Rasel otvara 16. Palić
Kultni britanski reditelj Ken Rasel (Russell) otvoriće 18. jula na Letnjoj pozornici na Paliću 16. Festival evropskog filma, a tom prilikom biće mu uručena prestižna nagrada “Aleksandar Lifka”, dok će se dan kasnije predstaviti publici u bioskopu “Jadran” u Subotici, nakon specijalne projekcije čuvenog filma “Tomi” - ekranizacije slavne rok opere grupe Hu (The Who) “Tommy”.
Kultni britanski reditelj Ken Rasel (Russell) otvoriće 18. jula na Letnjoj pozornici na Paliću 16. Festival evropskog filma, a tom prilikom biće mu uručena prestižna nagrada “Aleksandar Lifka”, dok će se dan kasnije predstaviti publici u bioskopu “Jadran” u Subotici, nakon specijalne projekcije čuvenog filma “Tomi” - ekranizacije slavne rok opere grupe Hu (The Who) “Tommy”.
Ceremoniji otvaranja 16. Palića prisustvovaće i ministri kulture i životne sredine i prostornog planiranja Srbije Nebojša Bradić i Oliver Dulić, pokrajinski sekretar za kulturu Milorad Đurić i gradonačelnik Subotice Saša Vučinić, a do 24. jula, kada će biti dodeljene nagrade, na Paliću se očekuje i domaći dobitnik “Lifke” Predrag Miki Manojlović, kao i dobitnik nagrade Underground Spirit, Uli M. Šipel (Schuppel), te predstavnici većine filmova u okviru Takmičarskog i programa Paralele i sudari, Novi mađarski, Novi finski film i Mladi autori Evrope.
Rasel stiže na Palić 17. jula popodne, a i njemu i Manojloviću priređen je omaž program, koji je već počeo 14. jula u Subotici, a obuhvata neke od kultnih filmova tog britanskog veterana i buntovnika - “Zaljubljene žene” (1969), “Demoni” (1971), “Divlji mesija” (1972), “Valentino” (1977), zaključno sa filmom “Tomi” iz 1975. godine, u kojem nastupaju Oliver Rid (Reed), Rodžer Daltri (Rodger Daltrey), Elton Džon (John), Erik Klepton (Eric Clapton), Tina Tarner (Turner), Džek Nikolson (Jack Nicholson)...
Rasel (Henry Kenneth Alfred Russell) je bio prošle godine i zvezda hrvatskog Motovun film festivala (MFF), na kojem mu je uručena nagrada “Maverick”, namenjena autorima koji su zadužili filmsku istoriju kršenjem tabua, izvrtanjem ustaljenih normi i proširivanjem granica filmskog izraza.
Karijeru je započeo na BBC-ju, gde se proslavio originalnim biografijama poznatih svetskih kompozitora, što mu je ostala omiljena tema i po prelasku na veliko platno.
Od Malera do Čajkovskog, Lista i Bartoka, gotovo da i nema velikog problematičnog genija muzičke istorije kome Rasel nije posvetio film, nadahnut njihovom muzikom, ali i pikanterijama iz privatnog života, stvarajući višeslojne portrete umetnika u borbi s građanskim konvencijama.
Prvi veliki uspeh postigao je ekranizacijom romana "Zaljubljene zene" (D.H.Lawrence) iz 1969. godine, koji je glumici Glendi Džekson (Jackson) doneo Oskara, a nominovan je za najbolji film, scenario i režiju. Poznata je i scena rvanja Olivera Rida (Reed) i Alana Bejtsa (Bates), koja je jedan od prvih prikaza potpuno golih muških tela u mejnstrim filmu.
Orgijastičkim filmom "Demoni" (1971) o crkvenim čistkama u doba kardinala Rišeljea, Rasel je podelio filmski svet na zgrožene moraliste i na one koji su ga smatrali novim Orsonom Velsom (Welles). Taj film je zabranjen ili skraćen u mnogim zemljama, a glavnim glumcima Vanesi Redgrejv (Vaneša Redgrave) i Oliveru Ridu u Italiji je čak bio zabranjem ulazak u tu zemlju tri godine, iako je film trijumfalno prikazan u Veneciji i osvojio nagradu Društva italijanskih kritičara za najbolju režiju.
Rasel je u konzervativnim 80-im godinama prošlog veka sve češće osuđivan kao "dekadentni stilista" i sistematski guran na margine, a poslednji udarac za bilo kakvu komercijalno uspešnu karijeru zadao je filmom "Kurva" iz 1991, svojevrsnim odgovorom na holivudsku bajku "Zgodna žena", kojim je naturalistički predstavio svakodnevnicu jedne prostitutke.
Iako u poodmaklim godinama, Rasel poslednjih godina uglavnom radi filmove o svom trošku, digitalnom tehnologijom i distribucijom preko interneta.
Među dosadašnjim dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka” su Lučijan Pintilije, Jirži Mencel, Margareta Fon Trota, Kšištof Zanusi, Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Ištvan Sabo, Mikloš Jančo, Peter Bačo, a prošle godine to priznanje dobili su britanski reditelj Ken Louč (Loach) i domaći reditelj Goran Paskaljević.
Nagrada je ustanovljena u čast Aleksandra Lifke (1880-1952), jednog od začetnika kinematografije na ovim prostorima, a njeni dobitnici su stvaraoci koji su unapredili evropsku kinematografiju.
Aleksandar Lifka idejni je tvorac jednog od najopremljenijih putujućih bioskopa koji su početkom 20. veka delovali na ovoj teritoriji, prikazujući filmove i po Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini… Višegodišnju putujuću aktivnost okončao je 1911. godine, nastanivši se u Subotici, gde je otvorio svoj stalni Lifka bioskop.
Pateovom kamerom, još u vreme kada je vodio putujući bioskop, Lifka je napravio veći broj kratkih reportaž, a o tom njegovom radu postoji više svedočanstava. Prvi film zvao se “Sudbina jedne kapi vode”, a popularne su bile i “Lifka novosti”. Posle požara, međutim, od svega su u depou sačuvana samo četiri kratka fragmenta.
Lifka je posle Prvog svetskog rata postao zastupnik nemačke firme AEG u Subotici, a 1922. napustio je rad sa filmom i bioskopom i potpuno se posvetio drugim trgovačkim poslovima.
Sajt festivala je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
