Smrt fašizmu!

Hrvatski umetnik Nemanja Cvijanović izložbom “Smrt fašizmu” u Kulturnom centru Tobačna u Ljubljani, čiji je naziv inspirisan dobropoznatim sloganom iz Drugog svetskog rata, razmišlja o današnjem vremenu demokratije koja bi navodno trebalo da bude oslobođena totalitarnih i autoritarnih tendencija.

Naziv izložbe deo je slogana iz Narodnooslobodilačke borbe u bivšoj Jugoslaviji za vreme Drugog svetskog rata, koji je u avgustu 1941. objavljen u “Vjesniku”, jednom od tadašnjih glavnih glasila NOB-a, a postao je opšte poznat nakon smrti narodnog heroja Stjepana Steve Filipovića. On je prilikom javnog pogubljenja 1942. godine, dok mu je omča bila za vratom, uzviknuo “Smrt fašizmu - sloboda narodu!” i tako javno osudio i nemačke okupatore, i njihove kolaboracioniste.

Na izložbi u Tobačni, koja će biti otvorena od 29. avgusta do 11. oktobra, Cvijanović predstavlja, između ostalog, i tri arhivske fotografije, čiji su negativi sačuvani u Hrvatskom istorijskom muzeju. Fotografije ne prikazuju čin vešanja Filipovića, već pripadnika okupatorske vojske koji su, posle sedmodnevne bitke kod Rijeke, pogubljeni na licu mesta.

      Hugo Fischer Ribarić, 1945. Iz arhiva Hrvatskog istorijskog muzeja.

Vreme demokratije, kako je istaknuto u tekstu u katalogu izložbe, trebalo bi da štiti lična i politička prava svih građana. Takođe, podrazumeva da društveni i privatni život građana nije podređen ciljevima državnog vođstva. Uprkos svim poznatim definicijama demokratije, kako ukazuje Cvijanović izložbom, nemoguće je oteti se utisku da živimo u trenutku u kojem moćne zemlje proširuju svoju političku i ekonomsku moć nad slabijima. Najšire gledano, na delu je savremeni imperijalizam velikih zapadnih zemalja koje su i tokom istorije bile kolonijalne sile. Mnoge od njih na zastavama i grbovima imaju heraldičke ambleme, kao što su orao i lav, koji simbolizuju moć, hrabrost, besmrtnost… Likovno se “obračunavajući” sa životinjama predstavljenim na grbovima odabranih zapadnih zemalja, Cvijanović skreće pažnju na prisutnost različitih simbola o kojima bi bar trebalo raspravljati, ako ne i cenzurisati ih.

Imperijalističke tendencije nisu samo nacionalno zasnovane, već se u vreme monopolističke forme kapitalizma manifestuju kroz logotipe velikih organizacija i korporacija koje zagovaraju određene ideologije, doktrine, ekonomske i političke interese.

Cvijanović je za projekat “Smrt fašizmu” pozvao anarhiste kojima je dao oružje kako bi pucali na mete sa omraženim logotopima po njihovom izboru. Na taj način su suočeni sa upotrebom i moći istog oružja koje vojska i policija koristi kada se obračunava sa njima u odbrani demokratije na javnim protestima.

U okviru izložbe, za 18. septembar u KC Tobačna je najavljen razgovor sa Cvijanovićem i kustoskinjom Alenkom Gregorič, a 3. oktobra Alenka Trebušak održaće prezentaciju projekta.

Nemanja Cvijanović jedan je od najistaknutijih hrvatskih savremenih umetnika, poznat po angažovanim radovima.

Rođen u Rijeci 1972. godine, Cvijanović je diplomirao 1998. na Akademiji lepih umetnosti u Veneciji (Ačademia di Belle Arti di Venezia), a postdiplomske studije završio je 2010. na Univerzitetu IUAV u Venecija.

Imao je niz samostalnih izložbi, a učestvovao je i na nekim od najznačajnijih međunarodnih izložbi u regionu i svetu.

(SEEcult.org)