Maj u Jugoslovenskoj kinoteci

Deo programa Međunarodnog festivala dokumentarnog filma Beldocs, ciklusi savremenih kineskih i filmova posvećenih mitskim predelima i modi, temati o početku i propasti rokenrola u Srbiji, specijal povodom Noći muzeja, Festival najkraćeg filma na svetu, jubilej Kino kluba Beograd, omaž ruskom pesniku Borisu Rižiju i nedavno preminulim glumcima Elizabet Tejlor, Ferliju Grejndžeru i Ivici Vidoviću, kao i producentu Berndu Ajhingeru i hrvatskom reditelju Fadilu Hadžiću, deo su majske ponude Muzeja Jugoslovenske kinoteke u Beogradu.

Deo programa Međunarodnog festivala dokumentarnog filma Beldocs, ciklusi savremenih kineskih i filmova posvećenih mitskim predelima i modi, temati o početku i propasti rokenrola u Srbiji, specijal povodom Noći muzeja, Festival najkraćeg filma na svetu, jubilej Kino kluba Beograd, omaž ruskom pesniku Borisu Rižiju i nedavno preminulim glumcima Elizabet Tejlor, Ferliju Grejndžeru i Ivici Vidoviću, kao i producentu Berndu Ajhingeru i hrvatskom reditelju Fadilu Hadžiću, deo su majske ponude Muzeja Jugoslovenske kinoteke u Beogradu.

Nakon prvomajskog praznika, Kinoteka 3. maja predstavlja temat “Kako je počeo (u Srbiji) rokenrol”, u okviru kojeg će prikazati filmove “Nemirni” (1967) Kokana Rakonjca, “Kad budem mrtav i beo” (1968) Živojina Pavlovića, te “Kako sam postao (i prestao da budem) roker” i “Igranke” (Siluete, Elipse) iz kolekcije Zorana Simjanovića.

Kako je propao (u Srbiji) rokenrol predstaviće 4. maja filmovi “Sok od šljiva” (1981) Branka Baletića, čuveni omnibus “Kako je propao rokenrol” (Goran Gajić, Ivan Slavica, Zoran Pezo) iz 1989. godine i “Hajde da se volimo 2” (1989) Stanka Crnobrnje, sa folk zvezdom Lepom Brenom i Dragomirom Gidrom Bojanićem.

U Kinoteci će biti prikazan i deo programa četvrtog Beldocsa, koji će biti održan od 4. do 11. maja u više bioskopskih dvorana.

Posetioci Kinoteke imaće priliku da vide selekciju najboljih ostvarenja za festivala Dok Lajpcig, a u okviru programa “Belgrade Screenings”, između ostalog, i film “Kino klub Beograd” Darka Bajića iz 1981. godine, posvećen jedinom alternativnom mestu filmske umetnosti 60-ih godina u Beogradu, u kojem su svoje amaterske radove stvarali autori jednog od najvažnijeg istorijskog perioda u kinematografiji Srbije - “crnog talasa”. U filmu govore Dušan Makavejev, Živojin Pavlović, Marko Babac, Dragoljub Ješa Ivkov i drugi, uz autentične inserte iz njihovih prvih filmova.

Šezdesetogodišnjica osnivanja Kino kluba Beograd biće posebno obeležena 27. maja, kada će biti prikzani filmovi “Kapi vode, ratnici” (1962) i “Grad” (1963) Marka Babca, Živojina Pavlovića i Vojislava Kokana Rakonjca, uz specijalne projekcije povodom jubileja - biće prikazani filmovi “Jutro” (1954) Vidoja Mojsilovića, “Volite se ljudi” (1955) Dragoljuba Ivkova, “Pečat” (1955) i “Antonijevo razvijeno ogledalo” (1957) Makavejeva, “Drveni konjić” (1957) i “Braća / Kain i Avelj” (1959) Babca, “Rok” (1960) Divne Jovanović, “Zemlja” (1961) Borka Niketića, “Triptih o materiji i smrti” (1961) Živojina Pavlovića, “Rondo” (1962) Ivana Martinca, “Marija” (1969) Blagoja Lupe, “Ponedeljak” (1965) Srđana Karanovića i “Bela maramica” (1955) Vojislava Rakonjca.

