Slike iz psihijatrijske prakse
Nesvakidašnja izložba fotografija “F20.13”, čiji su autori korisnici psihijatrijskih usluga u Srbiji, biće otvorena 19. februara u holu Narodne banke Srbije u Beogradu.
Izložba je nastala kao rezultat radionice sa članovima udruženja korisnika psihijatrijskih službi “Duša” i “Videa”, održanih uz podršku Ministarstva kulture, na inicijativu fotografkinje Stefane Savić, koja je i autorka tog projekta.
Stefana Savić je u maju 2010. godine sa kolegom Dragoljubom Petrovićem iz “Danasa” posetila sam prvi put Padinjak, kako se popularno zove bolnica za psihijatriju “Dr Laza Lazarević” u Padinskoj Skeli. Iako je bio otvoreni dan za medije, niko se osim njih dvoje nije pojavio, a dočekali su ih studenti psihologije koji su čistili dvorište bolnice, sadili cveće, farbali zidove… i koji spadaju među retke ljude voljne da pomognu pacijentima u Padinjaku.
Do Padinjaka se, kako je navela, ne stiže lako, ali kada se jednom do njega dođe, pa i slučajno, postoje samo dva puta - jedan da se nikada više tamo ne vratite, a drugi da pomognete. Stefana Savić se odlučila za ovaj drugi.
Izložbu će otvoriti profesor Ljubomir Erić, najpoznatiji po korišćenju terapije slikanjem u psihijatrijskoj praksi u Srbiji.
Pisac teksta u katalogu “Srpska sirova fotografija: 'Autsajderi' iz psihijatrijskih bolnica” je književnik Goran Gocić, dobitnik NIN-ove nagrade za 2013, koji je podsetio da koji je podsetio da ideja o umetnosti kao terapiji i osobi koja pati od mentalnog poremećaja kao umetniku potiče s kraja 19. veka - kada su Sigmund Frojd i Jozef Brojer lečili izvesnu Bertu Papenhajm, koja je predložila da svoje probleme pretoči u priče i čita ih naglas. Terapeuti su to prihvatili, a prema priznanju samog Frojda, iz jednog lečenja slučaja histerije oko 1892. godine rođena je psihoanaliza.
U Švajcarskoj su lekari u psihijatrijskim ustanovama primetili da su neki od pacijenata opsesivni crtači. Psihijatra Valtera Morgenthalera u sanatorijumu u Bernu, gde je radio jedan od njih, toliko je dojmio da je 1921. napisao studiju o njemu - “Mentalni bolesnik kao umetnik: Adolf Velfli”. Godinu dana kasnije, Nemac Hans Princhorn završio je studiju u Hajdelbergu “Umetnost mentalno obolelih”, u kojoj je analizirao crteže deset osoba koje pate od šizofrenije. Princhornova kolekcija ima oko 500 radova.
U Srbiji je paralelne napore načinio profesor Ljubomir Erić u Institutu za mentalno zdravlje koji je osnovan 60-ih godina 20. veka. On je pionirski koristio crteže pacijenata i sakupio vlastitu kolekciju, koja se sastoji od oko 600 radova.
Crtanje i slikanje se danas smatra za integralni deo terapije kada je reč o mentalnim oboljenjima, naročito kod pacijenata koji nisu dovoljno obrazovani ili rečiti. Rečju, umetnost kao stvaralački proces, i ona pripovedačka i ona vizuelna, ima nemalu moć isceljenja.
U okviru izložbe “F20.13”, 20. februara biće održana tribina “Osvrt na saradnju umetnika i korisnika psihijatrijskih službi”, koju će moderirati psiholog Maša Božović, saradnica na tom projektu.
Učesnici tribine biće umetnici koji sarađuju sa članovima udruženja “Duša” i “Videa”
Izložba će biti otvorena do 7. marta.
(SEEcult.org)
