Jan Lauers zvezda 57. MESS-a
Internacionalni teatarski festival MESS predstavlja u 57. izdanju, koje će biti održano od 30. septembra do 8. oktobra u Sarajevu i Zenici, 29 predstava iz 15 zemalja, a među autorima su višestruki festivalski laureat Jan Lauers (Lauwers) i Arpad Šiling (Schilling), kao i reditelji iz regiona Paolo Mađeli, Boris Liješević...
Ceremonija otvaranja 57. MESS-a u Bosanskom narodnom pozorištu u Zenici proteći će, kako su najavili organizatori, u znaku slavljenja različitosti svih identiteta ljudi koji žive u Bosni i Hercegovini.
MESS zvanično počinje Lauersovom predstavom “Slepi putnik” u izvođenju belgijske trupe Needcompany, koja četvrti put učestvuje na tom festivalu. Lauers je za polazište uzeo porodična stabla svojih glumaca i ispisao novu priču utemeljenu na njihovim nacionalnostima, kulturama i na šest jezika kojim govore. Kao portret družine koja deli uspone i padove putujući po svetskim scenama kao bliska familija, “Slepi putnik” je istovremeno kritika ograničenog uma savremene Evrope, ali iznad svega, kako je ocenila kritika, to su dva sata fantastičnog, stimulirajućeg, dirljivog, smešnog i tragičnog teatra”.
“Za svaki festival je važan spoj etabliranih teatarskih imena i mladih umetnika i umetnica, pa tako među predstavama 57. MESS-a, pored novih estetika, imamo predstave festivalskih laureata čija ostvarenja naša publika pamti kao neke od festivalskih vrhunaca”, istakla je na nedavnoj konferenciji za novinare jedna od selektorki MESS-a Selma Spahić, najavljujući iskrene, bolne i zabavne priče iz perspektiva koje se retko čuju u javnom prostoru, kao što su priče dece, interseksualnih osoba, gluvih osoba ili izbeglica.
Nakon 15 godina i predstave “Radnički cirkus W”, koja je dobila nagradu "Hrabri novi svet", na MESS se vraća i reditelj Arpad Šiling, ovoga puta predstavom “Dokle pogled seže” crnogorskog Kraljevskog pozorišta “Zetski dom”.
Na MESS se vraća i višestruki dobitnik Zlatnog lovorovog venca za režiju Paolo Mađeli, koji učestvuje predstavom Zagrebačkog kazališta mladih “Noćni život”. Takođe, među povratnicima je i španski reditelj David Espinosa koji je pre tri godine za predstavu “Moje veliko delo” osvojio nekoliko nagrada, uključujući i nagradu publike. Ovoga puta učestvuje lutkarskom predstavom “Mnogo vike ni za šta”, koja je na programu 3. oktobra u prostoru Collegium Artisticuma.
Organizatori očekuju veliko interesovanje publike i za predstavu domaćeg reditelja Harisa Pašovića “Otkrivanje žene”, nakon brojnih njegovih ostvarenja koja su igrana ranijih godina (Osvajanje sreće, Za šta biste dali svoj život?, Romeo i Julija, Hamlet...), kao i za predstavu reditelja nagrađivane “Elijahove stolice” Borisa Liješevića, koji ovoga puta učestvuje dramom “Čuvari tvog poštenja” Gradskog pozorišta iz Podgorice.
Iz Hrvatske, uz Mađelija i njegovu predstavu “Noćni život” u izvođenju Zagrebačkog kazališta mladih, koja postavlja pitanje mogućnosti promene danas, stiže i Anica Tomić predstavom “Magic evening” Teatra &TD, koja se bavi fenomenom straha. Uz predstave Šilinga i Liješevića iz Crne Gore, iz regiona na MESS-u učestvuje i rediteljski dvojac Maja Pelević i Olga Dimitrijević iz Srbije predstavom “Sloboda je najskuplja kapitalistička reč” u produkciji Bitefa. Autorke su i protagnistkinje te predstave koja je rezultat njihovog istraživačkog putovanja u Pjongjang.
Među predstavama internacionalnog dela programa 57. MESS-a, koji je najavljen jos proletos, biće i “5 Easy Pieces” jednog od najupečatljivijih evropskih reditelja političkog teatra poslednjih godina Mila Raua, te “MDLSX” italijanske trupe Motus, nastala prema romanu “Srednji pol” (Jeffrey Eugenides). Iz Bugarske dolazi “Mir vam” u režiji Nede Sokolovske, dokumentarna predstava trupe Vox Populi koja se bavi izbegličkom krizom, a najavljena je i francuska predstava “Neželjena” Dorotee Munyaneze, koreografkinje i autorke iz Ruande, koja se bavi ženama i decom žrtvama ratnog silovanja i nasilja.