Kinoteka će ugostiti 13. maja Festival najkraćeg filma na svetu (Cinema tres courts), a 14. maja učestvuje u osmoj Noći muzeja u Beogradu programom filmova producentske kuće Artistik film i Jugoslovenskog prosvetnog pregleda. Biće prikazan igrani film "Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi" iz 1911. godine, u produkciji Svetozara Botorića i režiji Čiča Ilije Stanojevića, koji je snimio Mađar Lajoš Pitrolf, poznat pod pseudonimom Luj de Beri (Louis De Beery). Publika će videti u Noći muzeja i razglednice starog srpskog filma.

Omaže nedavno preminulim umetnicima, Kinoteka počinje 12. maja podsećanjem na američkog glumca Farlija Grendžera (1925-2011) i hrvatskog Ivicu Vidovića (1939-2011).

Publika će se podsetiti Grendžera filmovima “Nepoznati iz Nord ekspresa” (1951) Alfreda Hičkoka (Hitchcock) i “Senso” (1954) Lukina Viskontija (Luchino Visconti), a u znak sećanja na hrvatskog pozorišnog i filmskog glumca Vidovića, koji je preminuo 18. aprila u Zagrebu u 72. godini, biće prikazan film “Ritam zločina” (1981) Zorana Tadića.

Kinoteka će 13. i 14. maja podsetiti i na filmsku divu Elizabet Tejlor (Elizabeth Taylor), koja je preminula 23. marta u Los Anđelesu, nedugo nakon 79. rođendana.

U čast Tejlorove, dvostruke oskarovke, koja se proslavila i burnim životom i ljubavnim vezama, Kinoteka će prikazati “Mačku na usijanom limenom krovu” (1958) Ričarda Bruksa (Richard Brooks), u kojoj joj je partner bio Pol Njumen (Paul Newman), zatim “Baterfild 8” (1960) Danijela Mana (Daniel Mann), “Ko se boji Virdžinije Vulf” (1966) Majka Nikolsa (Mike Nichols), u kojem je igrao i njen dvostruki suprug Ričard Barton (Richard Burton), te “Odsjaj u zlatnom oku” (1967) Džona Hjustona (John Huston), u kojem je igrao i Marlon Brando.

U znak sećanja na producenta Bernda Ajhingera (Eichinger, 1949-2011), Kinoteka će 15. maja prikazati filmove “Mi deca sa kolodvora Zoo” (1981) i “Slučaj Bader Majhof” (2008) Ulija Edela.

Kinoteka odaje poštu 15. maja i hrvatskom reditelju Fadilu Hadžiću (1922-2011) - filmom “Novinar” (1979), sa Radetom Šerbedžijom i Fabijanom Šovagovićem, za koji je Hadžić dobio Zlatnu arenu za režiju u Puli.

Poseban program najavljen je za 16. maj, a posvećen je zbirci pesama “U Rusiji se rastaje zauvek” jednog od najistaknutijih ruskih pesnika 20. veka Borisa Rižija (1974-2011), objavljenoj povodom desetogodišnjice njegove smrti.

Zbirku je, u prevodu Svetislava Travice, objavio Fond “Princeza Olivera”, a predstaviće je prevodilac, pisac i filmski kritičar Vladimir Kolarić, kao i izdavač, priređivač i urednica Olivera Šaranović, dok će Rižijeve stihove na ruskom i srpskom kazivati glumac Miloš Vlalukin.

Tim povodom biće prikazan i dokumentarni film “Boris Rižij” (Boris Ryzhy, 2008), a kao specijalni gosti najavljeni su autorka tog ostvarenja Aliona van der Horst iz Holandije, kao i Irina Knjazeva, supruga pokojnog pesnika.

