Preminuo Milovan Vitezović

Srpski pisac, pesnik i scenarista Milovan Vitezović, autor više od 40 knjiga, preminuo je 22. marta u Beogradu u 78. godini, objavila je RTS.

Vitezović je, prema navodima medija, preminuo posle duge i teške bolesti, a bolovao je i od korona virusa.

Povodom smrti Vitezovića, predsednik Srbije Aleksandar Vučić uputio je saučešće njegovoj porodici i poštovaocima. Vitezović je bio jedan od “velikih ljudi našeg roda koji su obeležili intelektualnu i umetničku scenu Srbije”, naveo je Vučić.

Ministarka kulture i informisanja Maja Gojković istakla je u telegramu saučešća da je Srbija ostala bez “jednog od najznačajnijih mislilaca i hroničara srpske stvarnosti”.

“Pamtićemo ga kao autora koji je u svakom od žanrova ostavio upečatljiv, samosvojan i prepoznatljiv trag, kao čoveka koji je trajno obogatio našu kulturnu, umetničku i književnu scenu. Ostaju njegova dela, da nas podsećaju na umetnika raskošnog talenta i budu uzor i putokaz mladim naraštajima”, navela je Maja Gojković, saopštilo je Ministarstvo kulture i informisanja.

Vitezović je autor 11 romana, prevođenih na nemački, engleski, italijanski, slovenački, ruski, makedonski, grčki, rumunski i hebrejski jezik. Pisao je i pesme, drame, filmske i TV scenarije, eseje, kritike i aforizme.

Rođen 1944. u Vitezovićima kod Kosjerića, školovao se u Tubiću, Kosjeriću, Užicu i Beogradu, gde je diplomirao na Filološkom fakultetu, na odseku za opštu književnost, potom i na Fakultetu dramskih umetnosti, na odseku za dramaturgiju.

Bio je dugogodišnji urednik igranog programa TV Beograd i glavni urednik umetničkog programa RTS, te profesor filmskog i televizijskog scenarija na Katedri za dramaturgiju na Akademiji umetnosti. Za televiziju je pisao scenarija za drame "Šešir profesora Koste Vujića" i "Snohvatice je I i II"; za igrane televizijske serije "Dimitrije Tucović", "Pripovedanje Radoja Domanovića" i "Vuk Karadžić". Pisao je i scenarije za igrane celovečernje TV filmove "Mesto susreta Beograd" i "Srebro na Odisejevom putu" za televizije ORF i ZDF. Sa Zdravkom Šotrom radio je scenarije prema svom romanu "Lajanje na zvezde”.

Učestvovao je u priređivanju dela Pavla Popovića, Bogdana Popovića, Jovana Skerlića, Milana Kašanina i devet tomova Stojana Novakovića. Takodhe, jedan je od priređivača Sabranih dela Sime Milutinovića Sarajlije.
Bio je svojevremeno predsednik Udruženja književnika Srbije.

Otvaranje 64. Sajma knjiga u Beogradu, foto: Beoinfo

Otvarajući 64. Međunarodni sajam knjiga u Beogradu 2019. godine, Vitezović je istakao istorijski značaj knjige za očuvanje naroda, vere i državnosti. Podsetivši na drevni egipatski natpis da je knjiga “vrednija od svih spomenika, od svih grobnica, urešenih i oslikanih stubova, jer ona sama gradi spomenik u srcu onog koji je čita”, Vitezović je podsetio i na Rastka Nemanjića, odnosno Svetog Savu i njegovo Zakonopravilo kao “prvu srpsku autorsku knjigu”, napominjući da je u srpskoslovenskom, odnosno starosrpskom jeziku reč jezik značila i narod. Zakonopravilo je, kako je naveo, bilo i istorijski i sudbinski značajno za srpski narod, a dobilo je pun značaj 1219. godine, kada je zvonima na tek podignutom manastiru Žiča oglašena samostalnost Srpske pravoslavne arhiepiskopije, a Sava Nemanjić hirotonisan za prvog srpskog arhiepiskopa.

Ukazujući na burnu istoriju srpskog naroda, rekao je da je knjigama bilo još teže da opstanu, a mnoge u i nestajale ili im se gubio trag. Podsetio je i na period obnove Srbije početkom 19. veka i susret Vuka Stefanovića Karadžića sa Johanom Volfgangom Geteom koji mu je, na zahvaljivanje za sve što čini za nepismen i prost srpski narod odgovorio: “Zar je nepismen narod koji peva kao Homer, a možda je i Homer bio narod!”

Podsećajući i da je u nacističkom bombardovanju Beograda 6. aprila 1941. godine sravnjena Narodna biblioteka, koja je godinama skupljala rukopisne “knjige starostavne”, Vitezović je tada najavio zahtev za povratak
srpskih srednjovekovnih rukopisa kojih u svetu ima oko 5.000.

Vitezović je dobitnik niza nagrada, među kojima su Kočićeva nagrada (2005), Zmajev pesnički štap (2007) i rusko odlikovanje “Zlatni vitez”.

Patrijarh srpski Irinej ga je 2012. godine odlikovao Ordenom Svetog despota Stefana, dok je 2017. dobio Orden Svetog Save drugog stepena.

*Naslovna fotografija: Wikipedia, Đorđes, CC BY-SA 3.0

(SEEcult.org)