Velikani grafičkog dizajna

Kulturni centar Grad započinje novu sezonu izložbom “Velikani grafičkog dizajna” kojom će predstaviti plakate Savete i Slobodana Mašića u izboru Boruta Vilda. KC Grad ujedno tom izložbom, koju otvara 31. avgusta, pokreće ciklus godišnjih izložbi koje će biti posvećene autorima koji su vizuelno oblikovali prošlost na ovim prostorima.

Slobodan Mašić, arhitekta, dizajner i prvi ovdašnji nezavisni izdavač, sa Savetom Mašić tvorac je vizuelnog identiteta BITEF-a... Često se pominje u apokrifnim usmenim pričama o onom vremenu. Moguće ga je naći sa Leonidom Šejkom u Beogradu, kod Josipa Vanište u Zagrebu, u zatvoru sa Mihajlom Mihajlovim 1966, sa Borom Ćosićem i Dragoslavom Mihailovićem u pripremi za štampu njihovih "sumnjivih" knjiga, zatim na FEST-u, u SKC-u i na svim onim mestima gde se rađala ili stvarala "alternativna" kultura tog vremena. Celokupan opus, ali i uloga Mašića kao kritičkih intelektualaca i jednih od ključnih figura tadašnje kulturne scene, zaslužuje temeljno i obimno istraživanje i analizu, istakao je KC Grad.

Opus grafičkog dizajna Studia Structure, koji su Mašići pokrenuli 1968. sa Borom Ćosićem i Dragošem Kalajićem, od samog početka karakteriše izuzetno baratanje svim elementima vizuelne komunikacije. Od modernističkih početaka, minimalističke i racionalne tipografije “internacionalnog” stila, geometrijskih sistema, serijalnosti i korišćenja semantičkih znakova do veštog poigravanja elementima stilova druge polovine prošlog veka, op-arta, pop-arta, postmodernizma...

Izuzetno osetljivom i promišljenom upotreba fotografije, te uključivanjem fotografa kao ravnopravnog učesnika u kreativnom procesu, Mašići su stvorili seriju plakata za BITEF, verovatno najcelovitiju i najkompaktniju seriju radova srpskog grafičkog dizajna u 20. veku. Čime god se igrali: tekstom, grafikom, slikom, ili fotografijom, radovi Savete i Slobodana Mašića uvek su prepoznatljivi i “svoji”. I uvek su deo veće celine, univerzalnog, ali i vrlo ličnog kosmosa.

Mašićev dizajn, kako je još početkom 70-ih istakao Bogdan Tirnanić, jeste aktivnost čije vrednosti nadaleko prevazilaze okvire samo jedne likovne discipline.

“Mašić je danas jedan od naših retkih dizajnera koje je nemoguće ‘najmiti’ za određeni posao ukoliko oni u njemu, osim uobičajenih profesionalnih zadataka, ne pronalaze i neke druge razloge. U slučaju Mašićća ti drugi razlozi su prilično brojni. Celokupna njegova delatnost, počevši od studentskih dana i revije ‘Vidici’ do ‘nezavisnih autorskih izdanja’, jeste akcija u kojoj je profesionalca zamenio čitav čovek. čovek koji u svemu što radi ne vidi mogućnost realizacije samo svojih kreativnih sposobnosti, već šansu da se potvrdi kao kompletna ličnost. l to u životu koji je slobodno izabrao za svoj”, naveo je Tirnanić 1971.

KC Grad će tokom 2015. godine prikupljati materijale o radu Savete i Slobodana Mašića, radiće se video intervjui sa umetnicima, a započeće rad i na posebnoj publikaciji koja će predstaviti veći deo opusa dvoje umetnika.

Ta publikacija biće prva u novoj ediciji “Velikani…” koju pokreće KC Grad.

Novi program KC Grada “Velikani grafičkog dizajna”, čija je autorka Ljudmila Stratimirović, umetnička direktorka KC Grad, obuhvata i razgovore s umetnicima, radionice sa studentima, vođenja kroz izložbe, izradu sajta sa prikupljenom istorijskom građom...

Grafički dizajn, kako napominje KC Grad, jedna je od najefemernijih, ali i najvažnijih i najuticajnijih grana dizajna.

Ubrzan tehnološki razvoj, česte promene trendova, medijske pojavnosti, a pre svega ogromna produkcija, čine ga veoma teškim za istorizaciju, pogotovo u sredinama koje, poput ovdašnje, nisu sklone sistematskom i blagovremenom prikupljanju artefakata, njihovoj analizi i prezentaciji. Otuda tako malo stručnih relevantnih publikacija, te podataka o istoriji grafičkog dizajna u Srbiji. A nije da je nema. Nema je, međutim,u školskim kurikulumima i obrazovnim programima. Stasavaju generacije koje nemilice “troše” dizajn, a da o njemu skoro ništa ne znaju. Najveća imena srpskog dizajna nepoznata su čak i studentima koji izučavaju tu oblast.

Projekat “Velikani…”, kako navodi KC Grad, ne može i ne želi da popuni sve praznine, ali može da današnjoj publici predstavi najvažnije žive autore i njihov rad, kao i da započne stvaranje baze podataka za dalja istraživanja.

Izložba radova Slobodana i Savete Mašić biće otvorena do 11. septembra, a organizatori će se oprobati i kao kuvari na otvaranju 31. avgusta, u okviru programa “Delikatesni ponedeljak”.

Posle Beograda, izložba Savete i Slobodana Mašića biće predstavljena i u Požarevcu.

Projekat je podržalo Ministarstvo kulture i informisanja Srbije.

(SEEcult.org)