Imaginarni Balkan
Međunarodna putujuća izložba “Imaginarni Balkan. Identiteti i sećanje u dugom 19. veku” biće otvorena 9. septembra u Istorijskom muzeju Srbije, koji je realizovao taj projekat sa nacionalnim istorijskim muzejima zemalja Jugoistočne Evrope, u okviru UNESKO-ve globalne inicijative “Kultura - most ka razvoju”.
Na izložbi učestvuje 12 nacionalnih istorijskih muzeja (Albanija, Bosna i Hercegovina, Bugarska, Crna Gora, Grčka, Kipar, Hrvatska, Makedonija, Nemačka, Rumunija, Slovenija i Srbija), a osim njihovih kustosa, na izložbi su sarađivali i mnogi međunarodni stručnjaci i univerzitetski profesori.
Specijalni konsultant projekta je prof. dr Marija Todorova, čija je studija “Imaginarni Balkan”, koja je prikazala mehanizme stvaranja negativnih stereotipa o tom podneblju, poslužila kao vrsta idejne okosnice te putujuće izložbe.
Preuzimajući njen naslov, izložba se oslanja na Balkan kao ideju, kao otvoreni konstrukt koji može da se uvek iznova redefiniše i dopunjuje.
Berlinski kongres, Anton fon Verner, Berlin 1881
Okupljajući predmete iz 12 zemalja, izložba “Imaginarni Balkan” prvi put pokušava da prikaže istoriju regiona kao celinu, stavljajući akcenat na fenomene koji su bili zajednički društvima tog podneblja i na čije formiranje je presudno uticao proces stvaranja nezavisnih država u 19. veku. Tadašnja stvaranja nacije, kako su naveli organizatori, predstavljaju temelje i današnjih identiteta, pa je samim tim projekat “Imaginarni Balkan” predstavljao veliki izazov za sve muzeje učesnike.
Barjak- svadbena zastava iz sela Galičnik u blizini Debra, Muzej Makedonije, Skoplje
Pokušavajući da događaje iz nacionalnih istorija sagleda u globalnom kontekstu, izložba je strukturisana oko sledećih tematskih celina: Život u “starom svetu”, Putovanja i komunikacije, Novi društveni poredak i uspon građanske klase, Proizvodnja i širenje znanja, Mapiranje, Upotreba istorije - stvaranje heroja, Javne svetkovine i Slika nacije.
Rastanak Krajišnika s porodicom, 1856, Vjekoslav Karas, Hrvatski povjesni muzej, Zagreb
Deo izložbe posvećen je i kulturi ispijanja kafe kao simboličnom polju tradicionalnih kulturnih razlika među zemljama regiona.
Izložbu zaokružuje nagrađivani dokumentarni film Adele Pejeve “Čija je ovo pesma?” o pesmi koju svi narodi Balkana smatraju “svojom”. Taj film će posetioci Istorijskog muzeja moći da pogledaju tokom čitavog trajanja izložbe.
Čas klavira, Nacionalni istorijski muzej, Tirana
Ovo je prvi put da svi nacionalni istorijski muzeji iz Jugoistočne Evrope zajedno izlažu i upoređuju zbirke i nacionalne istorije.
Kopija čelične krune sa krunisanja rumunskog kralja Karola I, Muzej nacionalne istorije Rumunije, Bukurešt
U projektu učestvuju: Nacionalni istorijski muzej (Albanija), Muzej Republike Srpske (Bosna i Hercegovina), Nacionalni istorijski muzej (Bugarska), Hrvatski povjesni muzej (Hrvatska), Gradski muzej Nikozije Leventis (Kipar), Nemački istorijski muzej (Nemačka), Nacionalni istorijski muzej (Grčka), Narodni muzej Crne Gore (Crna Gora), Muzej nacionalne istorije Rumunije (Rumunija), Istorijski muzej Srbije (Srbija), Muzej Makedonije (Makedonija) i Narodni muzej Slovenije (Slovenija).
Riga od Fere i Korais podižu Grčku iz ruševina, litografija, Nacionalni istorijski muzej, Atina
Dugotrajan proces pripreme izložbe, prema navodima Istorijskog muzeja Srbije, bio je prilika za muzejske stučnjake iz različitih zemalja da se tokom zajedničkog rada ne samo upoznaju sa iskustvima kolega, već i da sagledaju ulogu koju muzeji mogu imati danas u predstavljanju nacionalne istorije i oblikovanju kolektivnog identiteta. Sve institucije ravnopravno su i zajednički radile i na koncepcijskom i istraživačkom nivou, što je, kako je istaknuto, bez presedana je u muzejskoj praksi ne samo na ovim prostorima, već i u svetu.
Turski stolnjak, Narodni muzej Crne Gore, Cetnije
Za Istorijski muzej Srbije, kako je istaknuto, izložba "Imaginarni Balkan" značajna je kako na planu unapređenja stručne delatnosti, tako i na planu međunarodne saradnje sa srodnim institucijama iz regiona.
Kustosi izložbe ispred Istorijskog muzeja Srbije su dr Ana Stolić i mr Katarina Mitrović.
Portret Vuka Karadžića, Litografija, Istorijski muzej Srbije, Beograd
Na izložbi su iz Srbije, osim predmeta iz Istorijskog muzeja, predstavljeni i predmeti iz Narodnog muzeja u Beogradu, Narodnog muzeja u Nišu, Muzeja grada Beograda i Muzeja Jugoslovenske kinoteke.
Pečat Bugarske egzarhije 1872, Nacionalni istorijski muzej, Sofija
Višegodišnji projekat "Imaginarni Balkan" inaugurisan je u aprilu ove godine svečanim otvaranjem izložbe u Narodnom muzeju Slovenije u Ljubljani, povodom sastanka Saveta ministara kulture Jugoistočne Evrope.
Izložba je realizovana pod okriljem UNESKO-vog Regionalnog biroa za nauku i kulturu u Evropi sa sedištem u Veneciji i uz podršku IKOM-a i Međunarodnog komiteta za razmenu izložbi (ICOM /ICEE).
Izložba u Istorijskom muzeju Srbije biće otvorena do 6. novembra svakog dana od 12 do 19 časova, osim ponedeljka, a obuhvata i raznovrstan prateći program.
Za 14. septembar najavljeno je predavanje Ane Stolić iz Istorijskog instituta SANU “Balkan bez imaginacije - Istorijski narativi u savremenoj muzejskoj praksi na primeru proizvodnje izložbe ‘Imaginarni Balkan’”, a za 3. oktobar predavanje Stevana Vukovića “Imaginarna Evropa na imaginarnom Balkanu”.
Radionicu plesa “Istraživanje balkanskog ritma” - za učenike osnovnih škola - moderiraće 23. septembra koreografkinja i pedagog Ana Božanić (Olimpija studio), dok će 30. septembra Maja Maksimović sa Odeljenja za andragogiju Filozofskog fakulteta održati radionicu “Postkolonijalna interkulturalnost. Zamrznute slike” za studente pedagogije, istorije, istorije umetnosti, antropologije i andragogije, a 28. oktobra radionicu “Intergeneracijsko pripovedanje. Ljudi i rituali” za starije osobe i učenike srednjih škola.
Nakon Beograda, izložba se seli u Bukurešt, a planirano je da putuje u sve zemlje čiji su muzeji učestvovali u projektu.
Program izložbe nalazi se u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
