Pune oči Evrope

Festival evropskog filma Palić prikazaće od 19. do 25. jula oko 80 filmova u desetak programa, a počinje na Letnjoj pozornici - jednom od najlepših bioskopa na otvorenom u regionu, svečanom ceremonijom pod sloganom “Pune oči Evrope” i dodelom nagrade “Aleksandar Lifka” proslavljenoj srpskoj glumici Mirjani Miri Banjac i čuvenom francuskom reditelju Klodu Lelušu (Claude Lelouch).

Nagradu “Lifka” za izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji uručiće Miri Banjac i Lelušu direktor Festivala Radoslav Zelenović.

Omaž program dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka”, nazvane imenom jednog od pionira filmske umetnosti na ovim prostorima, prikazan je već u Subotici, kao i predfestivalske selekcije posvećene stogodišnjici Prvog svetskog rata i klasičnim ostvarenjima evropske kinematografije.

Glavni takmičarski program, u okviru kojeg će biti dodeljene nagrade Zlatni toranj za najbolji film i Palićki toranj za najbolju režiju, nudi 13 filmova, od kojih je van konkurencije “Zimski san” Nurija Bilge Čejlana (Ceylan), dobitnika Zlatne palme ove godine u Kanu, koji će biti prikazan na zatvaranju.

       Zimski san

Na otvaranju 21. Palića publici će se predstaviti i žiri kojim predsedava Pjer Anri Delo (Pierre-Henri Deleau), pokretač programa “15 dana režisera” u Kanu. U žiriju 21. FEF Palić su i programska direktorka Berlinala Karin Hofinger (Hoffinger), mađarski reditelj Hajdu Sabolč (Szabolcs), srpska glumica Hristina Popović i hrvatski reditelj i scenarista Dalibor Matanić.

Međunarodni žiri kritike, koji će se takođe predstaviti publici na otvaranju, čine Tristan Priimägi (Estonija), Xavier Garcia Puerto (Španija) i novinarka Nevena Matović iz Srbije. Oni će dodeliti nagradu za najbolji film iz programa “Paralele i sudari” koji nudi 11 filmova iz istočnoevropskih zemalja.

Palićki festival biće održan na više lokacija na jezeru Palić i u Subotici, a ugostiće više od 100 uvaženih predstavnika sveta filma iz cele Evrope.

     Mira Banjac i Klod Leluš, dobitnici Lifke

Festival počinje filmom “Beli Bog” Kornela Mundrucoa (Mundruczo) - inspirativnom pričom o odnosu pasa i ljudi, a u Glavnom programu, uz “Zimski san” Čejlana, prikazaće još 11 filmova.

     Beli Bog

Među njima su i dva domaća – “Varvari” Ivana Ikića, koji će imati domaću premijeru posle nedavne svetske u Karlovim Varima, gde je i nagrađen u programu “Istočno od Evrope”, te film “Čudna šuma” Sabolča Tolnaija (Szabolcs Tolnai), koji je domaća publika imala priliku da vidi i na festivalu Cinema City u Novom Sadu.

Prema rečima selektora Petra Mitrića, dva domaća filma pokazuju snagu srpske kinematografije uprkos izuzetno teškom stanju produkcije.

     Varvari

Tolnaijeva “Čudna šuma” uvodi publiku u lavirint razrušenog srpskog društva u sred kojeg vreba mitski Minotaur, dok film “Varvari” bez pardona otvara problem nasilja koje je zahvatilo mladu populaciju u Srbiji u vrtlogu ratova, politike i fudbalskih utakmica.

Grčku kinematografiju predstavlja Janis Ekonomides (Yannis Economides) filmom “Stratos” koji bi, prema rečima Mitrića, donekle mogao da se nazove žanrovskim filmom da ne nosi jak autorski pečat i svesnost bolnih tačaka savremenog društva. Ditrih Brugeman (Dietrich Brüggemann) donosi možda svoj najzreliji film “Stanice krsta”, koji istražuje duboku veru i strah od boga u životu 14-godišnje devojčice.