Kinoteka će od 16. do 19. maja i potom od 23. do 25. prikazati i ciklus “Mitski predeli”, koji obuhvata filmove “Stargate” Rolanda Emeriha (Emmerich), “Rapa Nui - centar sveta” (1994) Kevina Rejnoldsa (Reynolds), “Besmrtna” (2004) Enkija Bilala, “Elektra” (1962) Mihalisa Kakojanisa (Kakogiannis), “Ilja Muromorec” (1956) Aleksandra Ptuška (Aleksandr Ptushko), te “Kralj Edip” (1967) Pjera Paola Pazolinija (Pier Paolo Pasolini).

Biće prikazani i “Konan Varvarin” (1982) Džona Milijusa (John Milius), “Borba Titana” (1981) Dezmonda Dejvisa (Desmond Davis) i novu verziju Luija Leterijea (Louis Leterrier) iz 2010. godine, te “Mumija: grobnica Zmaja imperatora” (2008) Roba Koena (Cohen), “Konan uništitelj” (1984) Ričarda Flajšera (Richard Fleischer), “Pesnikova krv” (1930), “Orfej” (1950) i “Testament Orfeja” Žana Koktoa (Jean Cocteau), te “Mumija” (1999) i “Povratak mumije” (2001) Stivena Somersa (Stephen Sommers) i “Kralj škorpiona” (2002) Čaka Rasela (Chuck Russell).

Posebna poslastica za ljubitelje mode biće Elle Fashion Film Festival, koji će početi 20. maja filmom “Koko pre Šanel” (2009) An Fonten (Anne Fontaine), sa Odri Tatu (Audrey Tautou), a do 22. maja prikazaće i “Smešno lice” (1957) Stenlija Donena (Stanley) sa Odri Hepbern (Audrey Hepburn) i Fredom Aster (Astaire), “Visoka moda” (1994) Roberta Altmana sa Sofijom Loren (Sophia Loren) i Marčelom Mastrojanijem (Marcello Mastroianni), “Peti element” (1994) Lika Besona (Luc Besson), “Crtačica modela” (1957) Vinsenta Minelija (Vincente Minnelli), “Visoke potpetice” (1991) Pedra Almodovara i, u završnici, jugoslovenski film “Ljubav i moda” (1960) Ljubomira Radičevića, sa Bebom Lončar i Dušanom Bulajićem.

Majski program Kinoteke obuhvata i ciklus savremenog kineskog filma od 28. maja do 2. juna, koji čine “Poslednja vladarka” (Jin Shen, Chen Mingxin), “Dani u Hutongu” (An Zhanjun), “Cvetni mart” (Ceng Xiaoxin), “Čvor” (Yin Li), “Dve žene sa crvenim šalovima” (Han Zhijun), “Gde je moj dom” (Misheng He), “Ljubavi, vrati se” (Chen Jun), “ti i ja” (Ma Liwen), “Linija broj 3” (She Yan), “Kralj Tej Go-a i njegov sin” (Zhou Wei) i “Drama Li Mi” (Cao Baoping).

Prema željama gledalaca, Kinoteka će 11. maja prikazati “Prohujalo sa vihorom” (1939) Viktora Fleminga (Victor Flaming) i “Plinska svetslost” (1944) Džordža Kjukora (George Cukor).

Program Studija za digitalne medije “Vlada Petrić” nudi od 17. do 19. maja program posvećen Hajao Mijazakiju “Konstruktor svetova - budućih i prošlih”.

Kinoteka će 6. juna obeležiti svoj dan, koji je i godišnjica prve filmske projekcije u Beogradu i na Balkanu, a do tada bi, kako je više puta najavljeno, trebalo i da se useli u novu zgradu u Uzun Mirkovoj ulici.

Sajt Jugoslovenske kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)