Rušenje granica - 12. Dokufest
Međunarodni festival dokumentarnog filma Dokufest u Prizrenu, najveća filmska manifestacija na Kosovu, predstavlja od 17. do 25. avgusta više od 160 filmova iz svih krajeva sveta, od kojih je čak 106 u takmičarskim programima, uključujući ostvarenja iz regiona Balkana. Uz filmske projekcije u improvizovanim bioskopima širom grada, 12. Dokufest nudi i raznovrstan prateći program izložbi, debata, predavanja i koncerata.
Program 12. Dokufesta počinje dokumentarcem kanadske rediteljke Sare Poli (Sarah Polley) “Stories We Tell” koji je imao svetsku premijeru u Veneciji, a bavi njenom ličnom životnom dramom.
Istovremeno sa ceremonijom otvaranja u bioskopu Lumbardi na otvorenom, počinju projekcije i na ostalim festivalskim lokacijama, a publika će narednih dana moći da upozna oko sto autora koji su najavljeni kao gosti, uključujući većinu iz balkanskog i nacionalnog takmičarskog programa.
Prema rečima umetničkog direktora Dokufesta Vetona Nurkolarija, odabrani filmovi pružaju sliku današnjeg sveta na hrabar, provokativan i iskren način.
“Filmovi o pčelama, brodovima, mački po imenu Beba, crnomorskim piratima, balkanskim provodadžijama, osuđenim ruskim pankerkama ili masovnim egzodusima, samo su deo eklektičnih selekcija takmičarskih programa”, istakao je Nurkolari povodom 12. Dokufesta, čiji je slogan "Rušenje granica".
Među filmovima i takmičarskom programu “Balkan Docs” našli su se “Unplugged” Mladena Kovačevića, “Beg” Srđana Keče (pobednika 10. Dokufesta) i “Ja, kad sam bila klinac, bila sam klinka” Ivane Todorović iz Srbije, “Dragan Wende” Dragana von Petrovića i koautora, nemačko-srpska koprodukcija o uličnom kralju Zapadnog Berlina 70-ih koji je nezadovoljan padom Berlinskog zida, zatim “Gangster te voli” Nebojše Slijepčevića i “Presuda” Đure Gavrana iz Hrvatske, kao i “Karl Marks je među nama” Jurija Medena i “Mama Evropa” Petre Seliškar iz Slovenije, intimni dijalog majke i petogodišnje ćerke za vreme putovanja južnom Evropom.
U konkurenciji su i nemačko-turski film “A Sort of Love” (Dirk Schäfer), grčki “One Step Ahead” (Dimitris Athiridis) o neobičnom kandidatu za gradonačelnika Soluna i “To the Wolf” (Christina Koutsospyrou), italijansko-albanski “The Human Cargo” (Daniele Vicari), turski “My Child” (Can Candan) o roditeljima LGBT osoba, bugarski “The Last Black Sea Pirates” (Svetoslav Stoyanov) o piratima na Crnom moru i “Tzvetanka” (Youlian Tabakov) o ženi koja je preživela tri režima, te “Sex” kosovske autorke Kaltrine Krasnići o napadima verskih ekstremista na redakciju magazina Kosovo 2.0 uoči izlaska broja posvećenog LGBT tematici.
Među filmovima u međunarodnom takmičarskom programu su, uz film Sare Poli, i “Pussy Riot: A Punk Prayer” (Mike Lerner) o osuđenim članicama ruske pank grupe Pusi Rajot, indijski “Char… the No Man’s Island” (Sourav Sarangi) o krijumčarenju pirinča iz Indije u Bangladeš, brazilski “Elena” (Petra Costa) o nadi mlade devojke da će postati glumica u Njujorku, nemački “Forget me not” (David Sieveking) o Alchajmerovoj bolesti, čileanski “The Last Station” (Cristian Soto, Catalina Vergara), takođe o starima i bolesnima, američki “Let the Fire Burn” (Jason Osder) o predrasudama, netoleranciji i strahu kao uzrocima nasilja…
Dokufest obuhvata i međunarodne takmičarske programe kratkog dokumentarnog i kratkog filma, program ekoloških i filmova za mlade.