Rumunski reditelj Radu Afrim i poljska spisateljica Dorota Maslowska učestvuju predstavom Narodnog pozorišta iz Bukurešta “Bez obzira koliko se trudimo”, a poljski Teatr Nowy Warszawa izvešće “Jedan gest”, u režiji Wojteka Ziemilskog. Argentinska koreografkinja i performerka Marina Otero predstaviće se komadom “Sećati se 35 godina da bi se živelo 60 minuta”, a najavljen je i ukrajinski reditelj Andriy Zholdak, koga publika MESS-a pamti po silovitoj predstavi “Život sa idiotom”. Ovoga puta učestvuje “Elektrom”, u produkciji Makedonskog narodnog teatra, koja postavlja pitanje zašto je ljudska reakcija na ekstremne okolnosti gotovo uvek nasilje i ciklus osvete, te zašto se to od vremena kada je Elektra napisana nije promenilo?
Među učesnicima MESS-a je i belgijska trupa Berlin, koja se bavi dokumentarnim teatrom i snima ljude neobičnih biografija širom sveta, a postaviće uzbudljivu instalaciju, polazeći od teze da šest osoba deli poznanstvo bilo koje dve osobe na planeti Zemlji.
Direktor MESS-a Nihad Kreševljaković naglasio je da je fokus ove godine afirmacija različitosti kao suštinske vrednost svakog, a posebno BiH društva, zbog čega je poseban akcenat na domaćoj produkciji.
“Naša misija je kontinuirano podsećanje da je upravo sloboda kiseonik umetnosti i svakog društva ili kao što je rekao Niče - umetnost je tu da ne umremo od istine!”, rekao je Kreševljaković novinarima, najavljujući tri predstave iz BiH prema izboru selektorke Alje Predan – “Otkrivanje žene” Harisa Pašovića, čija je tema arhetipski, socijalni i kulturološki značaj žena u BiH, “Moja fabrika” Selme Spahić, u produkciji BNP-a, zasnovana na fragmentima istoimene knjige autora Selvedina Avdića, intervjuima sa bivšim i sadašnjim radnicama i radnicima zeničke železare, članovima glumačkog ansambla i istorijskim izvorima o Zenici, te “Mi deca s kolodvora Zoo” Adnana Omerovića (Narodno pozorište Tuzla), dekonstrukcija slavnog romana sa fokusom na čitavu generaciju ovisnika, koji nisu “navučeni” ilegalnim aktivnostima dilera, već legalnom prodajom analgetika u apotekama. U zasebnom programu MESS Market biće odigrane još četiri domaće predstave – “Knjiga mojih života” Sabrine Begović Ćorić, “Rašomon” Irfana Avdića (East West centar) , “Mirna Bosna” Saše Peševskog (Kamerni teatar 55) i “Majstor i Margarita” Aleša Kurta, u produkciji SARTR-a.
Kreševljaković je naglasio važnost podrške države i društveno odgovornih kompanija Festivalu, ukazujući na probleme u tom smislu zbog kašnjenja rezultata konkursa Federalnog ministarstva kulture.
“Apelujemo da se prestane sa praksom zanemarivanja internacionalne kulture u Bosni i Hercegovini”, istakao je Kreševljaković i dodao da bez svesrdne pomoći dugogodišnjih partnera i sponzora, održavanje MESS-a a ne bi bilo moguće. Posebno je zahvalio Ministarstvu kulture i sporta Kantona Sarajevo, kao glavnom pokrovitelju 57. MESS-a.
Izvršni producent MESS-a Dino Mustafić, istaknuti reditelj i nekadašnji direktor tog festivala, rekao je da MESS želi da pokaže da je Sarajevo još uvek teatarski centar, a ne teatarska provincija.
“U posebnom fokusu ovogodišnjeg fesitvala imamo bh. teatarska ostvarenja, te inkluzivni teatar. Našim programima koji se distribuiraju u celoj Bosni i Hercegovini, ulazimo u neke neobične teatarske prostore i donosimo teatarski sadržaj osobama koje su neopravdano zapostavljene u tom smislu“, rekao je Mustafić i izrazio nadu da će MESS uskoro dobiti svoj teatarski prostor, što je dugogodišnja želja Direkcije.
Program za decu 57. MESS-a, Mali MESS, biće održan u Sarajevu, Zenici, Visokom i Konjicu, a najmlađa publika imaće priliku da uživa u pet predstava, kao i u projekcijama animiranog filma i edukativnim radionicama.
Program za decu zvanično će otvoriti predstava italijanske trupe Compagnia Marionettistica Carlo Colla&Figli "Čarobni frulaš" u Pozorištu mladih Sarajevo.
Prošle godine Gran pri 56. MESS-a dodeljen je predstavi “Kralj Ibi” Slovenskog narodnog gledališča iz Ljubljane, u režiji Jerneja Lorencija, koji je dobio i Zlatni lovorov venac za režiju, a Jernej Šugman nagrađen je za najbolje glumačko ostvarenje za ulogu u tom komadu. Trijumf Lorencijevog “Kralja Ibija” ostao je, međutim, u senci otkazivanja javnog izvođenja predstave “Naše nasilje vaše nasilje” Olivera Frljića.
Festivalski sajt je mess.ba, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org
(SEEcult.org)
