Na obroncima Ararata

Izložba slika i ilustracija Anamarije Vartabedijan “Na obroncima Ararata” u Etnografskom muzeju u Beogradu, kojom ta umetnica obeležava 20 godina samostalne izlagačke aktivnosti, obuhvata radove inspirisane tradicijom, kulturnim identitetom i nasleđem, kao i prirodnim lepotama Jermenije - odakle je poreklom.

Anamarija Vartabedijan započela je u aprilu 2015. godine obeležavanje svog jubileja retrospektivom u Folk art muzeju u Jerevanu, održanom u okviru programa povodom stogodišnjice od genocida nad Jermenima tokom Prvog svetskog rata

Na izložbi u Etnografskom muzeju, koja će biti otvorena od 12. do 24. februara, predstaviće 23 rada iz novog ciklusa koji je nastao od 2014. do 2016. godine, a predstavlјa inovativni spoj savremenih grafičkih i slikarskih tehnika. Slike i ilustracije su inspirisane jermenskim kulturnim nasleđem, hačkarima, spomenicima i crkvama, pismom i narodnom tradicijom, kao i crkvama u Srbiji koje su gradili jermenski graditelјi.

Radovi su u tehnici akrilik na papiru i platnu, digitalna štampa, frotaž.

Izložba “Na obroncima Ararata”, prema navodima umetnice, inspirisana je raznolikošću i bogatstvom kulturnog nasleđa Jermenije i osmišlјena je traganjem za mogućnostima promocije njene kulture kroz savremenu vizuelnu umetnost.

Anamarija Vartabedijan, Sevan 2014, 50 x 70 cm, ilustracija za knjigu

Ararat zovu mestom stvaranja sveta, jer se kaže da na njegovom vrhu počiva Nojeva barka. Nojev prapraunuk Hajk je osnivač jermenske nacije i po njemu se Jermenija zove Hajastan. Na jermenskom prostoru oko planine Ararat pet milenijuma je stvarana autentična umetnost. Jermenija je prva carevina koja je zvanično prihvatila hrišćanstvo 301. godine. Sveti Mesrop Maštots daleke 405. godine uredio je i uveo jermenski alfabet koji je i danas u upotrebi, navela je Anamarija Vartabedijan, koja je prvi put posetila Jermeniju 2015. godine povodom izložbe “Život” koja je bila posvećena predstavlјanju srpskog i jermenskog kulturnog nasleđa, a održana je u Etnografskom muzeju u Jerevanu, u okviru zvaničnog programa Ministarstva kulture Jermenije povodom obeležavanja stogodišnjice od genocida nad Jermenima.

“Nije mi bilo teško da slikam Jermeniju. Mnoge priče, slike, fotografije i knjige koje su moji roditelјi doneli sa svojih putovanja, i frotaži jermenskih spomenika koje je moj otac otisnuo, pomogli su mi da stvorim svoju sliku Jermenije, onakvu kakva ona zapravo i jeste, onu koja izbija iz mojih gena. Ipak, putovanje kroz veći deo zemlјe i fotografisanje predela, spomenika, arhitekture, ornamenata i lјudi doneli su novi, utemelјen i snažan pogled na moju otadžbinu. Sveta planina Ararat, danas na tuđoj teritoriji, hramovi i izvori mineralne vode ka južnoj, istočnoj i severnoj granici zemlјe vulkanskog kamena tufa, poneki jablan i drvo, visoravni, sneg i lekovito bilјe, zemlјa vinograda, nara i kajsija, lala i makova, snažno su uticali na stvaranje novih slika”, navela je Anamarija Vartabedijan.

Osnovnu strukturu njenih slika čine autentični jermenski ornamenti i slovni znakovi, prikazani kroz pejzaž i srednjovekovnu arhitekturu, spomenike i portrete. Boje na slikama prate kolorit autentične keramike ili boje ornamenata ručno tkanih tepiha. Manastir Noravank – čuvar manuskripata i pismenosti sa crvenim planinskim vencem oko sebe, manastir Hor Virap sa pogledom na Ararat - mesto odakle se iz zatočeništva izbavio Grigor prosvetitelј i širio hrišćanstvo, manastir Sevanavank na litici jezera Sevan sa velikim brojem kamenih krstova – hačkara izloženih u svojoj porti, jedan od najgrandioznijih hramova Zvartnoc sa svojim lukovima i kapitelima i kamenim relјefima našli su se u njenim interpretacijama na najnovijim platnima.

