Kuća kao sadržitelj tela
Gradska kuća, Kuća mesa, Kuća strave ili Kuća bola (House of Pain), potom kuća Kapuletovih, gde se značenje reči kuća uzima sinonimno za reč porodica, sve zajedno neki su od mnogih upotreba ovog pojma u svakodnevnom govoru. Pomeranje u prvobitnom značenju reči kuća dolazi onda kada se ona upotrebljena kao deo sintagme, čime najčešće služi da se izrazi određeni tip vrednosti. Uzeta kao širi pojam, ona postaje sadržitelj raznorodnih značenja i ujedno se ostvaruje kao metafora. Na ovom tragu mišljena nalazi se Gaston Bašlar kada u Poetici prostora piše da je kuća „sila integracije za misli, čiji je spajajući princip integracije sanjarenje”. Postupak integracije mogućih značenja deluje prilikom sagledavanja prostorne celine koja čini izložbu Anđele Grabež U ničijoj kući u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda.
Izložba je ostvarena kao prostorni ambijent sačinjen od skulptura, instalacija i jednog videa, čijim rasporedom i načinom postavke umtenica dočarava oneobičeni prostor kuće. Oneobičavanje ovde potiče od hibridizacije formi izloženih prostornih elemenata (luster, jorgan, sto, prozor), tako da se oni ukrštaju sa predstavnim elementima telesnosti (zubi, lice, delovi tela). Intuitivno prepoznaje tipskih karakteristika stambenog enterijera unutar ambijentalne celine izložbe dolazi usled pomeranja kroz ukrštanje predmeta nameštaja sa skulptorski izvedenim fragmentima ljudskog tela. Luster je načinjen od niski keramički oblika u formi zuba, oboreni okvir stola prekriva pačvork draperja od silikonski odlivenih fragmenata ljudskog tela, a jorgan postavljen da raširen visi u prostoru upriličava isti postupak pačvorka silikonski načinjenih maski lica. Svodeći predstave tela na parcijalne objekte, umetnica pojmu kuće pridodaje i pojam tela kao dodatnu metaforu. Fiziologija tela ovde se ukršta sa fiziologijom kuće što upućuje da se antropomorfizacija prostora može tumačiti kao vid poistovećivanja enterijera sa psihološkim prostorom. Predstavljeni fragmenti tela kao i fragmenti kuće ovde uvode u domen saživljavanja sa intimnim što je dodatno istaknuto video radom datim u cirkularnoj repeticiji kratkih isečaka snimljenih u formi kućnog videa u kome su prisutni neki od elemenata postavke. On se prikazuje u zasebnoj prostoriji i služi kao mogući narativ uvođenja u atmosferu intimnog.
Ambijentalno oblikovanje doma u umetničkom prostoru citat je koji je moguće videti i na globalnoj savremenoj umetničkoj sceni.
Aktuelna predstavnica Francuske na Bijenalu u Veneciji, Zineb Sedira, transformisala je prostor paviljona organizujući celine koji upućuju na bar, filmski studio, bioskopsku salu i sopstvenu dnevnu sobu, kao portale reminiscencije. Ovakvom postavkom ona referiše na epizode iz sopstvenog života migrantkinje iz Alžira i ličnih etapa tokom integracije u francusko društvo 60-ih i 70-ih godina. Referisanje na intimu sećanja na sopstveno detinjstvo koristi i američki umetnik Aleks da Korte kada apstrahuje predstavnu formu okvira kuće sačinjene od neonskih led-lampi u čiju unutrašnjost postavlja ekran na kome se prikazuju isečci crtanih i animiranih sadržaja popularne kulture iz umetnikovog detinjstva.
Zajednička crta opisanih umetničkih ostvarenja sa izložbom Anđele Grabež odnosi se na kuću kao prostornu i pojmovnu celinu, koja je ujedno sadržitelj umetnički osmišljene stvarnosti utemeljene u intimnoj viziji otvorenoj za posmatrača. Priroda pojma kuće temelji se na konačnom zbiru slika koje čoveku pružaju iluziju stabilnosti, a koje date u osmišljenoj umetničkoj prostornoj celini čine osnovu za intepretaciju moguće stvarnosti.
Tijana Savatić
*Foto: Đorđe Petković © KCB
