “Petrijin venac” prema romanu Dragoslava Mihailovića, u dramatizaciji Mile Mašović-Nikolić, režiji Bobana Skerlića i izvođenju Ateljea 212 iz Beograda, “Zla žena” Jovana Sterije Popovića, u režiji Ive Milošević i izvođenju Narodnog pozorišta u Subotici, “Neustrašive – kao i sve slobodne devojke” Tanje Šljivar, u režiji Salome Dastmalhi i izvođenju Dojčes teatar iz Berlina, “Karolina Nojber” Nebojše Romčevića, u adaptaciji i režiji Kokana Mladenovića i izvođenju Narodnog pozorišta Republike Srpske iz Banjaluke, “Hasanaginica” prema motivima drame Ljubomira Simovića, u režiji Andraša Urbana i izvođenju Novosadskog pozorišta, “Kozocid” autorke i rediteljke Vide Ognjenović, u izvođenju Gradskog pozorišta Podgorica, "M.I.R.A". prema konceptu i u režiji Andraša Urbana, u produkciji Bitef teatra, te “Bolivud” Maje Pelević na muziku Anje Đorđević, u izvođenju Narodnog pozorišta Beograd.
Opisujući proteklu sezonu ocenio kao tematski intrigantnu, estetski protivrečnu, društveno provokativnu i, u krajnjoj liniji, natprosečnu, Jovanov je ukazao da su od 52 predstave koje je pogledao radi selekcije, čak 35 bile praizvedbe savremenog domaćeg dramskog teksta. “Komplementaran s tim je i podatak o znatno uspešnijem prisustvu naše savremene drame u širim evropskim okvirima, o čemu govore praizvedbe komada Ive Brdar u Štutgartu (Bacači prstiju, Šaušpilhaus) i Tanje Šljivar u Berlinu (Kao i sve slobodne devojke, Dojčes teatar), naveo je Ivanov.
Premda je, kako je dodao, značaj orijentacije na savremeni domaći dramski tekst neretko relativizovan neutemeljenim scenskim tumačenjima, produkcijskim teškoćama ili nedostatkom pouzdanih merila u odabiru tekstova, dominacija domaćeg teksta u protekloj sezoni ima najmanje dve pozitivne posledice. Najpre, to je raznolikost koja se ogleda i u zastupljenosti komada značajnih autorki i autora svih generacija – od Vide Ognjenović, Ljubomira Simovića i Dušana Kovačevića, preko Nebojše Romčevića, Biljane Srbljanović i Milene Marković, do Jelene Mijović, Maje Pelević i Tanje Šljivar. Posebno dragocene stilske i žanrovske tonove doneli su Jelena Mijović, svojom dramatizacijom “Hronike palanačkog groblja” (iako nije doživela najpotpuniju realizaciju na sceni NP Kruševac), kao i autorski tandem Fedor Šili–Boris Liješević, kreacijom “Noćne straže”, efektnim vodviljem koji sugeriše i suptilnije ambicije (Atelje 212).
Kada je u pitanju režija, takav kontekst očigledno je podstakao dragocene impulse zrelosti u poetikama već afirmisanih autora kao što su Anđelka Nikolić (Negri Joakima Vujića, Knjaževsko-srpski teatar Kragujevac) i Bojan Đorđev (Režim ljubavi Tanje Šljivar, Atelje 212), istovremeno ukazujući i na autorske potencijale mlađih stvaralaca, poput Jane Maričić (Trifkovićeva Izbiračica, NP Kikinda), Juga Đorđevića (Triptih o radnicima, Gradsko pozorište Čačak) i Momčila Miljkovića (Zlostavljanje po Andriću, NP „Toša Jovanović” Zrenjanin).
S druge strane, kao da se većina problema u realizaciji savremenog domaćeg dramskog teksta koncentrisala u postavkama nekoliko komada Tijane Grumić: neuspešno okončana uprizorenja njenog surovo introspektivnog, simbolički slojevitog i modernom senzibilitetu okrenutog prosedea, svedoče ako ne o krizi domaćih rediteljskih metoda, ono svakako o njihovom ozbiljnom razmimoilaženju sa vitalnim stremljenjima naše savremene drame.
Jovanov je za netakmičarsku međunarodnu selekciju “Krugovi”, za koju je uzeo u obzir širi, evropski kontekst, odabrao tri predstave iz Hrvatske, Mađarske i Poljske, a gledao je i produkcije iz Nemačke, Makedonije i Crne Gore.
Reč je o predstavama “Kiklop” prema romanu Ranka Marinkovića, u adaptaciji i režiji Saše Anočića i izvođenju Gradskog dramskog kazališta “Gavela” iz Zagreba, “Itaka” prema Homerovoj Odiseji, pisaca Petera Zavada i Armina Sabo-Sekeljija, u režiji Kriste Sekelji i izvođenju Pozorišta “Katona Jožef” iz Budimpešte, te “Puppenhaus, Kuracja” (Kuća lutaka. Lečenje) Magde Fertač, u režiji Jendžeja Pjaskovskog i produkciji TR/Teatra Rozmaitości iz Varšave.
(SEEcult.org)
