Preminuo Petar Omčikus
Slikar i akademik Petar Omčikus, jedan od osnivača Zadarske grupe i grupe Jedanaestorica, preminuo je 26. aprila u 93. godini, prenela je RTS.
Omčikus je imao više od 60 samostalnih izložbi i učestvovao na više od 170 kolektivnih.
Prva retrospektiva priređena mu je 1985. godine u Muzeju suvremene umetnosti u Beogradu, gde je 1989. godine organizovana velika retrospektivna izložba za koju je 1990. dobio “Politikinu” nagradu za slikarstvo iz Fonda "Vladislav Ribnikar". Omčikus je potom izlagao i u palati Uneska u Parizu - izložba "Petar Omčikus. Slike i skulpture" (Pierre Omcikous. Peintures et sculptures) održana je u sali "Izgubljenih koraka" početkom 1992.
U Galeriji SANU predstavio se 2012. godine retrospektivnom izložbom portreta, prvom posle 14 godina u tom izložbenom prostoru. Portreti su nastali u rasponu od više od 60 godina, a prikupljeni su iz muzejskih i privatnih zbirki širom sveta. Kako je tada Omčikus naveo, modeli su mu bili pre svega ljudi sa izraženim crtama lica, a slikao je i prijatelje, i poznate ličnosti, kao što su Ivo Andrić, Lazar Trifunović, Nikša Stipčević, Miloš Crnjanski...
Retrospektiva u Galeriji SANU organizovana je bila u saradnji sa Fondacijom “Kosara Bokšan-Petar Omčikus”, koja je otvorena krajem 2011. godine u Mihizovoj ulici na Dorćolu, u prostoru koji je Omčikus kupio od prodaje pariskog ateljea svoje supruge Kosare Bokšan (1925-2009), takođe istaknute umetnice.
Omčikus je bio redovan član Srpske akademije nauka i umetnosti od novembra 2015. godine. Dopisni član postao je 2012, a član van radnog sastava SANU 1994.
Rođen 6. oktobra 1926. u Sušaku, delu Rijeke, Omčikus se 1937. godine preselio sa porodicom u Beograd, gde je pohađao Školu za primenjene umetnosti (1941-1943), a 1945. godine primljen je na Akademiju likovnih umetnosti, u klasu prof. Ivana Tabakovića.
Omčikus je do tada, kao i njegovi prijatelji, slikao na ogromnim platnima tadašnje političke vođe (Tito, Lenjin, Marks, Engels, Staljin, Enver Hodža), koja su bila izlagana na
Palati "Albanija". Taj period, kako je navela dr Vesna Repić Ćujić u njegovoj biografiji, Omčikus je opisao kao nimalo inspirativan za njega kao mladog umetnika, a odnos prema umetnosti je ocenio kao krući i rigidniji nego u Sovjetskom Savezu. Nezadovoljan načinom školovanja na Akademiji i tadašnjim odnosom prema umetnosti, sa budućom suprugom Kosarom Bokšan i sa još šestoro kolega (Batom Mihailovićem, Mićom Popovićem, Ljubinkom Jovanović, Verom Božičković, Miletom Andrejevićem i Borom Grujićem) otišao je potom u Zadar. Boravili su i slikali živeći u napuštenoj vili pored mora, a ostali su poznati kao Zadarska grupa.
Zbog tog ekstravagantnog ispada 1947. godine izbačeni su sa Akademije u Beogradu, ali su posle intervencije ministarke prosvete Mitre Mitrović, svi vraćeni (osim Miće Popovića). Mladi buntovnici su deo naredne godine proveli radeći na pruzi Šamac–Sarajevo, gde su slikali velike kompozicije po uzoru na El Greka. Iste godine Omčikus i Kosara Bokšan su se venčali, a bili su u braku 62 godine, sve do njene smrti 21. novembra 2009.
Nakon venčanja, živeli su i radili tri godine u Rijeci, a po povratku u Beograd 1951. godine, postali su članovi grupe Jedanaestorica, u kojoj su bili i Bata Mihailović, Vera Božičković, Ljubinka Jovanović, Mileta Andrejević, Bane Bogojević, Aleksandar Božičković, Grada Aleksić, Gordana Zuber i Slava Bogojević. Grupa se raspala posle izložbe u ULUS-u.
Krajem 1951. godine Omčikus je održao prvu samostalnu izložbu u Beogradu, na kojoj je predstavio oko 80 slika.
Potom je odlučio da sa Kosarom Bokšan ode 1952. godine u Pariz na, kako je svojevremeno rekao, “tri meseca i... ko zna koliko godina”. Ostali su u Parizu decenijama.
Drugi dom izgradili su u Vela Luci na Korčuli - odakle je poreklom njegova majka. Na njihovu incijativu, u tom mestu su od kraja 60-ih organizovana tri međunarodna susreta umetnika. Učesnici prvog susreta izradili su veliki broj mozaika, a jedan od njih je i spomenik u centru Vela Luke.
Omčikus je dobitnik više nagrada za slikarstvo, uključujući nagradu Oktobarskog salona u Beogradu (1972). Između ostalog, 1984. godine dobio je Gran pri na IX Međunarodnoj izložbi originalnog crteža u Rijeci. Pre dve godine dobio je nagradu Jesenje izložbe ULUS-a.
Omčikusu je, kao i Kosari Bokšan, 2007. godine dodeljena nacionalna penzija kao zaslužnom umetniku.
*U prilogu: Biografija Petra Omčikusa
(SEEcult.org)
