Odabrani za 54. Pozorje

Selektori 54. Sterijinog pozorja u Novom Sadu Igor Burić i Vladimir Kopicl odabrali su 14 predstava nastalih na domaćim i stranim tekstovima za takmičarske programe, a odgledali su ih više od 80, videvši, kako su naveli u obrazloženju, “ono čemu su se i nadali, ali i ono čemu su se radovali”.

Selektori 54. Sterijinog pozorja u Novom Sadu Igor Burić i Vladimir Kopicl odabrali su 14 predstava nastalih na domaćim i stranim tekstovima za takmičarske programe, a odgledali su ih više od 80, videvši, kako su naveli u obrazloženju, “ono čemu su se i nadali, ali i ono čemu su se radovali”.

U selekciji nacionalne drame 54. Pozorja, koje će biti održano od 25. maja do 5. juna, našle su se predstave “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta u Beogradu, “Brod za lutke” i “Je li bilo kneževe večere” Srpskog narodnog pozorišta (SNP) u Novom Sadu, “Šuma blista” beogradskog Ateljea 212, “Maratonci trče počasni krug” Pozorišta na Terazijama, “Narodni poslanik” Narodnog pozorišta Republike Srpske i “Lepet mojih plućnih krila” Narodnog pozorišta Sombor.

Predstava “Derviš i smrt” prema romanu Meše Selimovića, u režiji i adaptaciji Egona Savina, jedna je od najgledanijih ove sezone u Beogradu, a u naslovnoj ulozi predstavlja upečatljivog makedonskog glumca Nikolu Ristanovskog.

Novosadsko SNP, u kojem će Pozorje biti i održano, učestvuje sa dve predstave, uključujući “Brod za lutke” Milene Marković, koja je takođe dvostruko zastupljena u konkurenciji nacionalne drame - tekstom “Šuma blista” Ateljea 212, u režiji Tomija Janežiča iz Slovenije.

“Brod za lutke” režirala je Ana Tomović, dok je rediteljka druge predstave SNP-a u konkurenciji Vida Ognjenović, koja je i autorka drame “Je li bilo kneževe večere”, raskošne ironično-polemičke vivisekcije našeg narodnog / građanskog, pa i salonsko-političkog uma, sklonog mitizujućem shvatanju istorije i našeg mesta u njoj, kako su istakli selektori Pozorja.

Beogradsku pozorišnu scenu predstavlja i mjuzikl prema kultnom tekstu Dušana Kovačevića “Maratonci trče počasni krug”, u režiji Kokana Mladenovića i izvođenju Pozorišta na Terazijama.

Predstavu “Narodni poslanik” Branislava Nušića, u izvođenju banjalučkog Narodnog pozorišta, režirao je Nikola Pejaković, a u selekciji nacionalne drame je i tekst mladog dramskog pisca Uglješe Šajtinca “Lepet mojih plucnih krila” koji je za somborski teatar režirao Marko Manojlović.

Sedam predstava izabrano je i za takmičarski program nacionalnih pozorišta prema stranim tekstovima, uključujući komad “Razbojnici” Fridriha Šilera u izvođenju subotičkog Narodnog pozorišta (Narodno kazalište / Népszínház) i režiji Nikole Zavišića, koji je i selektor ovogodišnjeg međunarodnog programa Pozorja.

U konkurenciji nacionalnog teatra, odnosno domaćih predstava prema stranim tekstovima, su i “Nevinost” Dee Loer, u režiji Dejana Mijača i izvođenju Ateljea 212, “Terapija” Kristofera Đuranga i Olivere Đorđević, koja je i rediteljka tog komada, u izvođenju Pozorišta "Deže Kostolanji" iz Subotice, te predstava “O nasilju” prema Šekspirovom “Titu Androniku”, u izvođenju kikindskog Narodnog pozorišta i beogradske trupe Hop.la!, u režiji i adaptaciji Anđelke Nikolić.

U konkurenciji su i “Mrtve duše” N. V. Gogolja, u izvođenju Narodnog pozorišta "Toša Jovanović" u Zrenjaninu i režiji Ljuboslava Majere, Volterov “Kandid ili optimizam” Jugoslovenskog dramskog pozorišta, u režiji Aleksandra Popovskog iz Makedonije, te “Rozenkranc i Gildenstern su mrtvi” Toma Stoparda, u režiji Jovana Grujića i koprodukciji Bitef teatra, Kulturnog centra Inđija i Pozorišta mladih u Novom Sadu.