  Anamarija Vartabedijan, Sevanavank 1, 2015, 100 x 70 cm, akrilik na platnu 

Deo radova na izložbi posvećen je i jermenskom nasleđu na prostoru Srbije, na kojem se nalaze spomenici i crkve koje su podigli Jermeni (arhitektura srednjeg veka od dolaska jermenskih graditelјa u Srbiju po pozivu Svetog Save, do savremenih jermenskih spomenika postavlјenih u 20. veku). Na papirima je predstavlјen manastir Novo Hopovo iz 16. veka, crkva u Novom Sadu iz 17. veka, frotaži jermenskih spomenika sa Zelenog venca iz 17. veka koji su danas izloženi na Kalemegdanu, i frotaž sa natpisa iz manastira Vitovnica na staroslovenskom i jermenskom jeziku iz 13. veka.

Ilustracije za zbirku pesama Anuš Balajan “Boginjo moja” čine značajan i inicijalni deo izložbe, a na njima je, osim pisma, predstavlјena i jermenska tradicija pečenja nacionalnog hleba – lavaša, ornamentika drvenih ukrasa za hleb, narodna nošnja, predeli i portreti Jermena…

Prema rečima Anamarije Vartabedijan, njena želјa je da izložbom približi javnosti u Srbiji jermensku kulturnu baštinu koja mu je kroz hrišćanstvo, arhitekturu i mnoge druge elemente bliska, kao i da kroz svoj umetnički rad sačuva i istakne vrednosti i bogatstvo jermenske kulture.

  Otvaranje izložbe Anamarije Vartabedijan u Jerevanu, april 2015. Foto: Gordana Krstić-Faj

Rođena 1974. u Beogradu, Anamarija Vartabedijan je 1998. diplomirala slikarstvo na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu, na kojem je 2001. magistrirala na slikarskom odseku – smer mozaik, kod prof. Branka Milјuša, dok je zvanje master iz grafičkog dizajna stekla na Fakultetu za umetnost i dizajn u Beogradu 2014. Od 2015. godine je na doktorskim studijama na Fakultetu za primenjenu umetnost u Beogradu. Predavač je na Visokoj školi strukovnih studija Beogradska politehnika od 2003. godine.

Članica je ULUPUDS-a i ULUS-a, a priredila je  od 1995. godine 35 samostalnih izložbi u zemlјi i inostranstvu. Sa porodicom Vartabedijan izlagala je 18 puta u zemlјi i inostranstvu. Grupno izlaže od 1994. na više od 90 izložbi.

Anamarija Vartabedijan je posebno poznata po rok fotografiji kojom se bavi  od 2004. godine. Urednica je fotografije u rok i art veb magazinu davidsubrock.com i fotograf-saradnik “Politikinog zabavnika”. Pokretač je projekta “Rok momenti” - izložbe rok fotografije (od 2006. do danas).

Dobitnica je i više stručnih priznanja od 1996. godine.

Za otvaranje izložbe “Na obroncima Ararata” u Etnografskom muzeju pripremljen je i muzički program u kojem će nastupiti Katarina Kaćunković i Vartan Baronijan, te Anuš Balajan (jermenska poezija).

U okviru pratećeg programa, za 16. februar najavljeno je pesničko veče (Anuš Balajan), 19. februara biće održano predavanje Danka Strahinića “Jermeni u Turskoj – 100 godina posle”, a 23. februara Anamarija Vartabedijan govoriće na temu “Jermenija – putovanje, srednjovekovna arhitektura i ornament”.

*Foto na vrhu: Na obali jezera, 2015, 50 x 70 cm, ilustracija za knjigu

(SEEcult.org)