Sećanje na delo Jelice Belović Bernadžikovske
Projekat Knjiženstvo, posvećen ženkoj književnosti, organizuje 26. novembra na Filološkom fakultetu u Beogradu okrugli sto o etnografkinji, pedagoškinji i književnici Jelici Belović Bernadžikovskoj (1870-1946), autorki više desetina antropoloških, pedagoških i etnografskih radova, kao i knjiga i publikacija, zbog čega su značaj njenog rada poredili sa delom Vuka Karadžića i Jovana Cvijića.
Rođena 1870. godine u Osijeku, gde je završila osnovnu školu, dok je Nižu gimnaziju završila u Đakovu, Jelica Belović Bernadžikovska bila je učenica zavoda Josipa Juraja Štrosmajera, a školovala se i u Zagrebu, Beču i Parizu.
Živela je u Austriji, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Francuskoj i Srbiji, gde je i umrla 1936. u Novom Sadu.
Ukupan rad Jelice Belović Bernadžikovske može se podeliti na tri segmenta – pedagoški, etnografski i književni. Kao učitelјica je radila u Zagrebu, Rumi, Osijeku, Mostaru, Sarajevu. U Banjaluci je bila upravnica Više devojačke škole, a zbog problema sa austrougarskim vlastima penzionisana je 1908. U nastavu se vratila 1918. godine, u Trgovačkoj školi u Sarajevu.
U Zagrebu je 1907. i 1908. uredila dva muzeja – Etnografski i Obrtničko-umetnički. U Pragu je 1910. priredila izložbu “Srpska žena”, a još 1907. objavila je Srpski narodni vez i tekstilnu ornamentiku i potom nastavila etnografsko istraživanje i po povratku u Sarajevo. Vrhunac tog segmenta njenog rada je knjiga o kulturnoj istoriji Južnih Slovena koju je objavila na nemačkom jeziku pod imenom Jasna Belović, 1927. godine u Drezdenu.
Delovala je i pod pseudonimima Ljuba T. Daničić i Jelica, Jele, Jasna, Hele, teta Jelica, Mlada gospoja Ana...
Posebno je, prema navodima organizatora skupa, zanimlјiva njena saradnja sa čuvenim folkloristom, pripovedačem i seksologom Fridrihom Salomom Krausom u njegovom godišnjaku Antropofiteja (Antropophitea) (izlazio u Lajpcigu od 1904-1913, ukupno 10 svezaka).
U istraživanju ženske književnosti Jelica Belović zauzima posebno mesto, pre svega kao urednica publikacije “Srpkinja” za 1913. godinu, koja je presek istorije intelektualnog rada pripadnica srpskog naroda, obuhvatajući portrete više od 50 učitelјica, književnica, dobrotovorki i intelektualki. Uvodni tekst, nepotpisan ali nesumnjivo iz njenog pera, “Žene i književnost”, bavi se uzrocima odsustva žena u književnoj sadašnjosti i istoriji i postavlјa pitanja koja će Virdžinija Vulf obraditi 1929. godine u čuvenom eseju “Sopstvena soba”. Zbog te publikacije, i poznatih uverenja o južnoslovenskom jedinstvu, Jelica Belović Bernadžikovska morala je da napusti Sarajevo i ode u Osijek, gde je ostala do 1917. Potom se vratila u Sarajevo, gde je postala urednica lista “Narodna snaga”.
U Bibliografiji knjiga ženskih pisaca štampanih u Vojvodini, Srpbiji, Južnoj Srbiji i Crnoj gori do svršetka godine 1935, objavlјenoj u Beogradu 1936, nabrojano je 20 njenih antropoloških, pedagoških i etnografskih radova, dok je u knjižici Pedeset godina života i rada (Novi Sad, 1936) navedeno više od 40 knjiga i većih publikacija, uz veliki broj pojedinačnih članaka.
Značaj njenog rada dr Tihomir Ostojić uporedio je sa delom Vuka Karadžića i Jovana Cvijića.
Jelica Belović Bernadžikovska bila je udata za Poljaka Janka Bernadžikovskog, službenika Okružnog suda, za koga se 1896. udala. Ostala je udovica sa jednim sinom tokom Prvog svetskog rata. Preminula je u Novom Sadu.
Skup na Filološkom fakultetu podeljen je na nekoliko sesija, a među učesnicima u Žarka Svirčev, Biljana Dojčinović, Sonja Dujmović, Diana Reynolds-Cordileone, Vesna Marjanović, Jasmina Katinski, Karla Selihar, Bojan Dražić, Svetlana Tomić, Jelenka Pandurević, Katarina Novaković Radisavljević…
Program se nalazi u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u PRILOGU (pdf)
(SEEcult.org)