Prema navodima selektora Burića i Kopicla, prilikom gledanja više od 80 predstava koje su bili potencijalni kandidati za Pozorje, videli su prostorno - kapital - ergonomsku stratifikaciju teatra, od scena tehno - glomaznih i sajber - malih do retro - podrumskih i etno - muzejskih. Videli su, kako su naveli, i za scensku operacionalizaciju raspoređena dramska dela - više ili manje napadno dramatizovana, a ocenili su i da je prostorno manjim scenama, posebno prestoničkim, umnogome zavladao diskurzivni trend ideografske tehno - protetičko - paradne vrste.

U pojedinim predstavama, kako su dodali, “glumci bez mikrofona kanda više ni tikve ne sade, a kamoli scenski govore”. Ujedno, naveli su i da su videli i sjajnu igru u praznini rediteljski bravurozno ogoljene scene, kada glumci nemaju kuda nego u svoje likove, reči i gest koji puni, sapliće i raspliće smisao napisanog i odigranog.

Takođe, zaključili su i da se scenska tehno - protetika nešto logičnije prelila i u domen scenskog označavanja svetlom, pa i tamom, te da se dekor i scenografija sve češće redukuju na elementarno, i to ne bez razloga niti pokrića.

Selektori Burić i Kopicl sami su odabrali svih 14 predstava, s obzirom da je Tatjani Mandić Rigonat, izborom za direktora Drame beogradskog Narodnog pozorišta, prestao mandat zbog mogućeg konflikta interesa.

U tim okolnostima, menadžment i uprava Pozorja odlučili su da kao koselektore imenuju Kopicla, dosadašnjeg selektora selekcije nacionalnog pozorišta, i pozorišnog kritičara Burića iz novosadskog “Dnevnika”.

Prema navodima direktora Sterijinog pozorja Ivana M. Lalića, Pozorje kao institucija koja afirmiše sve aspekte pozorišnog čina, uključivanjem mladog kritičara u selektorski tim, promoviše novu generaciju domaćih kritičarskih imena, što smatra i jednom od svojih prioritetnih obaveza.

Na 54. Pozorju - umesto ranijeg programa “Krugovi”, čiji je selektor bio Ivan Medenica, ove godine međunarodna selekcija biće održana pod nazivom “Drugovi”, a prema koncepciji Zavišića, inspirisana je komunističkim nasleđenjem.

Zavišić je odabrao predstave koje se na različite načine bave pitanjima odnosa prema nasleđu ideje komunizma i njegovog direktnog oponenta - kapitalizma, pa će publika Pozorja moći da vidi švedski Teatar Tribunalen i Teatar Galeasen koji dolaze sa viđenjem Komunističkog manifesta, zatim nemačka andcompany&Co. koja će izvesti “Little Red (Play): Herstory” o bivšoj Istočnoj Nemačkoj i njenom “Drugarskom” zagrljaju sa takođe bivšim SSSR-om, holandska Teatergroep de Bus, koja će izvesti predstavu “Europia” sa duhovitom analizom pojma EU.

Biće izvedena i predstava “Turbofolk” riječkog HNK Ivana pl. Zajca, u režiji Olivera Frljića, koja se bavim mračnim zaostatkom nasleđa SFRJ na šokantan i rafiniran način, uz bolnu i bizarnu, često i neodoljivo duhovitu analizu svih nekadašnjih drugarstava.

Zavišić je odabrao i dve češke predstave - “Erorizam” i “Fragile” grupe Krepsko iz Praga, te jednu američku - Lucidity suitcase theatre iz Filadelfije izvešće “Flamingo / Winnebago”, duhovitu i bolnu priču o nestanku i prestanku sveta i traženju sopstvenih korena, koja će na Pozorju imati evropsku premijeru, a po strukturi je bliska filmskom narativu američkog reditelja Džima Džarmuša.

Prošle godine na Sterijinom pozorju trijumfovala je predstava “Ćeif” sarajevskog dramskog pisca Mirze Fehimovića, u režiji Egona Savina, koja je nastala prema pobedničkom tekstu na konkursu Beogradskog dramskog pozorišta i sarajevskog festivala MESS.

“Ćeif” je proglašen najboljom predstavom 53. Pozorja, a Sterijine nagrade dobili su i Savin i glumica Dušanka Stojanović.

Sajt Pozorja je www.pozorje.org.rs

(SEEcult.org)