Pozicije i izgradnje Drugosti
Izložba Ane Mihalić “Tu i tamo” u Galeriji VN u Zagrebu inspirisana je medijskom pričom o mladom azilantu Waleu Shonyikiu Princu, koji je rodnu Nigeriju napustio zbog porodične tragedije prouzrokovane verskim i etničkim sukobima i sticajem okolnosti se našao u Hrvatskoj neposredno pre ulaska u Evropsku uniju.
Hrvatska se tu našla kao predvorje Tvrđave Evrope, zemlja koja se graniči sa Italijom i toliko joj liči da bi se gotovo s njom mogla zameniti, kao u nedavnom, često citiranom napisu iz “Hafington posta” o Hrvatskoj kao Italiji, ali bez glamura i visokih cena.
U suradnji s Waleom, mlada fotografkinja Ana Mihalić otpočela je svoje istraživanje konstrukcije identiteta, vlastitog i tuđeg, te pozicije i izgradnje Drugosti, kao slike ogledala koja se u lakanovskom shvatanju komunikacije vraća od primaoca ka pošiljaocu. To čini, kako je navela Jasna Jakšić u tekstu povodom izložbe “Tu i tamo”, kroz paralelnu prezentaciju njegove svakodnevice i subjektivne naracije o njegovom životu pre stupanja na brod koji će, prema redovnom ili vanrednom redu plovidbe krijumčara ljudima, skrenuti prema Splitu.
U režiranim fotografijama koje, u autentičnom zagrebačkom ambijentu, predstavljaju Princovu dnevnu rutinu, strpljivo komponovani i razrađeni kadrovi prenose kulturološki sraz: bilo da je reč o tradicionalnim natikačama neprimerenim čak za kućnu upotrebu u hladnoj kontinetnalnoj klimi, ili o “zdravoj” hrani koja mu je prosleđena u paketu pomoći.
Pojedine fotografije prate Princa na radnom mestu, u druženju sa ostalim azilantima i, kako navodi Jasna Jakšić, gotovo da prizivaju neka srećnija vremena svakodnevice studenata iz afričkih zemalja koji su do početka 90-ih bili daleko prisutniji na hrvatskim univerzitetima. S druge strane, neke od fotografija koje ga prikazuju u dokolici, poput onih snimljenih na omiljenom izletištu na reci Mrežnici, u svojoj se inscenaciji približavaju granici sugestije fizičke pretnje.
Tome su paralelne nadrealne, subjektivne fotografije pomoću kojih Ana Mihalić interpretira Waleov svet, posredovan njegovim svedočanstvima i sećanjima.
Tumačeći svog sagovornika, Ana Mihalić otvoreno koristi ne samo lokalni krajolik, već i način vizuelnog kodiranja poruka, otvarajući na taj način i prostor za govor i tumačenje neke treće osobe. Simbolički se sistem usvaja ne samo putem jezika, nego i jezikom samim: zato će svi integracijski programi ustrajati na učenju jezika zemlje primaoca. Kako bi se, barem privremeno, izmaknulo kolonijalno posredovanje engleskog jezika, i kako bi se Princu dala pripadajuća mu uloga tumača autorkinih fotografija, pridruženo im je njegovo svedočanstvo na maternjem i nedavno usvojenom hrvatskom jeziku.
Pozivajući se na Gayatri Chakraworthy Spivak, indijsku teoretičarku postkolonijalizma, Ana Mihalić ističe kako subalterni, a pozicija tražilaca azila ili azilanta to svakako jeste, nemaju nikakve moći po pitanju vlastite re-prezentacije. Uz veliki obzir prema junaku svoje priče, čije se prisustvo kao ravnopravnog sagovornika daje naslutiti, autorka ne otvara samo pitanja nove kategorije Drugih, koja se u Hrvatskoj ulaskom u EU nudi umesto dosadašnjih suseda i Ustavom pobrojanih nacionalnih manjina, već i mnogostrukosti identiteta, s naglaskom na njihove postkolonijalne i migrantske verzije.
“Prisetimo li se da su, i pre dvadesetak godina, ljudi iz ovih krajeva odlazili, i to ne iz ekonomskih razloga kao danas, nego podstaknuti događajima sličnim onima koji su zadesili Princa, prepoznavanje Drugoga kao mesta formiranja Jastva u ovom slučaju neće ostati na nivou polurazumljive fraze ili patronizirajućeg suživljavanja”, navela je Jasna Jakšić.
Ana Mihalić, rođena 1987. u Zagrebu, završila je dodiplomske studije snimanja na Akademiji dramske umetnosti u Zagrebu, na kojoj je apsolventkinja diplomskog studija fotografije. Učestvovala je na nekoliko radionica iz snimanja i fotografije pod vođstvom renomiranih umetnika. Nekoliko njenih serija fotografija uvršćeno je u stalni fundus Muzeja grada Zagreba i Muzeja za umjetnost i obrt. Učestvovaka je i na više grupnih izložbi, a imala je i šest samostalnih.
Izložba u Galeriji VN biće otvorena do 8. marta.
(SEEcult.org)