      Stanice krsta

Na Paliću posle višegodišnje pauze ponovo će biti islandski film, i to komedija, prvenac Benedikta Erlingsona (Benedikt Erlingšon) “O konjima i ljudima” koji predstavlja život stanovnika sela na Islandu i njihovu čudnu povezanost sa konjima.

      O konjima i ljudima

Gruzijsku kinematografiju, koja je u fokusu 21. Palića, predstavlja u takmičarskom programu novi film Levana Koguašvilija (Koguashvili), nagrađenog u programu “Paralele i sudari” pre tri godine. Njegovo ostvarenje “Sastanci na slepo” je komedija o krizi srednjeg doba i ljubavnim jadima 40-godišnjeg Sandra.

Italijanka Alis Rorvašer (Alice Rohrwacher) je osvojila kritiku i publiku u Kanu filmom “Čuda”, pričom o čudnoj porodici koja se oprašta od gužve savremene metropole kako bi započela život na organskoj farmi gde uzgaja med. Magične čari potrošačkog društva uporno zaokupljaju maštu njihovih kćeri. Još jedan debitantski film “Bez motivacije” rediteljke Talije Lavi (Talya Lavie) dolazi iz Izraela i na duhovit način predstavlja vojnički život devojaka tokom dvogodišnjeg služenja armije.

       Čuda

Francuska kinematografija zastupljena je snažnim i žestokim filmom “Grizi svoje kosti” (Jean-Charles Hue) čija dinamika pleni konstantnim uzlaznim tempom do samog vrhunca i katarzičnog kraja. “Turista” Rubena Ostlunda (Ruben Östlund) karakterističnim diskretnim skandinavskim humorom priča priču o porodičnom vrtlogu u sredini u kojoj integritet muškosti biva poljuljana.

      Turista

Jedan od starih znanaca Palića je i Rus Andrej Zvjagincev (Andrey Zvyagintsev) čiji je “Levijatan” inspirisan istoimenim političko-filozofskim tekstom Tomasa Hobsa i biblijskom knjigom o Jovu putem koje razotkriva boljke savremenog društva, kako Rusije, tako i ostatka sveta.

     Levijatan

Program “Paralele i sudari” predstaviće reprezentativnu selekciju aktuelne istočnoevropske kinematografije koja je, prema rečima selektora Mitrića, već godinama zapostavljena u bioskopskim dvoranama širom sveta, uprkos izvanrednoj tradiciji i fantastičnim rediteljima.

Među filmovima u programu “Paralele i sudari” je “Slobodni pad” Đerđa Palfija (Gyorgy), vrhunskog mađarskog reditelja srednje generacije, kao i komedija debitanta Gabora Rejsa (Gabor Reisz) “Iz nepoznatog razloga”. Kazahstanski film “Vlasnici” (Adilkhan Yerzhanov) približava publici večnu priču o nepotizmu, korupciji i nemaštini u poetskom vestern maniru sa istočnjačkim šmekom.

      Slobodan pad

Iz Srbije će biti prikazan razoružavajući film o ljubavi i odrastanju “Neposlušni” Mine Đukić, koji je nedavno obišao čitav svet i buntovničkim šarmom osvojio publiku i filmsku javnost, a bice prikazan i na 20. Sarajevo film festivalu.

Litvansku kinematografiju, koja prvi put učestvuje u “Paralele i sudari”, predstavlja debitantski film “Kockar” Ignasa Joninasa (Jonynas) koji otkriva istinitu priču o kladionici u krugu bolnice, gde se lome kvote oko pacijenata koji boluju od teških bolesti.

U duhu Hičkokove "Vrtoglavice", tursku kinematografiju predstavlja film “Ja nisam on” Tajfuna Pirsemoglua (Tayfun) čiji scenario drži gledaoce budnim i zbunjenim od početka do kraja.

