Preminula Marica Radojčić
Multimedijalna umetnica i ugledna matematičarka Marica Radojčić, koja je bila prisutna na međunarodnoj i domaćoj umetničkoj sceni od početka 80-ih, preminula je 30. aprila u 75. godini.
Marica Radojčić pretrpela je teži moždani udar početkom ove godine, nakon prezentacije svog umetničkog rada u Studentskom kulturnom centru u Beogradu, u nastavku ciklusa posvećenog višemedijskoj umetnosti u okviru programa Filmorum.
Umetnost joj je bila prožeta matematikom, filosofijom i metafizikom, a izlagala je i stvarala u SAD, Nemačkoj, Belgiji, Holandiji, Austriji, Francuskoj, Mađarskoj, skandinavskim zemljama, Južnoafričkoj Uniji...
Poslednjih godina posebno je radila na višemedijskom projektu “Grananje” za koji je inspiraciju našla u drvetu, i to onom apstraktnom – matematičkom.
Drvo je, kako je govorila, jedan od najstarijih simbola sa slojevima značenja nataloženim kroz istoriju. Kulminacija tih značenjskih slojeva dostignuta je u XX veku razvojem matematičke teorije drveta, a samo grananje, toliko moćnije od onog ljudskog korak-po-korak putovanja kroz vrleti ljudske egzistencije, ima moć rasta, nastajanja - života, ali takođe i moć uništavanja, nestajanja - fatalnu moć smrti”, navela je Marica Radojčić o projektu “Grananje” koji je prvi put predstavila 2005. godine u Klagenfurtu, a potom ga je u različitim formama izlagala i u Talinu, Beču, Parizu, Turu, Lazarevcu, Novom Sadu, nekoliko puta u Beogradu, Njujorku…
U Njujorku je, između ostalog, predstavila 2016. godine i audio-vizuelni projekat “Muzički hologram – Nikola Tesla”, inspirisan izumima i eksperimentima, kao i neobičnom ličnošću slavnog naučnika Tesle, koji je realizovala sa Miroslavom Mišom Savićem.
Tesli je bio posvećen i njen autorski projekat “Osvetliću tamnu stranu meseca”, koji je realizovan u Beogradu povodom 150. rođendana tog naučnika, kao i projekat “Vidim, dakle (to) postoji” koji je predstavljen osam godina kasnije, uz učešće Vladana Jeremića, Nenada Jeremića, Miše Savića, Aleksandre Jovanić, Selene Savić i Branislava Todorovića Klinića – životnog partnera Marice Radojčić, koji je preminuo u februaru 2017. godine posle kraće i teške bolesti.
Marica Radojčić blisko je godinama sarađivala i sa američkim ekperimentalnim umetnikom Filipom Niblokom, kome je posvetila, između ostalog, i digitalni ambijentalni projekat “Povratak odlaska” (2003), inspirisan njenim ličnim doživljajem odlaska – borbom sa kancerom krajem 90-ih u Njujorku i neočekivanim povratkom u život posle uspešne operacije u Beogradu 1999.
Među njenim važnijim ostvarenjima su i poliptih-instalacije “Analiza krsta” (1986) i “Crni horizontalni limes” (1986), multimedijalni projekat “Five Eggs & Hundred Kilogrammes of Gypsum Dust” (sa Bendžaminom Edelbergom, 1997), “Brisanje” (Beograd, 2003-2006), međunarodni interdisciplinarni projekt ostvarivan u više navrata u Beogradu i okolini (predavanja, kratki film, projekcije, prezentacije, instalacije, performansi, festivali, izložbe, produkcija, gostovanja stranih umetnika…), “Zaziđivanje” (2005), performans samozaziđivanja u peći ciglane Terra Nova 98 nadomak Beograda, a potom kroz nedelju dana rušenje zida i oslobađanje (istoimeni video prikazan je na festivalu Experimental Intermedia u Kelnu 2006)...
Rođena 1943. godine u Novim Karlovcima, Marica Radojčić diplomirala je 1966. godine na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu (grupa za matematiku), na kojem je završila i poslediplomske i doktorske studije, a od kraja 60-ih i predavala. Početkom 70-ih se usavršavala u Nemačkoj, a sredinom 80-ih u SAD, kao dobitnica Fulbrajtove stipendije. Na kraćim studijskim putovanjima boravila je i u Sovjetskom Savezu, Kanadi i više puta u SAD. Bila je gostujući profesor i istraživač na univerzitetima u Bonu, Hamburgu, Moskvi, Berkliju, Stanfordu, Njujorku…
Njeni matematički radovi pripadali su univerzalnim algebrama, matematičkoj logici, numeričkoj matematici, matematičkoj lingvistici, a koristili su ih i citirali kako domaći, tako i strani matematičari.
Marica Radojčić je bila i pokretač seminara za primenjenu matematiku i za matematičku lingvistiku u Matematičkom institutu. Takođe, bila je osnivač Matematičke umetničke radionice.
Razvijajući u umetnosti ideje iz matematike i filosofije i eksperimentišući u raznim medijima, bila je i jedan od osnivača (2000) i profesorka na interdisciplinarnim magistarskim studijama Univerziteta umetnosti u Beogradu, Grupa za digitalnu umetnost.
Kao osnivačica udruženja Umetnost i nauka (UMNA), bavila se i organizacijom i produkcijom u oblasti umetnosti - između ostalog i eksperimentalnog festivala Eho koji je obuhvatao muziku, video, animacije, programiranje, performanse, instalacije i munje sa Teslinog kalema, a održan je 2010. godine na Kalemegdanu.
Marica Radojčić je deo svog raznovrsnog opusa poklonila 2009. godine Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, koja je zahvaljujući tom legatu i osnovala Odsek novih medija.
Marica Radojčić je javno protestovala u više prilika zbog odnosa nadležnih prema umetnosti i kulturi, između ostalog i 2013. godine povodom preseljenja ateljea vajarke Olge Jevrić sa prostora kod Starog sajmišta na Novi Beograd.
(SEEcult.org)
