Slikarstvo kao medij
Izložba Radomira Damnjanovića Damnjana u Galeriji Zuccato u Poreču, otvorena u okviru projekta “Umetnik na odmoru 2017 / Valamar”, obuhvata radove proizašle iz umetnikovog dugogodišnjeg razmatranja slikarstva kao medija.
“Slikarstvo bez slikanja”, kako je to odredio italijanski istoričar umetnosti Tomasso Trini, odrešito traži reafirmisanje umetnosti kao takve, ostavljajući iz tradicije jedino fizički element slike. U Damnjanovim “Slikama”, kako je navedeno, nema ništa piktoralno, samo tragovi, tačke, mrlje, umetnik povlači kist po celoj monohromnoj podlozi platna. Slike su monotone, usprkos njihovoj hromatskoj raznolikosti i nepostojanju matrice ili reda pri dodavanju poteza kistom. Svrha je izvođenje rada, bez istraživanja drugih elemenata, poput kompozicije, svetla, komplementarnosti.
Prema navodima Ješe Denegrija, “apliciranje boje u malim tačkama izvršeno je pažljivo i sporo, izbegavajući bilo kakav trag gestualne ritualnosti, isprva izgleda kao poziv na povesno proživljavanje poentilizma. No tada je veza samo prividna. Jer, dok poentilizam teži ekstremno sistematičnoj akciji i piktoralnu praksu vodi određenoj 'nauci o slikarstvu', Damnjanov je pristup suprotan, emocionalan i kontemplativan, u potpunosti slobodan od analitičke tačnosti, i daje dokaz pravog 'zadovoljstva slikanja', kojem se umetnik predaje bez uzdržavanja”.
Radomir Damnjanović Damnjan (Mostar, 1936), slikar, konceptualni umjetnik i performer, koji od redine 70-ih živi i radi u Italiji, započeo je karijeru umerenim modernističkim slikarskim radovima, tipičnim za socijalističku Jugoslaviju 50-ih, no ubrzo je postao jedan od vodećih konceptualnih umetnika, tada čvrsto vezan uz beogradsku umetničku scenu. Od minimalnih pejsaža s kraja 50-ih odlazi do primarne geometrije, a ubrzo je usledio prekid sa slikarstvom i prelazak u konceptualnu umetnost – umetničko delo više nije krajnji cilj, već je fokus na radnom procesu kojime se do njega dolazi. Rane “mrtve prirode” vodile su u oslikavanje predmeta – boca, polica, premeštajući ih tako u stvarni svet. U radu “U čast sovjetske avangarde”, izvedenom 1972. i 1973. godine, zauzima jasan etički, estetički i politički stav prema istoriji umetnosti i sistemu vrednosti lokalne kulture.
Video-radove počinje 1975. godine, kada nastaje “Identitet – dekonstrukcija knjiga Marksa, Hegela i Biblije”, stvorenog na Trigonu u Gracu. Kasnije nastaju i radovi “Svakodnevni ritual ispijanja kave“ (1976), “Od rada ka stvaralaštvu”, “Velika mrtva priroda” (1982) i drugi. Ističe se i film “Zastava” (1974) u kojem prikazuje hladnoratovski odnos dva suprotstavljena bloka.
Od 1976. godine postavlja tekstualne intervencije kojom se kao umetnički objekat nudi sertifikat proverene umetničke vrednosti, s njegovim potpisom. Projekat “Dezinformacije” Damnjan realizuje u različitim medijima – fotografiji i slikarstvu, demonstrirajući kako mu je upravo kritičko ispitivanje njegovog polaznog, slikarskog medija unutar sitema umetnosti i kulture, omogućilo umetničku slobodu u izboru komunikacijskog kanala prezentacije ideje. Upotrebom svog tela ponovo se, nakon njegovih seminalnih performansa 1970-ih, povezao i kroz seriju “Autoportreta” nastalih na početku 90-ih, gde je ispred oslikanog platna, njegovo lice ili lice njegovih kolega i poznanika, u potpunosti oslikano i kao rad zabeleženo foto-aparatom.
Zagrebačka grupa Gorgona izabrala ga je kao jedinog umetnika iz ove regije koga je pozvala da izlaže u njenom “Studiju G” 1962.
Njegovi radovi nalaze se u zbirkama velikih svetskih muzeja poput Centra Pompidu, MoMA i Gugenhajm muzeju u Njkujorku, bečkom MUMOK-u… Izlagao je i na velikim međunarodnim izložbama, poput Bijenala mediteranskih zemalja u Aleksandriji (1961), Bijenala u Sao Paulu (1963. i 1981), kaselskoj Documenti (1964), Bijenalu mladih umetnika u Parizu (1965), Bijenalu u Veneciji (1966. i 1976), Bijenalu u Tokiju (1967)…
Izložba u Galeriji Zuccato, čiji su kustosi Ješa Denegri i Dorotea Fotivec, otvorena je od 6. do 29. jula, a organizovali su je Institut za istraživanje avangarde / Kolekcija Marinko Sudac, Pučko otvoreno učilište Poreč i Valamar Riviera d.d.
(SEEcult.org)