      Ja nisam on

U vrtlog borbe za nezavisnost Gruzije 90-ih godina 20. veka uvodi film “Brat” Teone Mgvdeladze (Mghvdeladze-Grenade) i Tijerija Grenadea (Thierry), koji se bavi svakodnevnim životom građana Tbilisija i opštim padom morala i vrednosnog sistema. Ukrajinac Miroslav Slabošpicki (Slaboshpytskiy) proglašen je otkrićem ove godine u Kanu zahvaljujući filmu “Pleme”, koji je u potpunosti snimljenim znakovnim jezikom gluvonemih osoba.

      Pleme

Na Paliću treći put učestvuje estonski beskompromisni autor Veiko Ounpu (Ounpuu) – ovoga puta filmom “Free Range” o sukobu mladog umetnika sa savremenim svetom u potrazi za mitskom i neokaljanom slobodom.

Priču o uzavreloj ljubavi tinejdžera koja polazi neželjenim putevima donosi poljska rediteljka Ana Kazejak (Anna) filmom “Reč”.

      Reč

Van konkurencije biće prikazan produkcijski poduhvat “Mostovi Sarajeva” koji je objedinio 13 istaknutih imena evropske kinematografije od Žan Lika Godara (Jean-Luc Godard), Kamena Kaleva, Kristija Puiua (Cristi Puiu), Ursule Mejer (Meier) i Sergeja Loznice (Sergei Loznitsa) do Aide Begić iz BiH i reditelja Vladimira Perišića iz Srbije na temu sarajevskog atentata Gavrila Principa na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda i početka Prvog svetskog rata pre sto godina.

Tim filmom, inače, počeće Takmičarski program jubilarnog, 20. Sarajevo film festivala.

Publika 21. Palića imaće i ove godine mogućnost da u kamernoj atmosferi scene "Jadran" u Subotici podeli svoje utiske o filmovima i sa autorima i protagonistima filmova.

       Eduard Salijer

Palićki festival tradicionalno obuhvata i program “Mladi duh Evrope”, u okviru kojeg će biti uručena nagrada “Underground Spirit” francuskom reditelju, animatoru, fotografu i grafičkom dizajneru Eduardu Salijeru (Edouard Salier).

Festivalska nagrada “Underground Spirit” dodeljuje se za izuzetan rad na polju nezavisnog filma i jedinstvenu autorsku poetiku izgrađenu van glavnih tokova filmske industrije.

Salijer će nagradu primiti na Letnjoj pozornici na Paliću, a publika će imati priliku da vidi njegov novi film “Havana” (2014) u programu “Mladi duh Evrope” koji je u proteklih deset godina, inače, prikazao gotovo sve Salijerove filmove koje objedinjuje oštra kritika savremenog američkog imperijalizma i nasilnog kolonijalizma.

      Havana

Festivalski program čine i selekcije posvećene novom gruzijskom i mađarskom filmu, kao i izbor ekoloških dokumentaraca.

Pored filmskog programa, 21. FEF Palić nudi i izložbu “Srbija i Srbi na filmu u Prvom svetskom ratu”, kao i izložbu i panel diskusiju “MOnuMENTI i promenljivo lice sećanja”, te naučni skup “Ekološke i zdravstvene posledice NATO bombardovanja”.

Deo programa 21. Palića - deset filmova iz pet programa, biće prikazano i bioskopu Fontana u Beogradu od 20. do 24. jula, zahvaljujući tom bioskopu i producentskoj kući Art & Popcorn.

Strateški partner 21. FEF Palić je kompanija Turkish Airlines, a pomogli su ga Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, pokrajinske vlasti Vojvodine i gradske vlasti Subotice, čiji će se predstavnici obratiti publici na otvaranju 21. Palića.

Festivalski sajt je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.

(SEEcult.org)