Buker prvi put piscu iz Jamajke

Književna nagrada Buker, vredna 50.000 funti, dodeljena je za 2015. godinu autoru Marlonu Džejmsu (James) iz Jamajke, za roman “A Brief History of Seven Killings” inspirisan pokušajem ubistva legendarnog rege muzičara Borba Marlija (Marley) sredinom 70-ih godina 20. veka.

Predsedavajući žirija Majkl Vud (Michael Wood) opisao je Džejmsov roman kao “najuzbudljiviji” među naslovima u užem izboru, u kojem su bila i nova dela američke autorke En Tajler (Anne Tyler), dobitnice Pulicera, te britanskog pisca Toma Makartija (McCarthy), jedinog koji je bio i ranije nominovan za nagradu Buker.

Džejmsov roman, napisan na 680 strana, “pun je iznenađenja”, uz to što je “veoma nasilan” i “pun psovki”, naveo je Vud na svečanosti dodele nagrade Buker 13. oktobra u Londonu, koju je prenosio BiBiSi.

Džejms je, primajući nagradu, rekao da je najvećim delom bio inspirisan rege muzikom.

“Rege pevači Bob Marli i Piter Toš bili su prvi koji su prepoznali da glas koji izlazi iz naših usta jeste legitiman glas književnosti i poezije”, rekao je 44-godišnji autor, koji živi u SAD.

Džejms je naveo i da mu je potpuno nadrealno što je postao dobitnik Bukera, a nagradu je posvetio svom pokojnom ocu koji mu je pomogao da izgradi “senzivilitet za književnost”.

Radnja Džejmsovog romana događa se u periodu od tri decenije, a predstavlja fiktivnu istoriju o gotovo mitskom pokušaju ubistva Marlija, kroz koju autor istražuje i turbulentan svet Jamajke i sklopa tamošnjih kriminalnih bandi i političara.

Žiri je jednoglasno odlučio da dodeli nagradu Džejmsu, ističući i da njegovu knjigu krasi višeglasje, budući da ima više od 75 likova, te da se proteže od jamajčanskog slenga do biblijskih mudrosti.

Ipak, predsednik žirija je rekao i da će pojedini delovi nagrađene knjige biti možda “previše za pojedine čitaoce” zbog brojnih psovki.

I sam Džejms je rekao da bi njegova majka trebalo da se drži podalje od četvrtog poglavlja njegove knjige.

Ovo je druga godina u kojoj je nagrada Buker bila otvorena za sve pisce koji pišu na engleskom jeziku, bez obzira na nacionalnost.

Džejms je prvi pisac sa Jamajke koji je dobio tu nagradu u njenoj 47-godišnjoj istoriji, a “A Brief History of Seven Killings” je njegov treći roman.

Ovo je, ujedno, prvi put da je nagrada Buker dodeljena nekom nezavisnom izdavaču (Oneworld Publications).

Džejms sada može da očekuje ubrzani rast prodaje romana “After A Brief History of Seven Killings” koji je već samim ulaskom u uži izbor utrostručio prodaju.

U užem izboru bili su i romani “A Spool of Blue Thread” američke autorke En Tajler, “Satin Island” britanskog pisca Toma Makartija, “The Fishermen” Čigozija Obiome (Chigozie) iz Nigerije, “A Little Life” Hanje Janagiara (Hanya Yanagihara) iz SAD i “The Year of the Runaways” Sundževa Sahote (Sunjeev) iz Velike Britanije.

Žiri (u kojem su bili i Ellah Wakatama Allfrey, John Burnside, Sam Leith i Frances Osborne) ove godine je uzeo u obzir 156 knjiga, a u širem izboru bilo ih je 13.

Autori u užem izboru dobijaju po 2.500 funti, uz novo izdanje i promociju nominovane knjige.

Nagrada Buker, ustanovljena 1969. godine, bila je ranije namenjena samo autorima iz Velike Britanije i zemalja Komonvelta, Irske i Zimbabvea. Njeno otvaranje i za američke pisce dovelo je 2014. godine do situacije da su već u širem izboru izostala bila imena pisaca iz većine zemalja Komonvelta.

Prošle godine nagradu Buker dobio je australijski pisac Ričard Flanagan (Richard) za roman “The Narrow Road to the Deep North” o ljubavi i ratu, kao i o ljudskoj patnji i prijateljstvu.

*Foto: Wikimedia

(SEEcult.org)