Mandala i krst / dokumenti
Umetnik Zoran Naskovski predstavlja u galeriji “Menjačnica” Gete instituta u Beogradu izbor dokumenata, artefakata i radova iz svog višegodišnjeg projekta “Mandala i krst” koji je prvenstveno zasnovan na istraživačkom radu, analizi i arhiviranju štampanih medija u realnom vremenu.
Izložba “Mandala i krst / dokumenti 2015-2018” u Menjačnici, koja će biti otvorena 5. aprila, nastavak je projekta koji je predstavljen u decembru 2015/ januaru 2016. godine u Centru za kulturnu dekontaminaciju (Mandala i krst / zamračenje, izbeglice i ekonomsko kockanje), a ostao je otvoren za akumulaciju i arhviiranje. Instalacija u CZKD-u je, pored izloženih dokumenata i artefakata, uključivala i video projekciju na velikoj crnoj zavesi, periodično kratkotrajno gašenje svetla u prostoru, kao i diskretan pozadinski zvuk.
Projekat predstavlja otvorenu platformu za analizu savremenog statusa politika slika kroz prezentaciju dokumenata koji mapiraju pre svega dve ključne godine – 2015/2016, koje su presudne za eskalaciju izbegličke krize, kao i za uspostavljanje potpuno novih odnosa i relacija u svetu, kroz politiku slika u prostoru između vidljivog i nevidljivog i kroz prizmu stvaranja novih linija razgraničenja evropskog i neevropskog poretka i konteksta.
Dokumenti, kao što su tekst "Mandala i krst" u američkom umetničkom časopisu Art in America, zatim nedeljnik New Yorker, objavljen nakon terorističkog napada 11. septembra, kao i prva, vinil EP ploča Muslimgauza sa potpuno crnim omotom bez ikakvih informacija, ukazuju iz različitih uglova, sa različite vremenske distance i bez prikazanih slika, na iste ili slične probleme sa kojima se susrećemo i danas u globalnoj, tehnološkoj masovnoj cirkulaciji slika i informacija.
Projekat Naskovskog ukazuje da su asimetrični, proksi ratovi, koji su bili vrele tačke Hladnog rata, nakon pada Berlinskog zida, sloma komunizma i pobede liberalne demokratije, nakon izvesnog vremena ponovo obnovljeni na Bliskom i Srednjem istoku. Sada, ne samo kao asimetrični ratovi, već kao višestruko uslojeni i zamagljeni različitim dimenzijama spoljnih intervencija i novonastalih koalicija, uslovili su egzodus sa prizorima biblijskih razmera i slikama kakve su do sada viđane samo u epskim i istorijskim scenama. Takve identične scene vide se i na video snimku sa Balkanske rute, snimljene nadzornom termalnom kamerom slovenačke policije, pri transportu izbeglica vozom i njihovom kasnijem navođenju ka prelasku slovenačko-hrvatske granice preko ledene reke Sutle.
Izmeštanjem medijske pažnje sa tih na neke druge događaje, ovaj problem - uslovljen sistemskim nasiljem, uslojen stvaranjem novih ograda i zidova i jačanjem desnice i populizma, ostaje i dalje aktuelan. Dugoročni cilj projekta je stvaranje arhiva i otvorene platforme koje pružaju mogućnost za razmatranje i delovanje, kao i za bolje sagledavanje problema koji će dugo biti aktuelni u 21. veku.
Zoran Naskovski je konceptualni i medijski umetnik čiji rad i istraživanja obuhvataju prakse avangardne i savremene umetnosti, kritiku manipulacija slika i informacija, političko i ekonomsko nasilje i institucionalnu kritiku.
Radovi Naskovskog izlagani su kako na srpskoj umetničkoj sceni, tako i na međunarodnim izložbama u muzejima i institucijama kao što su Vitni muzej u Njujorku, Endi Vorhol muzej u Picburgu, Berkli muzej u Berkliju, Tejt Britan u Londonu, Centar “Žorž Pompidu” u Pariz, Hamburger Bahnhof u Berlinu, Fridericianum u Kaselu... Naskovski je učestvovao 2007. godine na centralnoj izložbi 52. Bijenala u Veneciji “Think with the Senses – Feel with the Mind. Art in the Present Tense”, na poziv tadašnjeg umetničkog direktora Roberta Stora.
Dobitnik je, između ostalog, nagrade Memorijala Nadežde Petrović 1996. godine, nagrade godišnje izložbe Centra za savremenu umetnost Beograd 1997. godine, kao i nagrade 44. Oktobarskog salona 2003. godine i 47. Oktobarskog salona 2006. godine.
Izložba Naskovskog u galeriji “Menjačnica” biće otvorena do 30. aprila, a 19. aprila, u okviru Umetničkog kafea, biće održan razgovor sa umetnikom koji će voditi istoričarka umetnosti Jasna Tijardović.
(SEEcult.org)