U posebnoj selekciji filmova koji se bave ljudskim pravima našli su se “A World Not Ours” (Mahdi Fleifel) o tri generacije u izbegličkom kampu u Libanu, američki “After Tiller” (Martha Shane, Lana Wilson) o abortusima, finski “Dance of Outlaws” (Mohamed El Aboudi) o mladim prestupnicima i deci bez roditelja u Maroku, “In the Shadow of the Sun” (Harry Freeland) o dva albino čoveka i njihovoj borbi sa predrasudama u Tanzaniji, “Salma” (Kim Longinotto), tragična priča o tamilskoj pesnikinji, kanadski “Tales from the Organ Trade” (Ric Esther Bienstock) o crnom tržištu ljudskim organima, američki “Which Way Is The Front Line From Here?” (Sebastian Junger), te ruski “Tomorrow” (Andrey Gryazev) o provokativnom umetničkom kolektivu Voina.
Nacionalni takmičarski program obuhvata 12 filmova, uključujući albanske i koprodukcije.
Među njima je i film “Balkan Xpress” (Barış Karamuço), koprodukcija Makedonije, Kosova, Srbije, Hrvatske i Švajcarske, zatim “Water and Graves” (Ersin Shamli) o čoveku koji dolazi do morbidne ideje u želji da obezbedi egzistenciju, “Night Ride” (Kamer Şimşek) o vožnji taksijem kroz grad koja otkriva male tajne iz prošlosti, te albanski “Hood Boys” (Tan Kazazi) o Tirani 20 godina nakon pada komunizma, “The Other One” (Lendis Shkalla) o ljubavnom trouglu, “My Birthday Celebration” (Violana Murataj) o proslavi rođendana u bivšem bunkeru, “If…” (Florenc Papas) o osveti dvojice braće za očevu smrt, te “Besa” (Astrit Hyskaj) o Jevrejki koja traži utočište od nacista…
Biće prikazan i film “Germans are a bit scared of me” kosovskog vizuelnog umetnika Albana Muje o čoveku u Kosovskoj Mitrovici koji tvrdi da je Hitler, iako ne podržava Hitlerove stavove. Zahvaljujući fizičkoj sličnosti sa liderom nacista, uspeva da dobro zaradi, pa čak i vojnici NATO snaga na Kosovu plaćaju da bi se fotografisali sa njim.
Žiri za međunarodnu selekciju čine Birgitte Stærmose (Kopenhagen), Guillermo Carreras-Candi (Barselona), Katja Wiederspahn (Frankfurt), Noémie Mendelle (Edinburg) i Paul Sturtz iz SAD, dok će filmove u selekciji “Balkan Dox” ocenjivati Brigid O’Shea (Australija/Nemačka), Francine Brücher (Francuska) i reditelj Ilian Metev (Bugarska).
Žiri selekcije filmova koji se bave ljudskim pravima čine novinarka Arbana Xharra, glavna urednica lista “Zeri”, direktor DOKfesta iz Minhena Daniel Sponsel i selektor beogradskog festivala Slobodna zona Rajko Petrović, jedan od osnivača Ateljea Varan i predavač na Fakultetu za medije i komunikacije u Beogradu.
Filmove u selekciji “Green_Dox” ocenjivaće Chico Pereira iz Španije, američki filmski autor Jay Rosenblatt, kome je priređjen počasni program, te Melissa Lindgren iz Švedske, programska direktorka festivala Tempo u Stokholmu i suosnivačica najvećeg švedskog festivala queer filma.
Žiri međunarodnog programa kratkih filmova čine umetnik Adrian Paci iz Albanije, koji živi i radi u Milanu, profesor Ali Akay sa Mimar Sinan Fine Art univerziteta i Lydia Beilby sa Edinburškog filmskog festivala. Kosovske kratke filmove ocenjivaće glumica Adriana Matoshi, producent Marcin Luczaj iz Varšave i filmski autor Sabir Kanaqi koji je rodom iz Ulcinja, a živi i radi u Tirani. Selekciju filmova za mlade ocenjivaće kosovska rediteljka, glumica, muzičarka i plesna umetnica Laureta Paqarizi, mlada filmska autorka Rrita Berisha i Vernon Shukriu, takođe sa Kosova.
Prošle godine, na 11. Dokufestu, najboljim balkanskim dokumentarcem proglašen je bugarski film “Poslednja ambulatna kola u Sofiji” Iliana Meteva, a Dana Budisavljević iz Hrvatske dobila je nagradu za najboljeg novog autora sa Balkana za film “Nije ti život pesma Havaja”. Najboljim filmom u međunarodnoj konkurenciji proglašen je “Tea or Electricity” (Jerome Le Maire) otporu seljana promenama koji donosi modernizacija.
Festivalski sajt je http://dokufest.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.
(SEEcult.org)
