Nizozemska grafika deo stalne postavke Narodnog muzeja
Narodni muzej u Beogradu najavio je od 19. marta izložbu “Nizozemska grafika” u okviru stalne postavke, kojom će predstaviti izbor od gotovo sto grafičkih radova starih majstora iz svoje kolekcije.
U okviru Kabineta grafike Narodnog muzeja čuva se 200 radova nizozemskih umetnika nastalih u periodu od početka XVI do prvih decenija XVIII veka. U okviru stalne postavke, biće izloženo 96 radova u izboru dr Dragane Kovačić, kustoskinje Zbirke crteža i grafika stranih autora u Narodnom muzeju.
Umetnost grafike je tokom XVI veka postala jedno od glavnih uporišta nizozemske kulture. Razvoj grafike je u zapadnoj i severnoj Evropi tekao nezavisno u odnosu na druge likovne grane, a temeljio se na iskustvima grafičke produkcije i njene društvene funkcije koja se formirala u poslednjim decenijama XV veka. Grafički list tada postaje umetnički predmet osobene estetike koju uspostavljaju Markantoino Rajmondi i Albreht Direr. Njihov nešto mlađi savremenik Holanđanin Lukas van Lejden umetnički se formirao u mediju grafike. Van Lejdenova umetnost je bila bazirana na humanizmu, slobodnoj interpretaciji tema, originalnosti, inovacijama i stalnim istraživanjima u graverstvu, kao i na istančanoj i minucioznoj izvedbi i štampi, zbog čega je postao jedan od vodećih grafičara svog doba. Sa Van Lejdenom je nizozemska grafika stekla međunarodnu reputaciju, a znatno je uticao i na sledeće generacije svojih sunarodnika, pre svega Hendrika Holcijusa, Žaka de Hejna II i Rembranta, saopštio je Narodni muzej.
Hendrik Holcijus, Kalpurnije, iz seriije Rimski heroji, 1586, bakrorez, izdanje Hendrik Holcijus, Harlem
Nizozemska grafika je doživela ekspanziju u oblasti između reka Meze, Šelde i Rajne od XV do XVIII veka, gde se razvila specifična kultura, utemeljena na kasnom srednjem veku.
Razvojem gradova, poput Briža i Genta, već u XIII veku formirala se i građanska kultura sa dominantnim snažnim esnafskim udruženjima bankara i trgovaca, koja pariraju moći vladara i imaju vlastiti ukus i potrebe za umetnošću. Ta kultura je u periodu od XVI do XVIII veka izrodila osobenu umetnost, kao plod izuzetno živih društvenih aktivnosti, sa velikim prometom ljudi, robe i umetnina. U XVI veku je Antverpen bio posebno značajan centar. Ljudi su se kretali i migrirali iz nekoliko razloga: zbog ratova, ekonomskih faktora, vođeni znatiželjom i traganjem za umetnotošću, nošeni humanističko-renesansnim idejama koje su ih odvodile u Italiju, kao i unutar te oblasti, te prema Francuskoj, Engleskoj i Nemačkoj, što je bio ambijent i preduslov nastajanja tako raznovrsne i bogate umetničke produkcije.
Grafike u kolekciji Narodnog muzeja nabavljane su najvećim delom otkupom posle 1945. godine.
Najveća je bila kolekcija Jelene Steafanović-Sakelarides, a zatim Zvonka Svitličića, dr Henriha Lederera i drugih.
Kornelis Bega, Kraj ognjišta, oko 1650, bakropis
Izložba “Nizozemska grafika” biće otvorena na prvom spratu izložbenog prostora Narodnog muzeja koji uspostavlja dinamičnost stalne postavke kojom je Narodni muzej otvoren 28. juna 2018. godine - deceniju i po nakon zatvaranja prethodne stalne postavke i više puta odlagane rekonstrukcije.
U Narodnom muzeju u toku je i italijanska izložba “Berninijeva škola i rimski barok. Remek-dela iz Palate Kiđi u Ariči”.
*Naslovna fotografija: Johan Sadeler, Stvaranje ptica i riba, iz serije Postanje, prema Marten de Vos, posle 1588, bakrorez, izdanje Johan Sadeler, Minhen-Antverpen
(SEEcult.org)
