Šumanović Mariji Dragojlović
Umetnica Marija Dragojlović iz Beograda, aktivna na sceni od kraja 70-ih godina, dobitnica je ovogodišnje nagrade za likovnu umetnost “Sava Šumanović” koju dodeljuju od 1999. godine Novosadski sajam, Galerija “Bel art” i Centar za vizuelnu kulturu “Zlatno oko”.
Stvaralaštvo Marije Dragojlović, kako je naveo u obrazloženju žiri, potvrđuje vitgenštajnovsko mišljenje o mogućem prerastanju estetskih vrednosti u etički čin i poruku, a upravo je takvim vrednostima i etičnošću karakterisano i delo velikog umetnika Save Šumanovića (1896-1942).
Marija Dragojlović je tokom kontuniranog stvaralačkog delovanja od kraja 70-ih godina do danas “logično, skladno i kontinuirano izgrađivala jedan izuzetno koherentan slikarski opus, konstantno uspevajući da impulse stvarnosti transponuje u autentični svet slike”, naveo je žiri, koji su činili istoričarka umetnosti i direktorka Savremene galerije Subotica Nela Tonković, direktorka Galerije “Bel art” Vesna Latinović i likovni kritičar Sava Stepanov (predsednik).
“Na nekadašnjoj velikoj jugoslovenskoj umetničkoj sceni, a potom i u srpskom umetničkom okruženju, slikarstvo Marije Dragojlović se izdvajalo sasvim personalizovanim figuracijskim iskazom. U njenim slikama predmet je sistematski redukovan do pojednostavljene forme i čiste površine, što je umetnici omogućavalo uspostavljanje modernističke konstituciji slike i njenog bića. Formalna čistota, jezička doslednost, neekspresivnost, seriozno problematizovanje, promišljanje i filozofiranje sadržaja slike – glavne su odlike slikarskog stava Marije Dragojlović. Takav iskaz blizak je onom mišljenju Filiberta Mene po kojem moderna umetnost nema nameru da se izdvoji iz društvenog miljea nego nastoji da autentičnom konstitucijom slike posmatraču nametne principe bitne za spoznaju i tumačenje sveta u kome egzistira i deluje”, istakao je žiri.
Ukazujući i da su se početkom aktuelne decenije u opusu Marije Dragojlović pojavile zanimljive i radikalne promene, žiri je naveo da se u fenomenološkom smislu radi o promeni medija – umesto slikarstvu, umetnica se posvećuje osobenom kombinovanju crteža, akvarela i pastela sa fotografijom, digitalnim printovima, kontakt kopijama i projekcijama. Tim prepletom materijala i postupaka, Marija Dragojlović spaja “onaj duh intime koji je u njenom slikarstvu bio vezan za stvari i predmete, sa intimom prizora, situacija i sećanja”. Uz to, kako je istakao žiri, ovi razglednički prijemčivo predočeni motivi oplemenjeni autobiografskom verodostojnošću, istovremeno prizivaju prizore elegičnog kolektivnog sećanja – što u okruženju permanentne krize društva nikako ne treba shvatiti tek kao elegičnu napomenu, nego kao podsticaj jednom drugačijem i humanijem shvatanju sveta.
Marija Dragojlović je sve to eksplicitno prikazala na izložbi "Fragmenti vremena" održanoj 2015. u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu. “Zavodljiva tiha lepota prizora na tim naknodno bojenim crno-belim fotografijama, kompjuterskim printovima i monumentalnim projekcijama, ovde je dobila novi smisao, jer je u tim ostvarenjima Marije Dragojlović potvrđeno vitgenštajnovsko mišljenje o mogućem prerastanju estetskih vrednota u etički čin i poruku”, naveo je žiri, koji je dodelio nagradu jednoglasno.
Marija Dragojlović je 18. dobitnica nagrade “Sava Šumanović”.
Rođena 1950. godine u Šapcu, završila je 1977. godine Fakultet likovnih umetnosti i postdiplomske studije u Beogradu, u klasi profesora Radenka Miševića. Na FLU je i radila od 1985. do 2010. kao profesorka.
Izlagala je na niz samostalnih izložbi, između ostalog u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (1989), Maloj galeriji Moderne galerije u Ljubljani (1991), Umetničkoj galeriji “Nadežde Petrović” u Čačku (2009), Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu (2015), te na brojnim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu.
Dobitnica je većeg broja nagrada, među kojima su i “Politikina” nagrada 2010. godine (ravnopravno sa Dragoljubom Rašom Todosijevićem), nagrada Fonda “Ivan Tabaković” (2007), nagrada 25. Oktobarskog salona (za slikarstvo, sa Dragoslavom Kneževićem), Velika nagrada Memorijala Nadežde Petrović (1984)…
Nagrada “Sava Šumanović” pokrenuta je u cilju afirmisanja dela Save Šumanovića, jednog od najznačajnijih srpskih slikara, te podsticanja i doprinosa dinamičnom razvoju umetničkih ideja na srpskoj umetničkoj sceni.
Kao čovek istančanog sluha za vibracije svoga vremena, Sava Šumanović ima snagu klasika čije je delo ispunjeno univerzalnim značenjima. Životna i umetnička sudbina Šumanović ima paradigmatsku snagu, jer je, uprkos kreativnim umetničkim dometima i humanističkoj poruci, streljan u jednoj ustaškoj akciji , 28. avgusta 1942. godine u Sremskoj Mitrovici kao nedužna žrtva rata.
Dosadašnji dobitnici nagrade “Sava Šumanović” su: Dragomir Ugren (1999), Mrđan Bajić (2000), Zdravko Mandić (2001), Dušan Otašević (2002), Miodrag B. Protić (2003), Živko Grozdanić (2004, odrekao se nagrade 2014), Milan Blanuša (2005), Mileta Podanović (2006), Balint Sombati (2007), Dragoljub Raša Todosijević (2008), Mira Brtka (2009), Vladimir Veličković (2010), Radomir Damnjanović Damnjan (2011), Zvonimir Santrač (2012), Olga Jevrić i Jerko Denegri (2013), Slobodan Kojić (2014) i Čedomir Vasić (2015).
Nagrada “Sava Šumanović" za 2016. godinu biće svečano uručena Mariji Dragojlović 14. aprila u auli Master centra Novosadskog sajma, u okviru 21. međunarodne izložbe “Art Expo”.
(SEEcult.org)
