Slučaj Janša
Umetnici Janez Janša, Janez Janša i Janez Janša predstavljaju se izložbom “Rad” 14. novembra u Malom salonu Muzeja moderne i savremene umetnosti (MMSU) u Rijeci, koja donosi uvid u “slučaj Janša” od 2007. do danas u nekoliko međusobno isprepletenih segmenata (lični dokumenti, kolaborativni radovi i reakcije medija .
“Za nas ne postoji razlika između našeg rada, naše umetnosti i naših života i u tom smislu se ni u čemu ne razlikujemo od vas”, poručuju trojica umetnika koji su do 2007. godine bili poznati kao Davide Grassi, Emil Hrvatin i Žiga Kariž, a onda su preuzeli ime tadašnjeg slovenačkog premijera Janeza Janše i predsednika Slovenačke demokratske stranke (SDS).
“Slučaj Janša” poprima karakteristike vešto smišljenog krijumčarenja u kojem je ulog sam život, a cilj pretresanje granica između politike, umetnosti i svakodnevice. Delovanje “neo-Janši”, kako je navedeno u tekstu povodom izložbe, postaje sredstvo ispitivanja simboličke moći imena u sistemu umetnosti, kao i u širim društveno-političkim sferama.
Ukazuje na faktore koji učestvuju u kreiranju identiteta umetnika, tj. umetničkog rada, dok redefinisanjem poimanja autorstva i vlasništva zalazi u zone represije između individue i kolektiva, građanina i države, umetničkog gesta i nacionalnog simbola.
Projekat trojice Janeza Janše se u prvom redu ističe kao performativan, zasnovan na ideji živog i utrostručenog ready madea - umetnici koriste vlastito trajanje, telo i lik kao medij.
Uz promenu imena, trojica umetnika su se učlanila u SDS, simbolički preuzimajući i geslo te stranke: “Što nas je više, brže ostvarujemo cilj”.
Koristeći se preteranom identifikacijom, ističu manje primetne, fatalističke momente upisane u pozadinu delovanja nacionalno reprezentativnih obrazaca. Istovremeno, prisvajanje zadobija potencijalno subverzivni učinak - povećavanje broja Janeza Janši postaje taktika izazivanja pomutnje u političkim redovima i proširenja prisutnosti savremene umetnosti. Pitanja koja naviru su: Koliko se današnje umetničke prakse mogu infiltrirati u političku sferu i isprovocirati samorazumljivo shvatanje nacionalnog identiteta? Može li inflacija imena oslabiti ili makar uznemiriti poziciju moći “pravog Janše”? Kakve učinke ima preimenovanje za umetničko delovanje i za biografije autora?
Izložba je nastala u produkciji MMSU i Instituta za savremenu umetnost Aksioma u Ljubljani, a biće otvorena do 4. decembra, u sklopu projekta “Antologije krijumčarenja”.
Vođstvo kroz izložbu, čije su kustoskinje Sabina Salamon i Ksenija Orelj, najavljeno je za 29. novembar.
(SEEcult.org)
