Paradigma doma Vesne Perunović
Muzej savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) najavio je od 10. marta u Galeriji-legatu Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića izložbu Vesne Perunović “Paradigma doma: Novo mesto pripadanja” koja tematski rezimira poslednjih petnaestak godina u radu te srpsko-kanadske umetnice.
Postavljena na sva tri nivoa Galerije-legata Čolakovića, izložba “Paradigma doma: Novo mesto pripadanja” (Home Paradigm: A New Place of Belonging), čiji je kustos Miroslav Karić, obuhvata radove Vesne Perunović nastale u periodu nakon 2000-ih, uključujući i instalacije sa redimejd objektima, crteže, fotografije, video radove i site-specific intervencije.
Preispitujući pojam doma iz perspektive permanentnog menjanja karaktera lokalnog i globalnog konteksta, današnje velike mobilnosti i frekventnih dislociranja, Vesna Perunović otvara niz pitanja o načinima na koje percipiramo domen domicilnog prostora, suočavajući nas sa vrednostima koje mu se tradicionalno pripisuju, poput sigurnosti, privatnosti, fiksiranog životnog okruženja, geografsko-etničke situiranosti. Lično imigrantsko iskustvo, ali i šira promišljanja fenomena migracija i izmeštanja (prisilom i izborom), postala su za Vesnu Perunović, kako je navedeno u pratećem tekstu, tematska polazišta u radovima koji su pokušaj razumevanja pozicija pojedinaca i zajednica u kontinuiranim pregovorima sa novim sredinama i identitetima, u emotivnim odnosima koje uspostavljaju prema prostorima koje su privremeno ili trajno naselili ili napustili, te u tom smislu stalne zapitanosti o pripadnosti.
Kako i sama Vesna Perunović ističe, izložba razmatra paradigmu doma u savremenim kontekstima - od pojma fizički definisanog, neposrednog životno-formativnog i protektivnog okruženja, do razumevanja doma i domicilnog kao mesta i stanja koje se konstituiše u procesima, u ostvarivanju veza sa drugima i sa svetom kroz odnose, susrete i kretanja.
Vesna Perunović, Shifting Shelter, instalacija (detalj), Angell Gallery, Toronto, 2017. Foto: Božo Vasić
Vesna Perunović, Shifting Shelter, instalacija, Illingwort Kerr Gallery, Calgary, Alberta University of the Arts, 2019. Foto: Scott Lee
Pored nekoliko ključnih ranijih ostvarenja iz autorkinog opusa (House of Exile / Kuća egzila, Cradle / Kolevka), izložba obuhvata i najrecentniju produkciju, poput instalacija velikog formata (Shifting Shelter / Promenjeno utočište, Archive of Insignificant Losses / Arhiva beznačajnih gubitaka).
Vesna Perunović, Archive of Insignificant Losses, instalacija crteža (detalj), 2014-2022. Foto: Scott Lee
Vesna Perunović je, nakon osnovnih i magistarskih studija u Beogradu i preseljenja u Kanadu krajem 80-ih godina XX veka, razvijala umetničku praksu najpre oko medija klasične slike, gradeći motivski prostor uglavnom na predstavama egzotičnih i imaginarnih predela. Devedesete godine su za nju bile period otvaranja novih tematskih polja kojima počinje da se bavi, a tiču se pitanja intimnosti, fragilnosti rodnih odnosa, interpersonalnih relacija, ali i refleksija o sopstvenom imigrantskom iskustvu.
Vesna Perunović, Descending – Over the wall, video still, 2018. Snimak: Božo Vasić
Privremeno udaljavanje od medija slike Vesnu Perunović je uvelo u interesovanje za rad u drugim vizuelnim izrazima, posebno u istraživanje asocijativnih i značenjskih potencijala materijala sačinjenog od recikliranih kućnih predmeta i raznih vrsta tekstila. Tako nastaju prve skulpture i asamblaži u kojima će se umetnica, pri eksperimentisanju sa materijalima ali i tehnikama, najviše zanimati za primenu i kombinovanje njihovih suprotstavljenih namena i kvalitativnih svojstava, odnosno za ispitivanje mogućnosti da, u novim konstelacijama i sadejstvima, komuniciraju i posmatraču prenesu određeno emotivno stanje ili proces. Kontinuirana praksa u radu sa materijalima kao i dalja testiranja njihove simboličke izražajnosti i transformativnosti posle 2000-ih, obeležili su umetničku produkciju Vesne Perunović složenijim formalnim rešenjima u vidu instalacija, ambijentalno-skulpturalnih celina i site-specific intervencija.
Taj period za umetnicu označava i početak proširivanja umetničkog izraza na polje video umetnosti i performansa, a istovremeno je, u pogledu tematsko-problemskih istraživanja, sve više približujući promišljanjima i preispitivanju pojma identiteta u migratornim kretanjima, koncepta barijera i granica, fenomena izmeštanja u kontekstu transnacionalne i transkulturalne realnosti današnjeg sveta.
Vesna Perunović, Two Sides of the Story, crveni tuš na listovima sveske (detalj), 2014. Foto: Vesna Perunović
Sumiran u poslednjih deceniju i po, umetnički rad Vesne Perunović ostaje prepoznatljiv, pre svega, po vrlo sažetom vizuelnom jeziku i strategiji svedenosti u izboru boja, predmeta i materijala koje upotrebljava, performativnih gestova koje primenjuje kao i centralnih motiva arhetipskih sadržaja kojima se, u finalnom utisku dela, bez obzira na polazišta u ličnim iskustvima i narativima, postiže univerzalnija interakcija sa posmatračem.
Vesna Perunović, Moving Monument-Threshold, New York, USA, fotografija, 2012. Foto: Božo Vasić
Vesna Perunović (1960) diplomirala je i magistrirala na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu 1987. godine. Od 1988. živi i radi u Torontu. Izlagala je na više stotina izložbi u Kanadi, SAD, Evropi, Aziji i Južnoj Americi.
Nedavno je učestvovala na Bijenalu u Havani (2019), u okviru izložbe Ad Infinitum i četvorogodišnjeg projekta Evropske unije Risk Change (2016-2020) koji se bavio fenomenom migracija. Učestvovala je na brojnim međunarodnim umetničkim rezidencijama širom sveta: ISCP u Njujorku, Red Gate u Pekingu, Glogauar u Berlinu, Risk Ćange na Malti, Galerija Miz Istanbul, Banff Residency u Alberti...
Njeni izložbeni projekti Emblems of Enigma (2007-2009) i Borderless (2009-2011) predstavljeni su u muzejima i galerijama u Kanadi i Istočnoj Evropi.
Vesna Perunović je dobitnica nagrade T.F.V.A. (2005) kao i brojnih grantova Kanadskog saveta za umetnost, uključujući prestižni OAC Chalmers Fellowship Grant (2019) za projekat The Politics of Exile and Compassion.
Vesna Perunović, Home Sweet Home, instalacija crteža (detalj), 2020-2021. Foto: Vesna Perunović
Izložbu su podržali: Ministarstvo kulture Srbije, Kanadski savet za umetnost, Savet za umetnost Ontarija, Savet za umetnost Toronta i ambasada Kanade u Beogradu.
Izložba će biti otvorena do 21. maja, a ulaz je besplatan.
(SEEcult.org)
