Oproštaj od Bore Iljovskog
Istaknuti umetnik Bora Iljovski biće sahranjen 16. oktobra u 13 sati na Centralnom groblju u Beogradu, saopštio je Muzej saremene umetnosti.
Iljovski je preminuo 14. oktobra u Beogradu u 71. godini.
Stvaralačkim opusom, kako je istakao MSUB, Iljovski je obeležio drugu polovinu 20. veka na jugoslovenskom umetničkom prostoru kao jedan od najautentičnijih i najboljih protagonista slikarskog modernizma.
Rođen 17. jula 1942. u Drenovi kod Florine (Egejska Makedonija, Grčka), Iljovski je nakon okončanja građanskog rata u Grčkoj 1949. godine sa ostalim izbeglicama prvobitno prinudno iseljen u Poljsku, a u Beograd je došao 1956. godine.
Akademiju za likovne umetnosti završio je 1968. godine u klasi profesora Đorđa Bošana, kod koga je pohađao i specijalni tečaj kao jedini student u klasi.
Rana dela Iljovskog stilski su bliska krugu beogradske nove figuracije koja neposrednu inspiraciju crpi iz atmosfere urbanog okruženja, ikonografije masovnih medija, kao i amblematike proizvoda za svakodnevnu upotrebu.
Karakteristična dela tog ranog perioda su “Proba najlepše haljine” (1967), “Dve žene” (1968) i “Portret gospođe Mile” (1968).
Početkom 70-ih godina XX veka, Iljovski uvodi veliki format slike sa specifičnim motivom mape (karta glave, karta šake), gde je kontura figure okvir unutar kojeg se razvija asocijativna predstava, sa detaljima koji cirkulišu unutar nje. Time je figura redukovana na dvodimenzionalni znak, što će kasnije biti razvijeno kao niz znakova grupisanih po određenom sistemu ili pak potpuno haotično razmešetenih po površini slike (Dve grupe pogleda kroz naočare, 1972; Oštar pogled, 1972).
U istom periodu konstituisani su motivi karakteristični za Iljovskog, pre svega slova, brojeva i notnog pisma koji se ponavljaju na celoj površini platna tvoreći potpuno decentralizovanu kompoziciju.
Za razumevanje stvaralačkog opusa Iljovskog, kako je napomenuo MSUB, značajan je period eksperimentisanja s trakama od različitog materijala. U početku su to trake od drveta i kartona kojima umetnik najpre manipuliše u prostoru, da bi ih potom uz upotrebu tehnike kolaža smestio na površinu slike i konačno transponovao u samo telo slike kao motiv. Kompozicije s trakama u najvećoj meri izražavaju dinamiku i ritam likovnih elemenata.
Prema rečima samog umetnika, one su ključni motiv za razumevanje njegovog opusa.
Tokom 80-ih godina, motiv traka zamenjen je oblom formom, a ritam koji se u dotadašnjim kompozicijama ostvarivao sudarom kolorističkih vrednosti i različitim usmeravanjem pravaca bojenih traka ostao je prepoznatljiv i u kasnijoj fazi njegovog stvaralaštva.
Krajem 70-ih i i tokom 80-ih godina nastala su najznačajnija dela Iljovskog - “Nikad prevaziđeno”, “Uznemireni šablon”, “Na crnom polju”, “Lična svita”, “Žuti crtež na crvenom polju” itd. To je i vreme njegove pune afirmacije na jugoslovenskoj sceni, što potvrđuje i izbor za jugoslovenskog predstavnika na 41. Bijenalu u Veneciji (1982).
Radovi Iljovskog predstavljeni su na više od 20 samostalnih i velikom broju grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu.
MSUB mu je priredio 2006. godine retrospektivnu izložbu, na kojoj je prikazano više od sto njegovih dela.
Iljovski je dobitnik brojnih nagrada i priznanja, uključujući magradu za slikarstvo na izložbi ULUS 68 (1968), otkupnu nagradu grada Čačka na 15. Memorijalu Nadežde Petrović (1989), nagradu “Gorki list” kompanije “Sinalko” za ostvarenje u oblasti kulture i umetnosti (2006) i “Politikinu” nagradu za likovnu umetnost iz Fonda Vladislav Ribnikar (2007).
Dela mu se nalaze u Narodnom muzeju i MSUB-u, Nacionalnoj galeriji u Berlinu, Muzeju likovnih umetnosti u Budimpešti, MSU Republike Srpske u Banjaluci, Muzeju Zepter u Beogradu, kao i u brojnim privatnim kolekcijama u zemlji i inostranstvu.
(SEEcult.org)
